Lùi thời điểm triển khai

Thứ trưởng Tài chính Thái Lan Julapun Amornvivat cho biết kế hoạch của chính phủ nước về triển khai phân phát "ví kỹ thuật số 10.000 baht" (280 USD) cho tất cả công dân Thái Lan trên 16 tuổi sẽ không thể triển khai vào ngày 1/2/2024 như kế hoạch ban đầu. Đảng Pheu Thai (Vì nước Thái) xem chương trình này là trọng tâm trong kế hoạch vực dậy nền kinh tế Thái Lan.

Theo ông Julapun, Chính phủ Thái Lan sẽ không đánh đổi việc chạy theo đúng thời gian dự kiến với việc đảm bảo các tiêu chuẩn về phát triển một hệ thống Ví kỹ thuật số ổn định và được bảo mật tốt. 

Do đó, Chính phủ Thái Lan cần thêm thời gian hoàn thiện trước khi chính thức triển khai. Tuy nhiên, ông Julapun khẳng định chính sách này sẽ vẫn được triển khai trong quý 1/2024.

Ngày càng nhiều nhà kinh tế cho rằng chính sách này gây ra rủi ro quá lớn cho nền kinh tế vào thời điểm đất nước đang trong tình trạng khó khăn do nợ công gia tăng.

Pradit Boonkate, 67 tuổi, làm nhân viên bảo vệ ở thủ đô Bangkok của Thái Lan kể từ khi ông rời quê hương ở tỉnh miền trung Ratchaburi khoảng 16 năm trước. Hiện ông kiếm được 15.900 baht (437 USD) hàng tháng và được nghỉ phép 6 ngày mỗi năm.

Mức lương ít ỏi này giải thích tại sao ban đầu ông rất vui khi biết rằng mình sẽ nằm trong số khoảng 56 triệu người Thái nhận được khoản hỗ trợ tiền mặt kỹ thuật số trị giá 10.000 baht từ chính phủ.

Đối với những người có thu nhập thấp như ông Pradit, chương trình này ban đầu có vẻ là một ý tưởng hay khi tiền mặt được giải ngân bằng kỹ thuật số. 

Nhưng khi xem xét cách phân phối số tiền này trong sáu tháng vào thực phẩm, thuốc men và dụng cụ lao động tại các doanh nghiệp địa phương nằm trong bán kính 4km tính từ địa chỉ đăng ký của họ, những người sống và làm việc xa nhà sẽ khó có thể tận hưởng được những tiện ích này. 

"Đối với những người sống ở nông thôn, có một khoảng cách rất lớn giữa thị trấn và nhà của họ. Các cửa hàng tạp hóa nhỏ trong làng không chấp nhận tiền kỹ thuật số", Pradit, người có địa chỉ hộ khẩu vẫn ở Ratchaburi nói. 

Mặc dù chính phủ có kế hoạch điều chỉnh điều kiện cho các vùng sâu vùng xa để đảm bảo tiền kỹ thuật số có thể thâm nhập và mang lại lợi ích cho mọi miền đất nước, nhưng nhiều người vẫn nghi ngờ kế hoạch trị giá 15 tỷ USD cuối cùng sẽ phục vụ người giàu và các doanh nghiệp lớn của họ, vốn đã có đủ năng lực cung cấp hàng hóa và công nghệ phục vụ các giao dịch.

"Làm sao các cửa hàng nhỏ có thể cung cấp nhiều thứ như vậy? Nhận được tiền thì tốt nhưng nếu hỏi ai sẽ được hưởng lợi thì đó là người giàu", Pradit nói.

Chính phủ cho, dân trả?

Chương trình ví kỹ thuật số là lời hứa của Thủ tướng Srettha Thavisin và Đảng Pheu Thai trước khi bầu cử. 

Kế hoạch này được cho là có thể giúp nâng mức tăng trưởng kinh tế lên tới 5% vào năm 2024, từ mức dự kiến 2,8% của năm nay. Nhà lãnh đạo Thái Lan khẳng định doanh thu thuế tăng từ hoạt động kinh tế sẽ giúp chi trả một phần cho chương trình này.

Tuy nhiên, một nhóm được cho là gồm 99 học giả, nhà kinh tế và cựu thống đốc Ngân hàng Thái Lan gần đây đã đưa ra tuyên bố chung phản đối việc thực thi đạo luật này.

"Không có tiền mọc trên cây hay từ trên trời rơi xuống. Cuối cùng thì người dân vẫn sẽ phải trả giá cho khoản trợ cấp này, dưới hình thức thuế cao hơn hoặc chi phí sinh hoạt cao hơn do lạm phát", một chuyên gia kinh tế nhận định.

Tháng trước, Thống đốc Ngân hàng Thái Lan, Tiến sĩ Sethaput Suthiwartnarueput cũng khuyên rằng chính sách này chỉ nên nhắm vào một số nhóm người nhất định, vì không phải ai cũng cần hỗ trợ tài chính như vậy và nền kinh tế đang phục hồi tốt.

Ngoài ra, một số nhà điều hành doanh nghiệp nhỏ còn ngần ngại tham gia chương trình.

