Được học tập tại Ams (THPT Chuyên Hà Nội - Amsterdam), cả khối THCS và THPT là mơ ước của nhiều học sinh. Thực tế, việc thi đỗ vào trường này không hề đơn giản bởi các em sẽ phải đối diện với tỉ lệ chọi cao ngất ngưởng.

Tuy nhiên, chúng ta chỉ bàn đến tỷ lệ chọi khi học sinh bắt đầu vào cuộc thi. Còn trên thực tế, từ rất lâu trước đó, có những điều kiện quan trọng mà phụ huynh và học sinh đã phải chuẩn bị từ rất sớm. Trong số đó chính là tiêu chí "học bạ đẹp".

Đơn cử, để được dự tuyển khối 6 trường Ams, năm 2023, ngoài tổng 17 đầu điểm bắt buộc phải đạt tối thiểu 167 điểm (đồng nghĩa với việc chỉ được có 3 điểm 9 ở cấp tiểu học, còn lại tất cả phải đạt điểm 10, mới được đăng ký dự thi). Công văn đề xuất phương án tuyển sinh vào lớp 6 Trường THPT Chuyên Hà Nội - Amsterdam năm học 2023 - 2024 ghi rõ:

"Học bạ tiểu học của học sinh được đánh giá thực hiện theo Thông tư 30/2014/TT-BGDĐT ngày 28/8/2014 và Thông tư 22/2016/TT-BGDĐT ngày 22/9/2016 của Bộ Giáo dục và đào tạo, cụ thể: Học bạ cuối năm lớp 1, lớp 2, lớp 3, lớp 4 và lớp 5 của học sinh được đánh giá "Hoàn thành tốt các nội dung học tập và rèn luyện" trở lên". Có nghĩa học sinh phải có học bạ "đẹp không tì vết" ngay từ năm lớp 1.

Một học sinh có kết quả học tập đa số toàn điểm 10 nhưng hồ sơ vào lớp 6 bị trường Amsterdam từ chối

Phương thức xét tuyển dựa trên những điểm số học bạ, hay các chứng chỉ, thành tích (tiêu chí phụ) đôi khi cũng tạo ra những áp lực cho học sinh trong quá trình chuẩn bị hồ sơ xét tuyển. Nhiều em có học bạ toàn 10 nhưng chỉ một môn Hoàn thành là giấc mơ vào Ams lập tức vụn vỡ, ngay khi các con chưa trải qua bất cứ bài thi đánh giá năng lực nào.

"Chỉ vì môn phụ Hoàn thành ở lớp 1 mà bạn nhà mình không còn cơ hội thi Ams" 

Mới đây, câu chuyện một bà mẹ than thở "Chỉ vì môn phụ Hoàn thành ở lớp 1 mà bạn nhà mình không còn cơ hội thi Ams" cũng khiến hội phụ huynh tranh cãi. 

Người mẹ này cho biết: "Chỉ những cha mẹ có con bị mức H, không được học sinh xuất sắc nên mất cơ hội thi Ams mới thực sự hiểu được. Cảm giác rất khó chịu, bất lực. Biết là không phải mỗi Ams là trường tốt, nhưng ngay cả cơ hội để con thử sức thôi cũng không có thì cực kỳ buồn bã và tồi tệ. Nếu không vì sự "vô ý" này hoặc có sự chuẩn bị kĩ lưỡng từ đầu thì có thể hôm nay đã không thất vọng đến vậy".

Nhiều phụ huynh khác cũng cho biết, họ có chung cảnh ngộ với bà mẹ này. Có người cho biết, con mình cả 5 năm nhìn học bạ toàn thấy 10 với tốt, cũng hăm hở đến nộp hồ sơ thử sức. Mấy hôm sau trường gọi bảo học sinh bị loại do có 1 năm lớp 2 không đạt xuất sắc. Vậy là cả nhà đành chuyển hướng sang một trường cấp 2 khác.

"Rất chia sẻ với bạn vì con mình cũng từng như thế, cảm xúc hụt hững vô cùng. Nhưng không sao, động viên con thi các trường khác, vượt qua rồi thì mình thấy mọi thứ vẫn rất ổn", một phụ huynh chia sẻ.

Nhiều người cũng cho biết, với điều kiện dự tuyển khắt khe nói trên, phụ huynh có định hướng cho con thi vào Ams cần chuẩn bị ngay từ khi con học lớp 1, rèn con học đều các môn. Tuy nhiên, điều này sẽ tạo ra áp lực học tập không cần thiết ở độ tuổi các con vẫn còn phải "vừa chơi vừa học".

Nhiều con đường dẫn đến "thành Rome", Ams đâu phải là cánh cửa duy nhất

Bên cạnh sự đồng cảm, luồng ý kiến khác cho rằng, nếu phụ huynh hơn thua đến từng cơ hội vậy thì con sẽ áp lực vô cùng. Ams tốt, nhưng không phải là chiếc vé thần kì và duy nhất để gây ra sự ám ảnh tâm lý cho con cái. Con học tốt sẽ rất nhiều lựa chọn khác phù hợp với con. Những điều không mong muốn cũng có giá trị của nó. Thay vì nuối tiếc cánh cửa đóng lại thì cùng con phân tích lựa chọn phù hợp sẽ thực tế và có ích hơn với con mình.

Không học Ams thì các trường chất lượng cao, trường tư cũng rất tốt mà lớp chọn "trường làng" giỏi, vẫn tỏa sáng. 

Một số phụ huynh để lại ý kiến:

"Con mình cũng vậy. Nhưng bạn ấy giờ đang học lớp 6 ở một trường rất ổn cả về học phí, chất lượng giáo dục, quan trọng hơn là bạn đi học luôn cảm thấy rất rất hạnh phúc. Đừng nhìn con cá mất mà tiếc, cứ hướng tới tương lai, có nhiều thứ tốt đẹp lắm, Ams không phải là duy nhất".

"Bé nhà mình C1 học Trung Tự, cũng mất 1 môn năm cuối nên không xuất sắc, không được thi Ams. Lúc đấy mình cũng ức lắm. Sau con mình đỗ một trường chất lượng cao khác và học đấy 4 năm. Năm nay lớp 9 rồi. Mình lại thấy may mắn quá. Thế nên rút ra kinh nghiệm không có gì là hoàn hảo, đôi khi chút không may mắn hoá ra lại là điều rất may mắn".

Đồng thời, nhiều người cũng lo ngại nạn "chạy điểm" bùng phát khi nhà trường yêu cầu học sinh có học bạ hoàn hảo như trên. "Nhìn nhận thực tế, có những học sinh không có năng khiếu Âm nhạc, Mỹ thuật mà đòi hỏi các em phải xuất sắc thì có quá đáng không?, một Hiệu trưởng trường THCS ở Hà Nội nói. Hơn thế nữa, chỉ nhìn vào học bạ để đánh giá năng lực học sinh thì khó đảm bảo sự công bằng, chính xác. Nhân tài sẽ không có chỗ đứng khi giáo dục còn nặng về thành tích ảo.