François Leroy và Stéphanie Lansaque là hai nhà làm phim người Pháp, tác giả của loạt 4 phim hoạt hình ngắn về Việt Nam là Bonsoir monsieur Chu (Xin chào ông chủ), Red River (Sông Hồng), Cold Cafe (Cà phê lạnh) và Exquisite Corpse (Xác chết xinh đẹp).

Cả hai lần đầu tiên đến Việt Nam là năm 2020. Họ đã tìm thấy được nguồn cảm hứng bất tận từ sự duyên dáng và thân thiện của con người nơi đây. 

Thời điểm đó, François còn là sinh viên của đại học Gobelins danh tiếng Paris còn Stéphanie là nghệ sĩ đồ hoạ, tốt nghiệp khoa Thiết kế và Dệt may của trường đại học Olivier de Serries. 

Theo chia sẻ của Stéphanie, họ cảm thấy Việt Nam thật thân quen, có cái gì đó rất thân thương và gần gũi. Chính bản thân họ cũng chẳng thế lý giải sức hút lạ kì của Việt Nam. Stéphanie nói: “Có một thứ cảm xúc không biết phải giải thích thế nào. Tôi chỉ thấy nơi này giống ngôi nhà của mình, ở xa ngôi nhà ở Pháp. Chúng tôi muốn diễn tả cảm xúc đó trong phim”.

Những năm sau đó, họ đến Việt Nam nhiều hơn, đặc biệt là Hà Nội và TPHCM. Để thực sự có thể mang đến hình ảnh chân thực về Việt Nam, họ đã dành từ 4 đến 6 tháng mỗi từ 2005 - 2015 để ghé thăm nơi này. Họ trò chuyện cùng dân bản địa, ngồi ngắm phố phường từ những quán cà phê. 

François Leroy và Stéphanie Lansaque đến những quá cà phê, trò chuyện với dân bản địa để tìm kiếm chất liệu cho những bộ phim.

Họ góp nhặt từng mảnh ghép nhỏ trong đời sống hằng ngày, trong chất liệu của văn hoá Việt. Họ nói tiếng Việt Nam và dễ dàng hoà nhập cùng con người nơi đây.  “Cảm hứng đến một cách dồn dập từ mọi nơi, trong cuộc sống hằng ngày. Nó thôi thúc chúng tôi phải làm phim thôi. Cảm xúc từ những quán cà phê, những buổi vi vu trên xe máy đường phố Hà Nội, từ những bài hát của các nghệ sĩ hát rong đường phố. Việt Nam trong ấn tượng ban đầu thật đầy màu sắc”, François Leroy và Stéphanie Lansaque chia sẻ. 

Tác phẩm đầu tay của hai nghệ sĩ trẻ lấy cảm hứng từ những câu chuyện ngụ ngôn dân gian, có thời lượng 14 phút và có tên là Bonsoir monsieur Chu (Xin chào ông chủ). Nội dung tác phẩm xoay quanh tục phóng sinh dịp rằm tháng Bảy ở Chợ Lớn, Sài Gòn, nhân vật chính là cậu bé tên Hải lần đầu nhặt được một chú chim và lưỡng lự khi mọi người khuyên thả đi cho đúng tinh thần xá tội vong nhân.

Hai nghệ sĩ chia sẻ: "Khi đó chúng tôi chưa có sự trải nhiệm nhiều về xã hội Việt Nam. Nên chưa thể làm một tác phẩm hoàn chỉnh phản ánh xã hội. Vì thế chúng tôi viết kịch bản trong ánh mắt của một đứa trẻ. Khi đó chúng tôi cũng chỉ như một đứa trẻ ở nơi đây". “Ngay cả khi chỉ là người ngoài, bạn cũng có thể thấy tôn giáo đang sống ở nơi đây”, François nói. 

Một cảnh trong bộ phim "Cà phê lạnh".

Trong tác phẩm là một Sài Gòn lung linh và ngập tràn ánh sáng lần đầu tiên bước vào tác phẩm. Giữa đèn đường sáng óng ánh như kính vạn hoa, Sài Gòn có xe máy, có góc phố, hèm nhỏ, có những câu ca quan họ bay vút vào không trung.

Hai nghệ sĩ cho rằng khó khăn lớn nhất trong quá trình làm phim đó là mặt hình ảnh. Họ đã phải thu lại 1000 bức ảnh cùng như nhiều đoạn video khác nhau để tạo nên một Sông Hồng với bối cảnh cầu Long Biên chân thật nhất. 

Cả hai nói: “Phải mất đến một năm rưỡi mới hoàn thành “Sông Hồng” dài chưa đầy 15 phút. Việt Nam chuyển mình nhanh chóng quá. Nhiều thứ chúng tôi dự định đưa vào phim, đến khi chuẩn bị hoàn tất thì đã khác lắm rồi. Chỉ trong khoảng 1 năm, những nghệ sĩ đường phố ở Hà Nội đã hoàn toàn vắng bóng, thay vào đó là những ca sĩ hát có nhạc nền với những bộ loa khủng”.

Nhiều khán giả bày tỏ sự thích thú khi được nghe âm thanh rất “Việt” trong những bộ phim của 2 nhà làm phim Pháp. 

Trong một lần quay lại Việt Nam, François mang theo một chiếc radio và thu lại những bài hát từ mấy đài phát thanh mà anh nghe được. Anh mất rất nhiều thời gian để chọn một đoạn chầu văn và một đoạn... nhạc chế cho có mùi “đường phố” của Sài Gòn. Họ dành nhiều thời gian để nghe đi nghe lại hàng trăm bản nhạc Việt, sau đó gửi sang cho một nhạc sĩ bên Pháp để nhờ anh ta giúp đỡ về mặt âm thanh. 

Ảnh ảo 2D và ảnh thật được coi là yếu tố xuyên suốt các tác phẩm như hình ảnh cầu Long Biên, sông Hồng, nhà ga là ảnh thật, tờ tiền là hình ảnh thật, song các nhân vật trong phim như cậu bé trong Sông Hồng, cô bé trong Cà phê lạnh là hình ảnh ảo.

“Việc lồng ghép cả hình ảnh thật và ảo muốn ám chỉ những câu chuyện ở đây vừa là những câu chuyện đặc trưng hằng ngày lại vừa là sản phẩm của mà chúng tôi tưởng tượng ra. Nó quen thuộc song không phải câu chuyện thật. Những câu chuyện chỉ đại diện cho xã hội và cuộc sống người Việt Nam. Không chỉ vậy, theo hai nghệ sĩ, việc phối hợp giữa ảnh ảo và ảnh thật còn tạo ra cho những tác phẩm một lăng kính nhiều màu. Chúng tôi muốn người xem nhìn thấy Việt Nam qua nhiều lăng kính. Thật như phim quay, màu sắc như hoạt hình”, hai nghệ sĩ cho biết thêm.

Một điểm đặc biệt nữa là hình ảnh cái chết luôn được nhắc đến và trở thành trung tâm xuyên suốt. Họ cho rằng họ đã sống đủ lâu ở Việt Nam để đủ hiểu những áp lực và vất vả của con người nơi đây.

"Trong bộ phim “Cà phê lạnh”, cuộc sống khắc nghiệt, bởi vì nó khắc nghiệt với hàng triệu người Việt Nam. Đặc biệt với những hộ có mô hình kinh doanh nhỏ. Bạo lực tâm lý, điều kiện sống khó khăn, làm việc suốt ngày và liên tục, cả ngày cả đêm. Đó là hiện thực”, hai nghệ sĩ nói.