Bộ Tài chính vừa công bố những sai phạm nghiêm trọng trong việc mua gạo dự trữ quốc gia bốn tháng năm 2020 tại Tổng cục Dự trữ nhà nước (DTNN) và 22 Cục DTNN khu vực.

Bộ Tài chính đã đình chỉ công tác để kiểm điểm, làm rõ đối với các Cục trưởng, Chi cục trưởng DTNN; kiểm điểm trách nhiệm các cá nhân của Cục DTNN và Chi cục DTNN có liên quan; kiểm điểm trách nhiệm lãnh đạo Tổng cục DTNN và các vụ chức năng của Tổng cục vì thiếu kiểm tra, giám sát.... Ðồng thời, giao Thanh tra Bộ chuyển hồ sơ vụ việc sai phạm sang cơ quan điều tra (Bộ Công an) để điều tra, xử lý theo quy định của pháp luật.

Theo Bộ tài chính đã phát hiện ra 6 cục DTNN khu vực (gồm Hà Bắc, Ðông Bắc, Bắc Thái, Hà Nội, Hà Nam Ninh và Bình Trị Thiên) có số gạo thực tế tại kho lớn hơn trên sổ sách kế toán và thẻ kho 11.239 tấn, Cục DTNN khu vực Hà Bắc, số gạo thực tế cao hơn sổ sách kế toán 5.963 tấn.

Trong đó 5 nhà thầu (Công ty TNHH Phát Tài, Công ty CP Lương thực Hà Nam Ninh, Công ty cổ phần Lương thực Cao Lạng, Công ty TNHH Thủy Long - Hà Nam, Công ty CPTM Minh Khai - Hải Phòng) gửi 5.963 tấn gạo trong kho tại các Chi cục DTNN Lạng Giang, Tân Hiệp, Gia Lương, Tiên Sơn. Tại Chi cục DTNN Tân Hiệp, có tới 303 tấn gạo dự trữ thuộc quyền sở hữu của Công ty cổ phần Lương thực Hà Nam Ninh gửi từ năm 2019.

Tại Cục DTNN khu vực Ðông Bắc, số gạo thực tế cao hơn sổ sách là .100 tấn, là hàng của Công ty cổ phần Thương mại Minh Khai gửi, đây là do UBND thành phố Hải Phòng đề nghị và ghi rõ là để phục vụ phòng chống dịch. Nhưng số gạo gửi không có hợp đồng gửi hay bảo quản, không có hồ sơ chứng minh nguồn gốc hàng hóa, không có tài liệu thể hiện việc giao nhận về số lượng gạo, cũng không có xác nhận chủng loại, chất lượng gạo.

Tại Cục DTNN khu vực Bắc Thái, số gạo thực tế cao hơn sổ sách kế toán là 588 tấn, trong đó riêng Công ty TNHH Thủy Long (tỉnh Hà Nam) gửi 368 tấn. Ðây cũng là đơn vị tham gia đấu thầu cung cấp gạo dự trữ quốc gia đợt tháng 3-2020, tại thời điểm kiểm tra chưa có hợp đồng gửi gạo giữa Chi cục và DN, không có hồ sơ chứng minh nguồn gốc hàng hóa. 220 tấn gạo còn lại là của tư nhân gửi vào kho của Chi cục, không có hợp đồng và hồ sơ chứng minh nguồn gốc.

Tại Cục DTNN khu vực Hà Nội, số gạo thực tế cao hơn sổ sách kế toán 1.474 tấn, do Công ty TNHH Minh Thu gửi tại kho dự trữ. Các bên liên quan không xuất trình được hồ sơ, tài liệu liên quan, cũng chưa có hồ sơ chứng minh nguồn gốc hàng hóa.

Theo báo cáo, số gạo này liên quan đến Công ty cổ phần Lương thực Hà Nam Ninh và Công ty cổ phần Lương thực Hà Tĩnh là hai DN tham gia đấu thầu và trúng thầu nhưng không ý hợp đồng. 

Tại Cục DTNN khu vực Hà Nam Ninh, số gạo thực tế cao hơn sổ sách kế toán 1.629 tấn.

Tại Cục DTNN khu vực Bình Trị Thiên, số gạo thực tế cao hơn sổ sách kế toán 485 tấn, trong đó 180 tấn là của cơ sở xay xát Hoành Huệ không có hợp đồng, hồ sơ, tài liệu chứng minh nguồn gốc hàng hóa, không có phiếu nhập kho, không có biên bản giao nhận.

Phó Chánh thanh tra Bộ Tài chính Ðặng Ngọc Tuyến cho biết năm 2020, Tổng cục được giao mua 190 nghìn tấn gạo dự trữ. 

