Mã QR hiện là một trong những hình thức thanh toán phổ biến tại Việt Nam. Việc liên kết giữa các đơn vị cũng giúp thanh toán QR trở nên đơn giản khi ứng dụng của ngân hàng này có thể quét QR của các bên khác.

Mã QR đã và đang ngày càng phổ biến khắp mọi nơi, nhất là sau đại dịch COVID-19 khiến nhu cầu sử dụng mã QR tăng lên nhanh chóng.

Theo Vụ Thanh toán, Ngân hàng Nhà nước, mã QR có tốc độ tăng trưởng mạnh mẽ cả về số lượng và giá trị. Trong năm 2022, thanh toán qua mã QR tăng tới 225,36% về số lượng và 243,92% về giá trị so với năm 2021.

Còn trong 5 tháng đầu 2023, thanh toán qua phương thức quét mã QR tăng 151,14% về số lượng và 30,41% về giá trị so với cùng kỳ năm ngoái.

Với tiện ích và mức độ phổ biến của mã QR, công nghệ này đang bị khai thác bởi các nhóm tội phạm mạng bằng cách tạo ra mã QR độc hại để lừa lấy tài khoản ngân hàng hoặc thông tin cá nhân người dùng, theo vietnamfinance.vn.

Hiện nay, các cửa hàng thường đặt các mã QR được in và đóng khung đặt trên quầy để khách quét và thanh toán tiền. Một số nơi còn sao thành nhiều bản, dán tại các khu vực trong cửa hàng. Trong hầu hết trường hợp, việc quét mã QR về bản chất là đang thực hiện chuyển khoản ngân hàng. Mỗi người, mỗi hộ kinh doanh được cấp một mã QR khác nhau. Đây cũng là kẽ hở khiến kẻ gian dán đè, "tráo" địa chỉ nhận tiền.

Vừa qua, nhiều ngân hàng đã đưa ra cảnh báo về thủ đoạn giả mạo mã QR tại các cửa hàng, địa điểm thanh toán nhằm đánh lừa khách hàng tới mua hàng, thanh toán hàng hóa, dịch vụ tại các cửa hàng, quán ăn, hộ kinh doanh…

Cụ thể, kẻ gian lợi dụng sơ hở bằng cách cho in mã QR có tài khoản ngân hàng của đối tượng này, sau đó dán đè lên mã QR của cửa hàng, nhà hàng hoặc điểm thanh toán khác. Lúc này, khách hàng sau khi mua hàng hoặc ăn uống sẽ quét mã QR để trả tiền cho chủ cửa hàng, nhưng thực chất là tiền được chuyển vào tài khoản của kẻ lừa đảo qua mã QR giả mạo.

Trên nhiều diễn đàn, thủ đoạn này cũng được cảnh báo tới các hộ kinh doanh, chủ cửa hàng bởi trong xu hướng thanh toán không tiền mặt, mã thanh toán QR được dán ở nhiều nơi trong cửa hàng hoặc nhà hàng.

Chuyên gia cảnh báo, thời gian qua hình thức giả mạo này đã được ghi nhận dù chưa phổ biến. Tuy nhiên, sự nguy hiểm nằm ở việc kẻ xấu có thể dễ dàng thực hiện bằng cách đóng vai khách hàng, dán mã QR mới trong vài giây, sau đó chọn mua món hàng với giá trị lớn.

Tương tự các vụ lừa đảo qua mạng, tài khoản nhận tiền thường là tài khoản không chính chủ, gây khó khăn cho việc truy tìm. Trên thị trường chợ đen, tài khoản ngân hàng rác có thể được mua giá 2-3 triệu đồng. Kẻ gian sẵn sàng chi số tiền này vì các vụ lừa đảo có thể đem lại cho chúng khoản chênh lệch lớn hơn nhiều.

Để tránh mất tiền oan, ngân hàng khuyến cáo khách hàng luôn kiểm tra lại thông tin số tài khoản, tên chủ tài khoản với chủ cửa hàng, quán ăn, khi thực hiện quét mã QR để trả tiền. Đồng thời, chủ cửa hàng cần rà soát các mã QR để chuyển tiền mặt đặt tại cơ sở của mình nhằm kịp thời phát hiện và gỡ bỏ mã QR giả mạo.

Một số chuyên gia khuyến cáo chủ cửa hàng có thể kiểm tra lại camera an ninh để xem dấu hiệu của kẻ lừa đảo, người đã đặt mã QR giả mạo, báo cáo cơ quan chức năng để xử lý.

(Tổng hợp)