Thị trường tiền tệ, tài chính thế giới nóng lên từng ngày khi cùng lúc phải đón nhận nhiều thông tin tiêu cực về chỉ số lạm phát, giá dầu và lãi suất.
Giá vàng và giá USD đang tăng mạnh trong vài phiên giao dịch trở lại đây cả trên thế giới và Việt Nam. Đây được coi là 2 tài sản cơ bản, sẽ là hầm trú ẩn của giới đầu tư khi rủi ro nền kinh tế tăng cao.
Những rủi ro lớn mà chính sách tiền tệ phải đối mặt trong thời gian tới gồm: Nguy cơ lạm phát tăng do nhiều yếu tố cả khách quan và chủ quan; tác động của chính sách thương mại, đầu tư, gia tăng đột biến giá nhiều hàng hóa, thắt chặt tiền tệ của một số quốc gia có nền kinh tế lớn; kinh tế dự kiến phục hồi trong năm 2022 khiến nhu cầu tiêu dùng, đầu tư gia tăng, gây sức ép lên giá cả. Trong nước, thị trường bất động sản, chứng khoán, trái phiếu tăng trưởng nóng, độ trễ của các gói kích thích kinh tế và độ mở của việc nới lỏng tiền tệ mấy năm vừa qua.
Đánh giá về những thách thức trong công tác điều hành chính sách tiền tệ của Việt Nam, TS. Nguyễn Trí Hiếu cho rằng, có những thách thức Việt Nam gặp phải giống như thế giới là vấn đề đứt gãy chuỗi cung ứng, giá cả thế giới tiếp tục tăng, giá dầu tăng vượt các dự báo, nền kinh tế đang phục hồi. Vì vậy, lạm phát tăng là khó tránh khỏi. Để kiểm soát lạm phát có 2 phương án cơ bản, một là giảm cầu, 2 là tăng lãi suất. Tuy nhiên, để giảm cầu ở thời điểm hiện tại là không thể và không nên. Vì vậy, phương án tốt nhất là tăng lãi suất. Đây sẽ là chiếc van để kìm hãm lãi suất. Cũng vì vậy mà đặt vấn đề giảm lãi suất hỗ trợ doanh nghiệp thời điểm hiện tại ở Việt Nam sẽ đặt chúng ta ở "ngã ba đường", rất khó để cùng một lúc đạt được cả 2 mục tiêu là giảm lãi suất, giữ lạm phát thấp và tăng trưởng GDP từ 6,5-7%.
Trong một báo cáo mới đây, HSBC đánh giá, kinh tế Việt Nam “xông đất” năm 2022 bằng những bước đi vững chắc, có thể thấy rõ trong số liệu thống kê tháng 1. Mặc dù số ca nhiễm COVID-19 mới vẫn gia tăng, Việt Nam đã không áp dụng những biện pháp hạn chế nghiêm ngặt như trước. Lạm phát nhiên liệu dù tiếp tục gia tăng, đẩy số liệu tháng 1 lên 1,9% so với cùng kỳ năm trước nhưng giá lương thực thực phẩm vẫn ổn định trong bối cảnh lạm phát do nhu cầu còn chưa tăng. Vì vậy, HSBC cho rằng, lạm phát nhiều khả năng không phải mối lo quá lớn với Việt Nam trong năm nay. HSBC dự báo mức lạm phát bình quân của Việt Nam của năm 2022 là 3% (tăng so với mức dự báo trước đó là 2,7%). "Mức này cũng không cho thấy một rủi ro đáng kể cho NHNN vì vẫn còn thấp hơn mức lạm phát mục tiêu 4% của Chính phủ".
Báo cáo mới đây của SSI cho biết, mặt bằng lãi suất liên ngân hàng tuần sau tết tiếp tục tăng mạnh với kỳ hạn qua đêm kết thúc tuần đã tăng 0,52%, còn kỳ hạn 1 tuần tăng 0,75 điểm cơ bản lên mức mức 3,32%/năm kỳ hạn qua đêm và 3,39%/năm kỳ hạn 1 tuần. Diễn biến trên thị trường liên ngân hàng trong thời gian qua tương đối khác biệt trong nhiều năm trở lại đây, khi thanh khoản gặp nhiều khó khăn sau Tết Nguyên đán. Tín dụng đang có xu hướng tăng mạnh trong vòng hai tháng qua. Theo số liệu từ NHNN, tăng trưởng tín dụng tính đến ngày 29/1/2022 đạt 2,74% so với cuối năm 2021.
Nhiều ngân hàng đã điều chỉnh tăng lãi suất huy động nhằm thu hút lượng tiền gửi nhàn rỗi vào hệ thống trước kỳ vọng sản xuất kinh doanh quay trở lại. Thanh khoản không còn dồi dào như 2 năm về trước. Đây cũng là yếu tối nội tại mang tới thách thức cho mục tiêu giảm 0,5-1% lãi suất ngân hàng trong năm 2022-2023 để hỗ trợ doanh nghiệp phục hồi mà Chính phủ và NHNN đã đề ra.
Nhìn từ yếu tố bên ngoài, giá dầu đang tăng vượt mọi dự báo sẽ đẩy thế giới vào một cuộc đua lạm phát và sau đó là lãi suất. Theo Bank of America, giá dầu có thể sớm vượt mốc 100 USD ngay trong quý II năm nay. Các ngân hàng lớn của Phố Wall, bao gồm Goldman Sachs, JP Morgan và Morgan Stanley, cũng dự báo giá dầu sẽ chạm 100 USD/thùng ngay trong năm nay. Điều này sẽ ảnh hưởng lớn tới giá hàng hoá, nguyên nhiên liệu trên thế giới. Từ khoá lạm phát sẽ là trọng tâm của nền kinh tế toàn cầu trong năm 2022.
Thực tế, dù bối cảnh thế giới đang rất nóng nhưng cơ bản các đánh giá về thị trường Việt Nam đa phần là lạc quan và áp lực lạm phát là không quá lớn. Điều này có thể xuất phát từ nguyên nhân 2 năm vừa qua chúng ta không có các gói hỗ trợ lớn và cơ bản là miễn, giảm thuế thay vì đẩy tiền mới vào nền kinh tế.
Việt Nam không thể nằm ngoài vòng xoáy khi độ mở thương mại gấp đôi GDP, áp lực lạm phát tăng lên từ cả nội tại nền kinh tế và tác động của giá cả thế giới. Cũng chính vì thế, có nhiều lo ngại xung quanh mục tiêu giảm lãi suất hỗ trợ nền kinh tế của Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước (NHNN) trong năm 2022-2023.
Tổng Hợp