Đầu tháng 3 có 28 DN trúng thầu cung cấp gạo dự trữ quốc gia đợt 1 năm 2020 với số lượng 178 nghìn tấn. Trong đó, Công ty TNHH Tự Lực và Công ty TNHH Phước Hồng trúng thầu tại Cục DTNN khu vực Ðông Bắc và Cục DTNN khu vực Ðông Nam Bộ, đã ký hợp đồng cung cấp đủ số lượng gạo trúng thầu là 5.900 tấn

Hai DN trúng thầu tại Cục DTNN khu vực Nghệ Tĩnh và Cục DTNN khu vực Nam Tây Nguyên là Công ty cổ phần XNK tổng hợp An Thịnh trúng thầu 1.000 tấn, Công ty cổ phần Lương thực Thanh Nghệ Tĩnh trúng thầu 800 tấn, đã ký hợp đồng cung cấp một phần số lượng gạo đã trúng thầu. 24 DN từ chối ký hợp đồng, với tổng số gạo là 170.300 tấn, trong đó có một số DN "gửi gạo" nhờ kho nhà nước nêu trên.

Ðối với số lượng gạo nhà thầu từ chối ký hợp đồng, Bộ Tài chính đã thu gần 28 tỷ đồng bảo đảm dự thầu của nhà thầu vào ngân sách nhà nước.

Tổng cục DTNN và các Cục DTNN khu vực đang triển khai thủ tục đấu thầu cung cấp gạo đợt 2 để đảm bảo chỉ tiêu. Việc có tới 6/22 đơn vị dự trữ xảy ra sai phạm giữ hộ hàng hóa và vi phạm nghiêm trọng quy định của uật Dự trữ quốc gia và Danh mục bí mật nhà nước (mức độ Mật) của ngành tài chính cũng như vi phạm quy định về thẩm quyền quyết định việc mua sắm, quản lý, sử dụng tài sản công; quy định sử dụng tài sản là trụ sở làm việc, kho dự trữ quốc gia.

Trong số các đơn vị gửi gạo nhiều đơn vị trúng thầu nhưng hủy kết quả, không ký hợp đồng. 

"Việc các DN chạy theo lợi nhuận cá nhân, bỏ rơi nghĩa vụ đối với Nhà nước, tìm cách móc nối sử dụng tài sản nhà nước là sai phạm rất đáng lên án, còn các cơ quan DTNN lại đồng lõa, tiếp tay sai phạm, cho phép doanh nghiệp gửi hàng hóa là sai phạm nghiêm trọng, cần phải chuyển cơ quan điều tra làm rõ và xử lý nghiêm", Phó Chánh thanh tra Ðặng Ngọc Tuyến đánh giá.

Bộ Tài chính yêu cầu Thanh tra chuyển hồ sơ vụ việc sang cơ quan điều tra để xử lý. Đồng thời yêu cầu Tổng cục trưởng DTNN chỉ đạo và tổ chức kiểm điểm trách nhiệm đối với tập thể, cá nhân đã để xảy ra các sai phạm đã nêu.

Lãnh đạo Tổng cục DTNN và các vụ chức năng của Tổng cục kiểm điểm thiếu kiểm tra giám sát, để xảy ra sai phạm. 

Bộ Tài chính cũng ra quyết định tạm đình chỉ công tác để kiểm điểm làm rõ sai phạm đối với những Cục trưởng cho phép tư nhân gửi hàng vào kho DTNN trái quy định; kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm các cá nhân khác có liên quan sai phạm.

Yêu cầu rà soát quy trình, quy chế quản lý kho để bổ sung công tác giám sát, quản lý, chuẩn bị kế hoạch sắp tới và lắp camera tại các điểm kho, công khai danh sách trúng thầu tháng 3 nhưng không ký hợp đồng để có giải pháp xử lý. 

Bộ trưởng Tài chính Ðinh Tiến Dũng cho biết nhiều doanh nghiệp không thực hiện hợp đồng của Nhà nước, dẫn đến tình trạng không có gại trong kho là hành vi hám lợi, không thực hiện trách nhiệm được giao, gây bức xúc dư luận. Tuy nhiên các đơn vị DTNN do cố tình buông lỏng quản lý, làm sai nhiệm vụ là là thể hiện đạo đức công vụ yếu kém, không thể tha thứ.

Trong bối cảnh Ðảng, Nhà nước, Chính phủ và người dân cả nước vừa phải dồn sức "chống dịch như chống giặc", những sai phạm được thanh tra phát hiện vừa qua là không thể chấp nhận.

Bộ Tài chính thống nhất chủ động kiểm tra công tác quản lý và mua gạo, chỉ đạo các cơ quan liên quan triển khai kiểm tra kể cả ngày lễ, ngày nghỉ. Khi phát hiện sai phạm cần báo cáo để Bộ kiên quyết xử lý kịp thời, nghiêm mình. Ðây cũng là phương thức lãnh đạo ngành đã và sẽ áp dụng trong các lĩnh vực khác, nhằm bảo đảm kỷ cương, kỷ luật tài chính nhà nước.