Ngân hàng nhà nước đề xuất “loại trừ đối tượng được vay vốn tín dụng ưu đãi để mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội theo quy định của Luật Nhà ở”.

Điểm đáng chú ý là đối tượng vay vốn để mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội không nằm trong nhóm được hưởng chính sách ưu đãi tại các ngân hàng thương mại. Chỉ người vay vốn để đầu tư, xây dựng mới, hoặc cải tạo, sửa chữa nhà ở xã hội mới nhận được hỗ trợ.

Dù dự thảo đang được lấy ý kiến, nhưng nhiều người đang có ý định mua nhà ở xã hội đã tỏ ra lo lắng. Bởi, việc loại trừ hoàn toàn đối tượng người dân vay mua, thuê nhà ở xã hội khỏi nhóm ưu đãi lãi suất ở khối ngân hàng thương mại chắc chắn sẽ gây không ít khó khăn cho những người thu nhập thấp.

Theo thống kê từ Bộ Xây dựng, đến khoảng tháng 4/2021, trên địa bàn cả nước đã có 513 dự án nhà ở xã hội, với số lượng 16.160.000 m2 sàn. Trong đó đã hoàn thành 249 dự án với quy mô xây dựng 5.210.000 m2 sàn, đạt tỷ lệ 42% so với kế hoạch. 264 dự án đang tiếp tục triển khai với quy mô xây dựng khoảng 10.950.000m2 sàn nhà ở. Theo Bộ Xây dựng, nguyên nhân dẫn tới mục tiêu phát triển nhà ở công nhân chưa đạt được theo Chiến lược phát triển nhà ở quốc gia là do một số tồn tại, vướng mắc.

Để tháo gỡ những khó khăn cho người mua nhà ở xã hội, HoREA đề nghị Ngân hàng nhà nước vẫn giữ nguyên quy định tại Khoản 3 Điều 6 Thông tư 25/2015/TT-NHNN (chỉ bỏ mục đích “thuê”), cụ thể, “đối với khách hàng vay vốn ưu đãi để mua, thuê mua nhà ở xã hội thì mức vốn cho vay tối đa bằng 80% giá trị hợp đồng mua, thuê mua nhà” vì vẫn phù hợp với chính sách về nhà ở xã hội của Luật Nhà ở 2014.

Mặt khác, HoREA thống nhất với Ngân hàng nhà nước về việc bổ sung quy định “tối đa không quá 500 triệu đồng” vào Khoản 4 Điều 6 Thông tư 25/2015/TT-NHNN: “Đối với khách hàng vay vốn ưu đãi để xây dựng mới hoặc cải tạo, sửa chữa nhà ở của mình thì mức vốn cho vay tối đa bằng 70% giá trị dự toán hoặc phương án vay, tối đa không quá 500 triệu đồng và không vượt quá 70% giá trị tài sản bảo đảm tiền vay”, do nội dung này đã được quy định.

HoREA cho rằng, đề xuất trên của Ngân hàng nhà nước là không phù hợp với chính sách về nhà ở xã hội của Luật Nhà ở 2014, bởi theo Điều 49 Luật Nhà ở 2014 có 9 nhóm đối tượng được hỗ trợ, thụ hưởng chính sách nhà ở xã hội, trong đó có 5 nhóm đối tượng được mua, thuê, thuê mua nhà ở xã hội, hoặc xây dựng mới, hoặc cải tạo, sửa chữa nhà để ở được vay tín dụng dài hạn với lãi suất ưu đãi và trong 15 năm qua đã có hàng trăm ngàn người được hưởng lợi từ chính sách ưu đãi về nhà ở nhà xã hội.

Đề xuất của Ngân hàng Nhà nước sẽ tước bỏ chính sách cốt lõi của nhà nước là hỗ trợ cho vay vốn tín dụng ưu đãi dài hạn với lãi suất thấp để mua, thuê mua NOXH. Các đối tượng được hưởng chính sách NOXH là những người bị thiệt nhất, không có khả năng tự tạo lập nhà ở. Đề xuất này có tác động tiêu cực đến thực hiện mục tiêu đảm bảo an sinh xã hội về nhà ở, không phù hợp với một số quy định của luật Nhà ở 2014 vừa không phù hợp với Nghị định 100 và thiếu nhân văn

Theo HoREA, trong giai đoạn 2015-2020, có rất ít người dân được vay ưu đãi nhà ở xã hội, do thiếu dự án và do nguồn vốn tín dụng ưu đãi, hoặc cấp bù lãi suất quá chậm, quá ít. Mặt khác, nhà nước đang áp dụng mức lãi suất ưu đãi bằng 50% lãi suất cho vay thương mại bình quân của các ngân hàng thương mại lớn nhất. Riêng Ngân hàng chính sách xã hội thì mức lãi suất cho vay hiện nay chỉ có 4,8%/năm.

Về thời hạn cho vay ưu đãi, trong giai đoạn 2006-2015 tối đa là 10 năm; giai đoạn 2015-2020 tối đa là 15 năm. Và mới đây, Nghị định 49/2021 đã nâng thời hạn tối đa lên đến 25 năm cho người mua, thuê mua nhà ở xã hội, xây dựng mới, hoặc cải tạo, sửa chữa nhà để ở. Trong khi đó, nhận định về vấn đề này, ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch HoREA cho rằng, các chính sách của nước ta tương đồng như chính sách nhà ở xã hội tại nhiều nước công nghiệp phát triển. Bên cạnh chính sách cho vay ưu đãi về tín dụng thì nhà nước ta còn có thêm các chính sách miễn, giảm thuế, miễn, giảm tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, các cơ chế ưu đãi tài chính khác và hỗ trợ từ nguồn vốn của nhà nước để thực hiện chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội.

Cương Nguyễn

(Tổng Hợp)