"Bất cứ khi nào chính phủ đụng độ với Malaysia, chúng tôi đều được thông báo rằng sẽ không còn thịt, cá hoặc rau từ Malaysia để nuôi gia đình. Nước cũng sẽ bị cắt", ông nói.

Bây giờ ở tuổi 50, người bán gà cùng vợ tại một khu chợ ẩm ướt ở quận Bedok South cảm thấy như lịch sử đang lặp lại.

Singapore, một quốc đảo giàu có nhưng đất đai chật hẹp, phụ thuộc vào nước láng giềng gần nhất là Malaysia cho một phần ba lượng gia cầm nhập khẩu của mình. Hàng tháng, khoảng 3,6 triệu con gà sống được Singapore nhập khẩu từ Malaysia, sau đó được giết mổ và ướp lạnh.

Tuy nhiên, Thủ tướng Malaysia Ismail Sabri Yaakob tuần trước đã công bố các biện pháp quyết liệt trong nỗ lực giải quyết tình trạng thiếu hụt lương thực trong nước khiến giá tăng vọt, trong đó có việc cấm xuất khẩu thịt gà sống sang Singapore từ tháng 6.

Lệnh cấm dự kiến sẽ ảnh hưởng nặng nề đến người Singapore, đặc biệt là cơm gà - món ăn quốc gia của đảo quốc sư tử - và việc thay thế thịt tươi bằng thịt đông lạnh sẽ không làm được.

Và trong khi chính phủ Singapore đảm bảo sẽ vẫn còn nhiều thịt gà để xuất chuồng, các thương nhân cho biết giá gia cầm chắc chắn sẽ tăng mạnh. Hiện tại, các thương nhân trả 3 đô la cho một con gà nguyên con, nhưng họ dự đoán giá sẽ tăng khi nguồn dự trữ giảm dần và giá đó có thể sớm tăng lên 4-5 đô la cho mỗi con.

Jalehar nói: "Mỗi cái nhúm đều đau. "Các nhà cung cấp đang yêu cầu chúng tôi chuẩn bị để có giá cao hơn. Một con gà bây giờ có thể đắt hơn một đô la, nhưng tôi sẽ lấy đâu ra số tiền thừa mà tôi cần để mua 100 con để bán? Liệu khách hàng của tôi có chấp nhận chi phí không?"

"Cuộc khủng hoảng cơm gà" chỉ là dấu hiệu mới nhất của tình trạng thiếu lương thực đang diễn ra trên toàn thế giới. Việc Nga tấn công Ukraina, các vấn đề liên quan đến chuỗi cung ứng liên quan đến COVID-19 và thời tiết khắc nghiệt đã góp phần gây ra tình trạng thiếu hụt và khiến giá cả tăng cao.

Tại Hoa Kỳ, châu Á và châu Phi, tình trạng thiếu khoai tây đã khiến các nhà hàng thức ăn nhanh cạn kiệt các sản phẩm như khoai tây chiên. Tại Malaysia, giá thức ăn gia tăng đã khiến giá gà tăng vọt trong những tháng gần đây và các nhà bán lẻ đã giảm doanh số để dự trữ.

Với những con gà sống cuối cùng từ Malaysia đến Singapore vào thứ Ba, các thành phố ở quốc gia này hiện đang phải gồng mình với sự thiếu hụt có thể kéo dài trong nhiều tháng.

Những người bán gà ở Singapore cho biết, khách hàng đã cố gắng vượt qua lệnh cấm đang có hiệu lực bằng cách mua số lượng lớn, nhưng nguồn cung từ Malaysia cũng không có nhiều.

Người bán gà lớn tuổi Ah Ho và con trai ông Thomas, 58 tuổi, cho biết giá gà đã ở mức cao từ khá lâu. Ông Ho nói: "Việc kinh doanh thịt gà đã hoạt động trong tình trạng khan hiếm nhiều tháng qua nên tình hình hiện tại không có gì mới mẻ".

Quầy gà của họ đã hết hàng, thậm chí những mặt hàng ít phổ biến hơn như mề cũng đã bán hết. Thomas nói: "Số phận của chúng tôi nằm trong tay các nhà cung cấp và họ muốn tăng giá bao nhiêu tùy thích nhằm thu lợi nhuận".

