Nhu cầu hiện tại quá yếu

Giá "vàng đen" chịu tác động mạnh khi nhu cầu sụt giảm do ảnh hưởng của dịch COVID-19 buộc các nước phải ra lệnh đóng cửa nền kinh tế. Theo giới phân tích, nhu cầu dầu từ các nhà máy lọc dầu và bể chứa tại Mỹ đang giảm mạnh khi các kho chứa này đã được lấp đầy.

Trong khi OPEC và các đồng minh sản xuất dầu đã chốt thỏa thuận lịch sử hồi đầu tháng 4/2020 để cắt giảm sản lượng 9,7 triệu thùng mỗi ngày, bắt đầu từ ngày 1/5, nhiều ý kiến cho rằng biện pháp vẫn không đủ trước sự sụt giảm nhu cầu.

Cơ quan Năng lượng Quốc tế đã cảnh báo, nhu cầu dầu trong tháng 4 có thể thấp hơn 29 triệu thùng mỗi ngày so với một năm trước, mức thấp từng được ghi nhận lần cuối vào năm 1995.

"Vấn đề thực sự của sự mất cân đối cung cầu dầu toàn cầu bắt đầu thực sự ở giá của nó", Bjornar Tonhaugen, quản lý thị trường dầu mỏ của Rystad Energy, cho biết, "Khi việc sản xuất tiếp tục không được quan tâm thì các kho dầu đang đầy lên mỗi ngày".

Helima Croft, chiến lược gia mảng hàng hóa tại RBC Capital, thì nói rằng dầu thô đang tràn ngập nhưng các nhà máy lọc dầu không cần tới chúng. "Ngay lúc này, chúng tôi không thấy bất kỳ sự hỗ trợ ngắn hạn nào cho thị trường dầu. Chúng tôi thực sự lo ngại về triển vọng trong ngắn hạn".

Trong khi đó, lưu trữ dầu toàn cầu đang được lấp đầy nhanh chóng, "vượt 70% và tiếp cận mức vận hành tối đa", Steve Steve Puckett, Chủ tịch điều hành của công ty chuyên tư vấn năng lượng TRI-ZEN International, cho biết.

Bên cạnh đó, thời gian trôi qua, càng ngày sẽ càng nhiều giàn khoan ngừng hoạt động (về mặt kỹ thuật, một số ít sẽ được duy trì hoạt động để tránh bị xâm phạm) và một sự cân bằng mới giữa cung và cầu sẽ được thiết lập với giá vượt tổng chi phí trung bình., theo Vnexpress.

Diễn biến giá dầu WTI giao tháng 5 phiên hôm qua (20/4). Biểu đồ: Bloomberg

Giới đầu cơ bán tháo 

Chiến lược gia Daniel Hynes tại ANZ cho biết, một trong những lý do kéo thảm giá dầu là hợp đồng tương lai tháng 5 hết hạn vào thứ ba (21/4). Thời điểm này, những người giao dịch đầu cơ sẽ bán mạnh ra hết hợp đồng tháng 5 để mua hợp đồng tháng 6, khiến giá giảm mạnh. Tất nhiên, cũng có những thương nhân có nhu cầu thực bên họ giữ hợp đồng hết hạn và giao dầu thô. 

Ở một thị trường bình thường, chênh lệch giữa giá giao ngay và hợp đồng tương lai kỳ hạn một tháng có thể chỉ ở mức khoảng 40-50 cent mỗi thùng. Tuy nhiên, hiện tại, nó đã dao động khoảng 60-70 USD mỗi thùng.

Sự chênh lệch giữa giá hợp đồng tháng 5 và tháng 6 hiện cao nhất trong lịch sử, theo Jeff Kilburg của KKM Financial. "Đây là hiện tượng kết hợp của hết hạn hợp đồng tháng 5 cùng với cơn rớt giá lịch sử", ông nói.

"Các đường cong diễn biến giá dầu Brent và WTI đang ở trạng thái contango (bù hoãn mua - giá tương lai cao hơn giá giao ngay) rất sâu, nhưng contango cũng rất không đồng đều", Bjarne Schieldrop, nhà phân tích hàng hóa hàng đầu tại SEB, nhận xét.

Thị trường đang ở trạng thái bù hoãn mua nghĩa là các thương nhân tin rằng giá dầu sẽ tăng trong tương lai. Do đó, họ tranh thủ bán hết hợp đồng tháng 5 để mua lại hợp đồng tháng 6 hoặc các hợp đồng kỳ hạn xa hơn.

