Liên quan đến vụ nâng giá kit xét nghiệm tại Công ty Việt Á, đến nay C03 Bộ Công an đã khởi tố hơn 20 bị can, trong đó có các quan chức cấp bộ. Hàng loạt quan chức từ Trung ương đến địa phương của Bộ Y tế và Bộ Khoa học Công nghệ đã bị khởi tố hoặc bị bắt.

Trong đó có các cán Bộ như: Nguyễn Nam Liên, Vụ trưởng vụ Kế hoạch tài chính, Bộ Y tế; Nguyễn Minh Tuấn, nguyên Vụ trưởng vụ Trang thiết bị và Công trình y tế; Trịnh Thanh Hùng, Phó vụ trưởng Vụ Khoa học và Công nghệ các ngành kinh tế kỹ thuật, Bộ Khoa học và Công nghệ và một số giám đốc CDC của các tỉnh.

Kết quả điều tra xác định, Công ty Việt Á đã cung ứng kit xét nghiệm cho trung tâm kiểm soát bệnh tật và các cơ sở y tế khác của 62 tỉnh, thành phố trên cả nước với doanh thu gần 4.000 tỉ đồng. Phan Quốc Việt lợi dụng tình hình dịch bệnh COVID-19 "bắt tay" với giám đốc CDC một số địa phương nâng khống giá bộ xét nghiệm COVID-19 để hưởng lợi bất chính số tiền lớn.

Công ty Việt Á do bị can Phan Quốc Việt làm chủ tịch được thành lập từ năm 2007 với vốn đăng ký chỉ 80 triệu đồng. Sau 6 lần đăng ký thay đổi thông tin doanh nghiệp, Công ty Việt Á đã có vốn điều lệ lên tới 1.000 tỉ đồng vào tháng 10/2017. Tuy nhiên, bị can Phan Quốc Việt chỉ nắm giữ 10,2% cổ phần của công ty.

Mức giá một kit xét nghiệm PCR mà Việt Á đưa ra là 470.000 đồng/kít, thậm chí còn cao hơn. Trong khi các sản phẩm kit xét nghiệm tương tự được Công ty CP Sao Thái Dương niêm yết giá 300.000 đồng/kít; Công ty Ampharco USA có giá 179.800 đồng/kít... Tuy nhiên, sản phẩm của Việt Á vẫn được phân phối và bán trực tiếp, hoặc gián tiếp đến 62 tỉnh thành trên cả nước. 

Ngoài các quan chức cấp cao, hàng loạt giám đốc CDC các tỉnh Hải Dương, Nghệ An, Bình Dương, Nam Định, Hà Giang... đều liên quan đến vụ án.

Chiều 6/5, Ủy ban Nhân dân tỉnh Đắk Lắk tổ chức Họp báo tháng Tư vừa qua. Liên quan đến công tác điều tra, xác minh vi phạm trong mua sắm sinh phẩm xét nghiệm SARS-CoV-2 của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Đắk Lắk, Đại tá Nguyễn Văn Quy, Trưởng Phòng Tham mưu, Công an tỉnh cho biết vụ việc trên liên quan đến vụ án mua sắm sinh phẩm xét nghiệm SARS-CoV-2 của Công ty Cổ phần Công nghệ Việt Á xảy ra trên địa bàn toàn quốc trong thời gian qua.

 quan Cảnh sát điều tra, Công an tỉnh Đắk Lắk đã xác định Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh đã mua sắm hơn 63.000 bộ sinh phẩm xét nghiệm, với tổng giá trị hơn 10 tỷ đồng. Qua điều tra, xác minh, thu thập tài liệu, cơ quan chức năng đã xác định được vụ việc có dấu hiệu vi phạm pháp luật. Do đó, cơ quan Công an đang phối hợp với các cơ quan chức năng để xem xét tài liệu, chứng cứ làm cơ sở xử lý vụ việc theo quy định của pháp luật.

Ngày 5/5, Thanh tra tỉnh Hà Giang hoàn tất kết luận thanh tra việc mua sắm trang thiết bị, vật tư y tế, sinh phẩm, kit xét nghiệm COVID-19 cũng như việc sản xuất và kinh doanh kit test của Công ty Việt Á trên địa bàn tỉnh. Thanh tra tỉnh chỉ ra hàng loạt vi phạm của các đơn vị thuộc diện thanh tra với tổng số tiền lên tới gần 4,6 tỉ đồng.

Liên quan đến Công ty Việt Á, Thanh tra tỉnh Hà Giang xác định công ty này thực hiện bốn gói thầu cung ứng sinh phẩm, hóa chất xét nghiệm kit test cho Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) tỉnh, tổng giá trị hơn 6 tỉ đồng.

