Được biết đến là một doanh nhân kín tiếng, ít xuất hiện trước truyền thông, đặc biệt sau giai đoạn Alphanam hủy niêm yết trên sàn chứng khoán năm 2013, song tại sự kiện mới đây, nhà sáng lập doanh nghiệp này đã thoải mái chia sẻ chuyện kinh doanh, cũng như lý do vì sao Alphanam bất ngờ quay lại công ty gia đình.
Tại Diễn đàn "Lãnh đạo đột phá, ứng biến để vươn mình", do Hội Nữ Doanh nhân TP.HCM (HAWEE) tổ chức tại TP.HCM ngày 14/4, ông Nguyễn Tuấn Hải, Chủ tịch Tập đoàn Alphanam, thú nhận: "Mấy năm qua, Alphanam giấu mình kín nhất". Nhưng bây giờ, ông quyết định tiết lộ những điều ít nói ra tại tập đoàn này. Đó là những biến cố mang tính quyết định nhất của Alphanam.
Điều gì khiến Alphanam phải hủy niêm yết?
Cuối tháng 5/2013, thị trường bất ngờ khi tại Đai hội đồng cổ đông thường niên của Công ty cổ phần Đầu tư Alphanam (ALP), toàn bộ cổ đông lớn và cổ đông nhỏ lẻ đã biểu quyết, đồng ý với đề xuất hủy niêm yết tự nguyện cổ phiếu ALP tại Sở Giao dịch chứng khoán TP.HCM (HoSE).
ALP chính thức hủy niêm yết tự nguyện từ 31/12/2014, sau 7 năm niêm yết. Khi đó có vốn điều lệ trên 1.924 tỷ đồng, có khối lượng chứng khoán đăng ký lưu ký là 192.484.413 cổ phiếu.
Thực tế cho đến ngày hủy niêm yết tự nguyện, Alphanam đã lỗ 11 quý liên tiếp và lũy kế 9 tháng đầu năm 2014, lỗ sau thuế của cổ đông công ty mẹ là âm 140 tỷ đồng. Như vậy, dù không hủy niêm yết tự nguyện, thì nếu lỗ năm 2014, Alphanam cũng sẽ bị hủy niêm yết bắt buộc.
Quyết định hủy niêm yết, ông Nguyễn Tuấn Hải cho rằng hoạt động chính của công ty khi đó là đầu tư tài chính, chủ yếu là nghiệp vụ mua bán sáp nhập doanh nghiệp. Mục tiêu đầu tư là các công ty hoạt động thua lỗ có ngành nghề thuộc trọng tâm chiến lược phát triển của Alphanam.
Vì vậy, số liệu của báo cáo tài chính hợp nhất của Alphanam trong ngắn hạn sẽ luôn nhận lỗ hợp nhất từ các công ty con, khi công ty mẹ nâng tỷ lệ sở hữu tại các công ty thua lỗ. Và các thông tin sai lệch có thể ảnh hưởng không tốt đến uy tín của Alphanam.
Ông cũng lý giải sau khi hủy niêm yết, Alphanam sẽ không chịu áp lực đối với những mục tiêu ngắn hạn, để tập trung cho các chiến lược định sẵn.
"Thời điểm đó, Alphanam cũng muốn được như các doanh nghiệp lớn trong ngành, như Tập đoàn REE. Bám mục tiêu này, Alphanam niêm yết lên sàn và trở thành một trong những doanh nghiệp đắt đỏ trên sàn chứng khoán. Chínhtôi cũng từng vào top 10 người giàu nhất thị trường chứng khoán Việt năm 2012", ông chủ Alphanam nói.
Nhưng khi thực hiện các thương vụ M&A, Alphanam đã không đánh giá được mức ảnh hưởng của các thông tin này trên thị trường chứng khoán. Nếu tiếp tục giữ niêm yết, doanh nghiệp vẫn phải ghi nhận lỗ, và sẽ nhận cái kết là bị hủy niêm yết bắt buộc, đành quyết định rời sàn.
Việc rời sàn, ông Hải cho biết gia đình ông có nhiều buổi họp, quyết định thay đổi mục tiêu không còn là công ty đại chúng. Trùng thời điểm là khi đó các con ông đã quay về nước, sẵn sàng kế nghiệp.
Alphanam cũng chuyển sang những ngành nghề, lĩnh vực thích ứng khả năng của các con nhà sáng lập. Từ nhà thầu cơ điện, doanh nghiệp chuyển sang đa ngành.