Đối với hai cha con ông Ho, những người đã kinh doanh gà hơn ba thập kỷ, sự tồn tại luôn khó khăn - nhưng giờ đây nó còn khó khăn hơn.

Thomas cho biết: "Không ai biết điều gì sẽ xảy ra trong những tháng tới, hoặc sự thiếu hụt này sẽ tiếp diễn trong bao lâu nhưng với tình hình như hiện nay, có lẽ đã đến lúc chúng tôi phải đóng cửa hàng.

'Cuộc khủng hoảng cơm gà'

Nỗi lo thiếu gà có thể thấy qua vô số dòng người xếp hàng trước các quán cơm gà trên khắp Singapore.

Chủ sở hữu của Tian Tian Hainanese Chicken Rice, một trong những quán cơm gà nổi tiếng nhất ở Singapore, cho biết họ sẽ tiếp tục phục vụ cơm gà, nhưng sẽ ngừng phục vụ các món gà khác nếu không thể đảm bảo được thịt tươi.

Tại quầy hàng Cơm gà không xương Katong Mei Wei, một điểm đến nổi tiếng khác của những tín đồ ẩm thực trên đảo quốc, những khách hàng trung thành như Lucielle Tan đã thay đổi món gà của họ trước lệnh cấm.

Mặc dù giải pháp ngắn hạn có thể là nhập khẩu nhiều thịt gà đông lạnh từ các nước như Thái Lan và Brazil, nhưng đối với những người bán cơm gà tại Singapore, đó không phải là một lựa chọn.

"Gà đông lạnh? Bạn mong đợi chúng tôi nấu cơm gà bằng cách sử dụng gà đông lạnh? Nó sẽ không ngon", bà bán hàng rong cười nói.

"Nếu đúng như vậy và bạn hài lòng với chất lượng đó, bạn cũng có thể đến Malaysia và ăn cơm gà ở đó".

Rắc rối phía trước khi cuộc khủng hoảng lương thực thế giới bắt đầu bùng phát

Khi chiến tranh tàn phá ở Ukraina, những người thiếu thốn nhất ở Trung Đông, Trung Á và phần lớn châu Phi sẽ lâm vào tình trạng thiếu ăn khi giá lương thực leo thang và nguồn cung ngày càng giảm.

Vào năm 2021, gần 700 triệu người, tương đương 9% dân số thế giới - gần 2/3 trong số họ ở khu vực cận Sahara ở châu Phi - sống với mức dưới 1,9 USD mỗi ngày, theo định nghĩa của Ngân hàng Thế giới về tình trạng nghèo cùng cực. Bất kỳ sự gia tăng nào của giá thực phẩm có thể khiến hàng triệu người quay lại sự cùng cực hàng này.

Một báo cáo của Standard & Poor's dự đoán cuộc khủng hoảng lương thực sẽ kéo dài đến năm 2024 và có thể xa hơn nữa. Công ty này cảnh báo rằng cuộc khủng hoảng có thể ảnh hưởng đến sự ổn định xã hội, tăng trưởng kinh tế và xếp hạng chủ quyền. 

Ủy ban Cứu hộ Quốc tế đã cảnh báo thế giới về một "nạn đói" sắp xảy ra, trong đó thêm 47 triệu người - chủ yếu ở vùng Sừng châu Phi, Sahel, Afghanistan và Yemen - có thể bị đẩy vào tình trạng đói nghiêm trọng.

Trước khi Nga tấn công Ukraina, cả hai nước đều nằm trong số ba nhà xuất khẩu lúa mì, ngô, hạt cải dầu, hạt hướng dương và dầu hướng dương hàng đầu. Hai nước này chiếm 12% tổng lượng calo thực phẩm được giao dịch. Nga là nước sản xuất phân bón lớn nhất. Chi phí năng lượng tăng đang ảnh hưởng đến mọi thứ.

Ở Ghana, lạm phát đang ở mức 25%, ăn mòn sức mua. Tại Nigeria, ngân hàng trung ương đã gây bất ngờ cho thị trường khi tăng lãi suất lên 15%. Tuần này, Kenya đã tăng lãi suất lần đầu tiên sau gần 7 năm, với lý do gián đoạn chuỗi cung ứng và giá hàng hóa tăng.