Làm việc với đoàn thanh tra, ông Nguyễn Trần Tuấn (Giám đốc CDC tỉnh Hà Giang), bà Phan Thị Nga (Trưởng Khoa xét nghiệm) và bà Tô Minh Huệ (kế toán trưởng) thừa nhận có nhận tiền mặt của Công ty Việt Á với tổng số tiền 770 triệu đồng. Toàn bộ số tiền trên đã được Công an tỉnh Hà Giang thu giữ.

Cùng ngày, tại trụ sở Thanh tra tỉnh Hậu Giang, đoàn thanh tra của tỉnh đã công bố kết luận thanh tra việc mua sắm trang thiết bị, vật tư y tế, sinh phẩm, kit test, vaccine, thuốc phòng chống dịch COVID-19 đối với Sở Y tế tỉnh. Theo kết luận, trong hai năm 2020 và 2021, Sở Y tế tỉnh Hậu Giang thực hiện 47 gói thầu mua sắm trang thiết bị, vật tư y tế, sinh phẩm, kit test, vaccine... với tổng kinh phí hơn 149 tỉ đồng.

Đối với các gói thầu mua sắm liên quan đến Công ty cổ phần Công nghệ Việt Á (viết tắt là Công ty Việt Á), Thanh tra tỉnh xác định trong hai năm 2020 và 2021, ngành y tế tỉnh Hậu Giang có ba đơn vị thực hiện các hợp đồng mua hóa chất, sinh phẩm, vật tư xét nghiệm phục vụ công tác phòng chống dịch COVID-19 với công ty này. Đó là Sở Y tế tỉnh, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh và BV đa khoa TP Ngã Bảy.

Ba đơn vị này đã ký kết bảy hợp đồng mua gần 32.000 kit test với tổng số tiền hơn 11,4 tỉ đồng, đã thanh toán gần 11 tỉ đồng cho Công ty Việt Á. Trong đó, Sở Y tế tỉnh đã ký ba hợp đồng với số tiền hơn 7,2 tỉ đồng, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh ký hai hợp đồng với số tiền gần 3,4 tỉ đồng. Cả hai đơn vị này đã thanh toán 100% hợp đồng cho Công ty Việt Á.

Chủ tịch UBND tỉnh Hậu Giang yêu cầu giám đốc Sở Y tế tỉnh và các đơn vị trực thuộc khẩn trương khắc phục việc đăng tải thông báo kết quả lựa chọn nhà thầu đúng theo quy định. Đồng thời nghiêm túc rút kinh nghiệm đối với các đơn vị có các gói thầu ký sai thẩm quyền, mượn trước hàng hóa, sau đó mới thực hiện chỉ định thầu và quyết định chỉ định thầu thực hiện không đúng quy định.

Chủ tịch tỉnh Hậu Giang cũng giao giám đốc Sở Nội vụ tỉnh tham mưu tổ chức kiểm điểm trách nhiệm đối với giám đốc Sở Y tế trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo có những hạn chế, sai sót như kết luận nêu. Giám đốc Sở Y tế tỉnh được yêu cầu thực hiện giảm trừ quyết toán các gói thầu mua sắm có chênh lệch giá với số tiền hơn 255 triệu đồng.

Trước đó, ngày 25-4, lãnh đạo Cơ quan cảnh sát điều tra Công an tỉnh Nam Định cho biết đã ra các quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can và thực hiện lệnh bắt bị can để tạm giam 5 người gồm: Đỗ Đức Lưu, giám đốc CDC tỉnh Nam Định; Vũ Ngọc Tuyên, kế toán trưởng; Vũ Khánh Vân, trưởng phòng kế hoạch nghiệp vụ; và Phạm Thị Nga, trưởng khoa dược, vật tư y tế.

Ông Đỗ Đức Lưu

Cơ quan điều tra xác định các bị can này đã thực hiện các hành vi bị cấm trong đấu thầu được quy định tại điều 89 Luật đấu thầu, đủ yếu tố cấu thành tội "vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng".

Riêng bị can Vũ Thị Ngọc Thanh, phó trưởng khoa xét nghiệm của CDC Nam Định, đã có hành vi bớt xén, bán lại kit xét nghiệm cho Công ty cổ phần công nghệ Việt Á, nên cơ quan điều tra khởi tố tội "tham ô tài sản".