Bà Orapin Thanomsap, chủ một cửa hàng thực phẩm và hàng hóa nhỏ ở quận Watthana của Bangkok, nói rằng không rõ bà sẽ phải đợi bao lâu trước khi có thể chuyển khoản thanh toán kỹ thuật số từ khách hàng của mình thành tiền mặt.

Hơn nữa, người phụ nữ 59 tuổi cho biết hầu hết người tiêu dùng có xu hướng chi tiêu tiền mặt tại các trung tâm thương mại, cửa hàng tiện lợi và siêu thị lớn.

"Tôi có thể đảm bảo rằng nó sẽ mang lại lợi ích cho 7-Eleven chứ không phải những cửa hàng khiêm tốn như của tôi", Orapin cũng có kế hoạch chi tiền kỹ thuật số tại các siêu thị lớn để bổ sung thêm hàng hóa cho cửa hàng của mình đồng thời tiết kiệm tiền của chính mình.

"Điều này chắc chắn sẽ mang lại động lực cho người giàu, còn đối với người nghèo, họ sẽ tiếp tục nghèo", chủ cửa hàng cho biết. 

Lời hứa chiến dịch và tương lai chính trị

Thủ tướng Srettha Thavisin đã bảo vệ chính sách của đảng mình ngay cả khi ông thừa nhận có nhiều cảm xúc lẫn lộn đối với kế hoạch "ví kỹ thuật số".

Bất chấp nhiều tháng vận động tranh cử, ông Srettha và Đảng Pheu Thai của ông vẫn chưa xác định được họ sẽ tài trợ cho chương trình trị giá hàng tỷ USD như thế nào.

Theo tổng thư ký của thủ tướng, ông Prommin Lertsuridej, có ba nguồn tiền khả thi, bao gồm ngân sách năm tài chính 2024 vay từ các cơ quan nhà nước và các khoản vay khác. Nhưng các nhà phân tích chính trị cho rằng ngân sách quốc gia không còn khả thi. 

Phó Giáo sư Somchai Srisutthiyakorn, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Chính trị và Phát triển tại Đại học Rangsit, cho biết khi không có ngân sách quốc gia, chính phủ sẽ phải vay tiền để thực hiện chính sách và điều đó có thể dẫn đến sự chỉ trích của công chúng.

Ông Somchai cũng đề xuất chia khoản thanh toán thành hai đợt, với khoản thanh toán 5.000 baht đầu tiên vào tháng 5 và nửa còn lại vào tháng 11, nhằm giảm bớt gánh nặng tài chính cho đất nước.

"Nhưng điều này có nghĩa là họ sẽ mất mặt", ông nói, ám chỉ chính phủ do Pheu Thai lãnh đạo.

Chương trình ví kỹ thuật số là lời hứa lớn trong chiến dịch tranh cử của Pheu Thai mà các nhà phân tích cho rằng không thể phá vỡ nếu đảng này hy vọng giành chiến thắng trong cuộc tổng tuyển cử tiếp theo.

Vào tháng 5 năm nay, nhóm chính trị kỳ cựu này lần đầu tiên thua trong cuộc đua bầu cử khi bị đảng Move Forward đánh bại.

Các hoạt động gây tranh cãi của nó đã làm tổn hại đến hình ảnh chính trị của Pheu Thai như một ngọn hải đăng của nền dân chủ ở Thái Lan, dẫn đến điều mà các nhà phân tích mô tả là "một cuộc khủng hoảng đức tin".

 PGS.TS Nantana Nantavaropas, hiệu trưởng Trường Cao đẳng Truyền thông Chính trị, Đại học Krirk, cho biết mặc dù Pheu Thai và những người tiền nhiệm chính trị của nó nổi tiếng với các chính sách dân chủ, nhưng chúng thường dưới hình thức hỗ trợ tài chính như tạm dừng trả nợ cho nông dân hoặc trợ cấp chi phí chăm sóc sức khỏe chứ không chỉ đưa tiền miễn phí cho công chúng.

Với khoản chi tiêu khổng lồ như vậy và thiếu sự rõ ràng về việc thực hiện cũng như nguồn tiền sẽ như thế nào, các nhà phân tích cảnh báo rằng Pheu Thai có thể đẩy Thái Lan vào tình thế rủi ro khi phát tiền miễn phí cho 56 triệu người.

Theo Tiến sĩ Nantana, mặc dù các chính sách có thể giúp đỡ người nghèo nhưng chúng cũng nên được thiết kế để thúc đẩy sự tự hoàn thiện bản thân của những người được hưởng lợi và đổi lại đảm bảo năng suất. Nếu không "nó giống như câu cá cho người dân mà không dạy họ cách tự câu cá".

Đối với những người có thu nhập thấp như ông Pradit, 10.000 baht là một số tiền rất lớn. Nhưng để tiêu số tiền đó, anh sẽ phải nghỉ một ngày và đi hơn 100 km về quê hương ở Ratchaburi, nơi anh hy vọng tìm được những cửa hàng cho phép anh làm rỗng ví kỹ thuật số của mình.

(Nguồn: CNA)