Niềm tin của họ càng được củng cố khi nhiều chuyên gia dự báo, trong nửa cuối năm, khó khăn về lưu trữ sẽ nhanh chóng được giải quyết vì nhu cầu dầu tăng mạnh nên hàng tồn kho sẽ giảm theo.

"Đây là lý do tại sao giá dầu thô Brent năm 2021 đang giữ giá rất tốt, mức 40 USD một thùng", Schieldrop nói thêm. Do vậy, tháng 4 là thời điểm nền kinh tế và nhu cầu dầu đang rơi vào vùng lõm của đường cong, và giá cũng thế.

Vì sao dầu WTI giảm sâu hơn?

Dầu Brent đắt nhưng chi phí vận chuyển sẽ thấp hơn nhiều so với dầu WTI.

Từ trước tới nay, dầu Brent và dầu WTI luôn song hành về mức giá nhưng trong phiên giao dịch đầu tuần, dầu WTI lại mất giả đột biến mạnh so với dầu Brent.

Theo VTV, thế giới có hơn 160 loại dầu khác nhau nhưng đang lấy dầu Brent và WTI làm tiêu chuẩn giao dịch. Dầu Brent, được khai thác từ Biển Bắc châu Âu, chủ yếu để tinh chế dầu diesel, xăng và nhiên liệu chưng cất. Loại này được giao dịch trên sàn liên lục địa London. Còn WTI là dầu được khai thác tại Mỹ. Loại này thường được dùng để tinh chế xăng và giao dịch ở sàn Hàng hóa New York.

Vì thế, nhìn biểu giá khoảng 10 năm trở lại đây, dầu Brent thường có mức giá cao hơn một chút so với WTI. Tuy nhiên, sự sụt giá đột biến lại thể hiện 2 lý do chính và liên quan trực tiếp tới nước Mỹ.

Thứ nhất, là các nhà đầu tư đang nhìn thấy nhu cầu tiêu thụ xăng của thị trường Mỹ sẽ giảm sâu trong tháng 5 tới. Hầu hết các bang tiếp tục đóng cửa, hạn chế đi lại. Vì thế, họ không mặn mà mua nữa, dù giá có thấp đến đâu.

Thứ 2, nhu cầu tiêu thụ giảm mấy tháng gần đây khiến lượng dầu tồn kho quá lớn. Các nhà sản xuất dự kiến sẽ hết kho chứa dầu cho tháng 5. Vì thế, họ đang phải bán tống bán tháo dù thực chất bán ở đây là cho tiền người mua để họ mang dầu đi hộ.

Cuộc chiến dầu giữa Nga và Ả Rập Saudi 

Nga và Ả Rập Saudi phụ thuộc nhiều vào nguồn thu từ dầu mỏ để duy trì nền kinh tế của họ. Tất nhiên, nền kinh tế của Ả Rập Saudi kém đa dạng hơn nền kinh tế Nga , nhưng cả hai đều có doanh thu từ dầu mỏ chiếm tỷ trọng rất cao trong GDP của họ (Ả Rập Saudi khoảng 50% , Nga 38,9%), cũng như trong ngân sách (Ả Rập Saudi 87% và Nga 68%) và xuất khẩu (Ả Rập Saudi 90% và Nga 59%). Thật khó để tin rằng một trong hai quốc gia này có thể làm gì với mức giá thấp như vậy, theo Tri thức trẻ.

Ảnh minh họa.

Nga cần mức giá 60 USD/thùng để cân bằng ngân sách chính phủ và thậm chí là mức giá cao hơn để cân bằng cán cân xuất nhập khẩu hiện tại.

Ả Rập Saudi, vẫn là nhà sản xuất dầu có chi phí thấp nhất trên thế giới. Quốc gia này có thể thu lời khi giá mỗi thùng trên 20 USD, trong khi Nga thì phải cần mức giá 40 USD.

Nhưng như thế vẫn là chưa đủ. Ả Rập Saudi cần mức giá 80 USD/thùng để cân bằng ngân sách, hiện thực hóa các kế hoạch đa dạng hóa nền kinh tế và duy trì dòng trợ cấp cho nền kinh tế. Bên cạnh đó, sự cân bằng còn đóng vai trò quan trọng trong việc ổn định hệ thống chính trị Nga và Ả Rập Saudi.