Sau khi hủy niêm yết, tên tuổi Alphanam gần như biến mất khỏi thị trường. Tuy nhiên, từ năm 2017, các thông tin tài chính của Alphanam bắt đầu xuất hiện, hé lộ tình hình kinh doanh sau 4 năm “ẩn mình”.
Báo cáo tài chính năm 2017 của doanh nghiệp ông Nguyễn Tuấn Hải ghi nhận khoản lợi nhuận sau thuế đột biến lên tới 444,8 tỷ đồng. Trong khi năm 2016 vẫn lỗ hơn 134 tỷ đồng và số lỗ lũy kế lên đến 657 tỷ đồng. Đáng chú ý, doanh thu trong năm 2017 của doanh nghiệp gấp hơn 3 lần năm 2016, lên tới 1.610 tỷ đồng.
Hiện tập đoàn này có hơn 40 công ty thành viên, hoạt động trong nhiều lĩnh vực.
"Công ty gia đình lại rất hay trong tình hình khó khăn của COVID-19"
Tuy nhiên, biến cố lớn nhất của Alphanam mà ông Nguyễn Tuấn Hải tiết lộ là sự kiện "hòm công tơ gây chấn động" giai đoạn 1999-2000. Lúc đó, Alphanam chỉ mới được thành lập khoảng 5 năm, chuyên về cơ điện.
Theo ông Hải, các sản phẩm cơ điện của công ty có chất lượng sản phẩm không thua kém nước ngoài, nhưng cuối cùng lại bị "đánh bật" trước các nhà thầu nước ngoài. "20 năm trôi qua nhưng trong tôi vẫn đầy cảm xúc nghìn cân treo sợi tóc, hàng trăm nhân viên bị mất việc, công ty đứng trên bờ đóng cửa" - ông chủ Alphanam kể.
Ông nói ông đã bỏ nhà ra đi sau sự cố. Tuy nhiên, may mắn là đã kịp suy nghĩ lại và trở về, để vượt sóng gió, gầy dựng doanh nghiệp đến ngày nay.
"Thời điểm đó, tôi nhận được lời khuyên rằng nếu sống được trong lòng dân thì lúc nào cũng sống được, đặc biệt nếu bị dồn vào chân tường thì sức mạnh càng vô biên. Lòng tự trọng và tự hào dân tộc chính là yếu tố quyết định giúp Alphanam vượt qua biến cố. Sau đó, chúng tôi mỗi năm xây 1 nhà máy tỏa đi các tỉnh thành như Đà Nẵng, TP.HCM", ông Tuấn Hải nói.
Nói về câu chuyện vượt khó giữa đại dịch COVID-19, ông chủ Alphanam nói rằng COVID-19 xảy ra đúng lúc Alphanam đã bàn giao cho thế hệ kế nghiệp, ông chỉ tham gia khoảng 20% ở tập đoàn.
Giữa bối cảnh hiện nay, nếu phân tích tình tình, nhìn chung những người thuộc thế hệ ông chọn cách phòng thủ. Nhưng với người trẻ, thế hệ đang điều hành trực tiếp Alphanam, lại không nghĩ như vậy. Do đó, Alphanam quyết định thực hiện mục tiêu kép, là vừa phòng thủ, vừa tấn công.
"Điều kỳ diệu đã xảy ra. Giữa dịch COVID-19 nhưng tăng trưởng công ty mẹ Alphanma và một số công ty lên 400%. Bình thường cũ có thể khiến chúng ta ngủ quên trên chiến thắng, còn bình thường mới thì rất hay", doanh nhân nói.
Một điều nữa ông Nguyễn Tuấn Hải rút ra từ đại dịch, là không phải chỉ những lúc bị dồn vào chân tường mới ứng phó, mà đôi khi phải tạo những tình huống "có biến", để thúc đẩy sự đổi mới, vận hành của doanh nghiệp.
Nhà sáng lập Alphanam nói thêm rằng COVID-19 nhìn ở góc độ khác thì cũng tạo cơ hội, buộc doanh nghiệp phải thay đổi để thích nghi. Mô hình công ty gia đình trong tình hình này giúp doanh nghiệp đưa ra những quyết định nhanh chóng hơn, thuận lợi hơn so với mô hình doanh nghiệp đại chúng.