Nhiều người nhớ lại nguồn gốc của mùa xuân Ả Rập, bắt đầu, ít nhất là mang tính biểu tượng, vào năm 2010 với vụ tự thiêu của một người bán rau ở Tunisia. Giá lương thực tăng trong năm 2007 và 2008 đã gây ra bạo loạn trên toàn thế giới. Các cuộc biểu tình ở Sudan lật đổ nhà độc tài lâu năm Omar al-Bashir khỏi quyền lực vào năm 2019 đã được kích hoạt bởi người dân không đủ khả năng mua một ổ bánh mì.

Các nhà lãnh đạo cảm nhận được sự cấp bách. Tuần này, Macky Sall, tổng thống Senegal và chủ tịch Liên minh châu Phi, thông báo ông sẽ đến Moscow. Tại đây, có lẽ ông sẽ kiến nghị với Vladimir Putin về hậu quả của việc Nga phong tỏa cảng Odesa ở Biển Đen, nơi ngăn cản 20 triệu tấn lúa mì rời khỏi Ukraina. 

Cuộc chiến Nga - Ukraina, chứ không phải các lệnh trừng phạt, là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng khốn khổ này. Tuy nhiên, phương Tây nên nghiêm túc xem xét khiếu nại của ông Sall rằng các lệnh trừng phạt đối với các ngân hàng Nga đã khiến việc mua ngũ cốc và phân bón từ Nga trở nên khó khăn, nếu không muốn nói là không thể. Một quan chức EU thừa nhận có một "trục trặc" trong các lệnh trừng phạt. Nó phải được sửa chữa.

Về lâu dài, nhiều quốc gia - đặc biệt là ở châu Phi, nơi dân số đô thị đang tăng nhanh nhất - cần phải suy nghĩ kỹ hơn về an ninh lương thực. Tuyên bố Maputo năm 2003 cam kết các nguyên thủ châu Phi dành ít nhất 10% ngân sách phân bổ cho nông nghiệp. Một số ít đã đến gần.

Thay vì nỗ lực nâng cao sản lượng trong nước, nhiều chính phủ đã tìm cách xoa dịu những người dân bằng việc nhập khẩu lương thực. Châu Phi là nước tiêu thụ lúa mì tăng trưởng nhanh nhất mặc dù ngoài một số quốc gia bao gồm Kenya và Nam Phi, rất ít lúa mì được trồng trên lục địa này.

Các loại cây trồng được sản xuất tại địa phương cần được quan tâm nhiều hơn. Việc sử dụng rộng rãi hạt teff, một loại ngũ cốc cổ xưa của Ethiopia, ở vùng Sừng Châu Phi là một ví dụ điển hình. Các loại cây trồng khác có thể được ăn rộng rãi hơn bao gồm sắn, được trồng ở Tây và Trung Phi, có thể được làm thành bánh mì. Các chính phủ cũng cần chống xói mòn đất và xem xét lại các loại cây trồng biến đổi gen.

Cũng như lương thực, quá nhiều quốc gia phụ thuộc vào nhập khẩu phân bón. Ở châu Phi, Maroc là một trong số ít các nhà sản xuất lớn. Các quốc gia có trữ lượng khí đốt lớn, bao gồm Mozambique, Tanzania, Bờ Biển Ngà, Senegal và Mauritania, nên ưu tiên phát triển ngành công nghiệp phân bón trong nước.

Ở Nigeria, doanh nhân Aliko Dangote đã cho thấy điều này là có thể. Năm nay, ông đã khánh thành một nhà máy phân bón ngay bên ngoài Lagos với công suất sản xuất 3 triệu tấn urê mỗi năm, trở thành một trong những nhà máy lớn nhất thế giới. Aliko Dangote nói với CNN rằng phân bón của ông ấy đang được chuyển đến Mỹ, Brazil, Mexico và Ấn Độ, kiếm được nguồn ngoại hối có giá trị. Nhưng phân bón của Dangote cũng nên là cơ sở để thúc đẩy sản xuất trong nước cho năng suất cây trồng cao hơn.

Các chính phủ đã đúng khi lo lắng về nạn đói đối với dân số đô thị, nhưng giải pháp là phải quan tâm nhiều hơn đến những người nông dân.

(Nguồn: CNN/FT)