Kết quả điều tra đến nay cho thấy, trong hai năm 2020 và 2021, CDC Nam Định đã ký 5 hợp đồng mua kit xét nghiệm COVID-19 của Công ty cổ phần công nghệ Việt Á và đã thanh toán cho Công ty Việt Á hơn 23 tỉ đồng. Cơ quan công an cho biết làm rõ các cá nhân đã nhận tiền "hoa hồng" 1,25 tỉ đồng từ Công ty Việt Á.

Ông Đỗ Đức Lưu từng khẳng định không nhận một đồng "hoa hồng" nào trong cả 4 hợp đồng ký kết với Công ty Việt Á để mua bộ kit xét nghiệm. Ông Lưu còn cho biết, trong quá trình thương thảo giá, CDC Nam Định đã đề xuất phía Việt Á hạ giá bán nhưng đơn vị này gửi công văn cho biết giá 470.000 đồng/kit xét nghiệm chỉ áp dụng cho các đơn vị mua hàng với số lượng lớn, từ 200.000 kit xét nghiệm trở lên. 

Theo các hợp đồng, CDC Nam Định mua kit xét nghiệm Việt Á với giá trên 509.000 đồng/bộ, cao hơn nhiều tỉnh thành.

Tính đến nay, trong số các bị can bị khởi tố có nhiều người là giám đốc Trung tâm kiểm soát bệnh tật (CDC) các địa phương. Đây đều là các đầu mối giao dịch mua bán kit test COVID-19 trực tiếp với Công ty Việt Á.

Những người này gồm Phạm Duy Tuyến, Giám đốc CDC Hải Dương; Nguyễn Văn Định, Giám đốc CDC Nghệ An; Nguyễn Thành Danh, Giám đốc CDC Bình Dương; Lâm Văn Tuấn, Giám đốc CDC Bắc Giang và Hoàng Văn Đức, Giám đốc CDC Thừa Thiên - Huế.

Các bị can trên đều bị khởi tố tội vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng và Nhận hối lộ.

Riêng ông Phạm Duy Tuyến còn bị khởi tố tội nhận hối lộ. Theo điều tra ban đầu, Phan Quốc Việt và Phạm Duy Tuyến thỏa thuận và thống nhất về việc Công ty Việt Á sẽ chi tiền “lại quả” cho Phạm Duy Tuyến theo Hợp đồng Công ty Việt Á được CDC Hải Dương ký kết và thanh quyết toán. Để có tiền trích % cho Phạm Duy Tuyến, Phan Quốc Việt đã nâng khống giá đầu vào chi phí sản xuất sản phẩm vật tư, thiết bị của công ty nhằm tạo lợi thế cạnh tranh, giúp sản phẩm được tiêu thụ nhiều và lợi nhuận lớn.

Phạm Duy Tuyến

Giám đốc CDC liên quan đến Việt Á là ông Nguyễn Văn Định, Giám đốc CDC Nghệ An. Ông Định bị khởi tố vào ngày 31/12.

Ông Nguyễn Thành Danh - Giám đốc CDC Bình Dương cũng bị khởi tố cùng ngày với ông Định. Kết quả điều tra ban đầu xác định các bị can đã vi phạm các quy định của Luật đấu thầu khi tổ chức đấu thầu mua vật tư phòng, chống dịch bệnh COVID-19, gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng.

Ngày 21/1/2022, Giám đốc CDC Bắc Giang là ông Lâm Văn Tuấn bị khởi tố, bắt tạm giam để điều tra về tội Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng. Kết quả điều tra ban đầu xác định, bị can Tuấn đã có hành vi thông đồng, cấu kết với Việt Á thực hiện các hành vi trái pháp luật khi tổ chức đấu thầu mua kit xét nghiệm COVID-19 do công ty này sản xuất. Tổng giá trị các hợp đồng mua kit xét nghiệm giữa Công ty Phan Anh, CDC Bắc Giang với Việt Á là hơn 148 tỷ đồng.

Ông Lâm Văn Tuấn.

Ông Hoàng Văn Đức (Giám đốc CDC Thừa Thiên Huế) cũng bị khởi tố, bắt tạm giam để điều tra về tội “Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng”. Trước đây, khi Bộ Công an thông tin Thừa Thiên Huế là một trong những địa phương liên quan trong vụ Việt Á mua bán kit xét nghiệm COVID-19, ông Hoàng Văn Đức trao đổi và khẳng định với báo chí là “không nhận từ Công ty Việt Á một đồng nào”.

Ngoài số giám đốc đã nêu, nhiều bị can là cán bộ thuộc CDC các địa phương cũng đã bị khởi tố do có sai phạm trực tiếp liên quan đến vụ án này.