Mới đây, đọc tin về đợt kiểm tra đột xuất việc dạy thêm, học thêm tại một địa bàn ở TP.HCM và thấy rằng phần lớn học sinh tham gia là học sinh tiểu học, là một người mẹ có con đang học lớp 2, lòng tôi chợt se thắt lại. 

Những đứa trẻ còn nhỏ tuổi, đáng lẽ đang tung tăng trên sân trường, đang say mê với những trò chơi tuổi thơ, lại phải cắm cúi trong những lớp học thêm kín mít. Tôi không khỏi băn khoăn: Liệu chúng ta đang vô tình đánh cắp tuổi thơ của con bằng chính những lo lắng và kỳ vọng của mình?

Ảnh minh hoạ

"Áp lực tạo nên kim cương", nhưng...

Hàng năm, ở Hà Nội hay TP.HCM, có nhiều trường cấp 2 với tỷ lệ chọi hàng năm cao ngất ngưởng, "cầu" luôn lớn hơn "cung". Không ít cha mẹ đã đầu tư ôn luyện cho con từ sớm để chạm đến được ước mơ giành 1 suất vào ngôi trường này.

Tôi còn nhớ, một bà mẹ có con học lớp 1 ở Hà Nội "đăng đàn" hỏi bí quyết thi đỗ vào Chuyên Nguyễn Huệ vẫn khiến dư luận "dậy sóng". 

Một số phụ huynh khuyên bà mẹ nên suy nghĩ lại, bởi mốc thời gian lớp 1 là quá sớm. Học sinh vào trường chuyên lớp chọn chủ yếu có khả năng tự học cao, tư duy tốt, thầy cô gợi ý một chút là biết làm bài. Nên cho con học xong tiểu học, rèn cho con những kỹ năng này rồi hãy tính chuyện cấp 3.

Trên thực tế, chuyện phụ huynh lên lộ trình sớm cho con để cấp 1, cấp 2, cấp 3 vào các trường như mong muốn không phải là hiếm. Ngày nay, phụ huynh có vô số lựa chọn: trường công, trường tư, hệ chất lượng cao, song ngữ, quốc tế... Mỗi gia đình sẽ có lộ trình riêng phù hợp với định hướng của mình. 

Mỗi mùa tuyển sinh đầu cấp, chuyện phụ huynh xếp hàng thâu đêm suốt sáng giành suất vào lớp 1 trường tốt cho con luôn là đề tài được nhiều người đem ra mổ xẻ. Nhưng năm này qua năm khác, tình trạng này không thay đổi, bởi 1 lý do quan trọng: Để con được tắm mình trong môi trường học hành chất lượng ngay từ bước đệm đầu tiên, bỏ thời gian công sức một đôi ngày với phụ huynh là "không thành vấn đề".

Tiểu học phải vào trường "điểm", sau đó còn phải cho con học thêm để có bảng điểm lung linh toàn 10; cho con ôn luyện Toán, tiếng Việt, tiếng Anh để cuối lớp 5 tham gia các bài thi khảo sát, giành suất vào cấp 2 chất lượng cao. Từ đó, con lại có nhiều năm miệt mài học hành để tiến đến nấc thang mới là cấp 3 trường chuyên, trường top để làm "bàn đạp" cho việc vào đại học danh giá hay thậm chí là săn học bổng đi du học.

Việc phụ huynh mong con vào trường chuyên, lớp chọn là dễ hiểu, xuất phát từ mong muốn con được học trong môi trường tốt nhất. Hạt giống đã tốt nhưng nếu không được gieo vào mảnh đất tốt thì cũng chưa chắc phát triển được. Tuy nhiên, không phải ai cũng nhận ra rằng, "định hướng" không đồng nghĩa với việc tạo áp lực học hành quá mức, bỏ qua việc rèn luyện thể chất, đạo đức và kỹ năng sống.

Một thầy giáo chia sẻ: "Chỉ vì mục tiêu vào trường chuyên cấp 2, nhiều em lớp 1 đã mất hết kỳ nghỉ hè, học thêm liên tục. Đó là thực tế để có tấm vé vào trường mơ ước, nhưng đôi khi các em đang thực hiện ước mơ của cha mẹ thay vì của chính mình". Thầy cũng nhấn mạnh rằng, tuổi thơ không chỉ cần kiến thức mà còn cần vui chơi, trải nghiệm, thể thao và kỹ năng. Nhiều học sinh trường chuyên sau này gặp khó khăn trong giao tiếp, ứng xử, thậm chí trở nên ngạo mạn do quá tập trung vào học hành.

Áp lực tạo nên kim cương, nhưng tuổi thơ không phải là một viên đá quý cần mài giũa. Tôi cũng tin rằng, tuổi thơ của con không phải là một cuộc đua mà ở đó, con phải chạy thật nhanh để vượt lên người khác. Tuổi thơ là khoảng thời gian để con được sống, được cảm nhận, được lớn lên trong sự yêu thương và tự do. Nhiều phụ huynh cho rằng, không học thêm thì cơ hội đỗ vào trường chuyên lớp chọn sẽ càng hạn hẹp. Nhưng tôi tự hỏi, liệu trường chuyên lớp chọn có phải là con đường duy nhất dẫn đến thành công? 

Áp lực có thể tạo nên kim cương, nhưng tuổi thơ không phải là viên đá quý cần mài giũa khắc nghiệt. Tôi tin rằng, thành công không chỉ đo bằng điểm số hay bằng cấp, mà còn bằng khả năng thích nghi, sự sáng tạo và niềm hạnh phúc trong cuộc sống. 

Tuổi thơ con chỉ có 1, đừng đánh đổi vì thành tích nhất thời

Tôi luôn tin rằng: Tuổi thơ giống như một cánh đồng rộng lớn, nơi những đứa trẻ được thỏa sức chạy nhảy, ngắm nhìn bầu trời xanh và hít thở không khí trong lành. Nhưng khi chúng ta ép con vào những lớp học thêm từ quá sớm, chẳng khác nào nhốt con trong một căn phòng kín, nơi ánh sáng tự nhiên bị thay thế bởi những bóng đèn neon lạnh lẽo. 

Trong một toạ đàm mới đây, GS.TS Lê Anh Vinh, Viện trưởng Viện Khoa học giáo dục Việt Nam cho rằng, tiểu học là bậc học nền tảng để rèn luyện phẩm chất, tính cách, thái độ của một đứa trẻ chứ không phải để nhồi nhét kiến thức, lấy thành tích nhiều nhất có thể. Tuy nhiên, người lớn lại luôn có áp lực phải làm gì đó để nhìn thấy được và cái nhìn được dễ nhất chính là điểm số, thành tích qua các kỳ thi.

Tôi chọn cách để con được sống trọn vẹn tuổi thơ, thay vì ép con vào khuôn khổ học hành và thành tích từ quá sớm. Khi con được học trong niềm vui và sự say mê, con sẽ tiếp thu kiến thức một cách tự nhiên và hiệu quả hơn nhiều so với việc bị ép học trong sự căng thẳng.

Con tôi không học thêm, nhưng vẫn học hành ổn nhờ sự tự giác và niềm yêu thích học tập. Con mê đọc sách, thích xem chương trình khám phá. Con thích bóng rổ, yêu bơi lội, thích hát hò và mê vẽ tranh.

Từ nhỏ, tôi đã hình thành thói quen đọc sách cho con nghe, và dần dần, con tự đọc sách một cách say mê. Những buổi tối, thay vì đưa con đến lớp học thêm, tôi dành thời gian chơi cùng con. Chúng tôi cùng chơi cờ, giải đố, làm thí nghiệm khoa học đơn giản, hoặc thậm chí cùng nấu ăn hay giải một bài Toán thú vị từ các trang Toán hữu ích trên mạng. 

Những hoạt động này không chỉ giúp con học hỏi mà còn tạo sự gắn kết giữa hai mẹ con. Tôi nhận ra rằng, sự quan tâm và đồng hành của cha mẹ có giá trị hơn bất kỳ lớp học thêm nào. Khi con cảm nhận được tình yêu thương và sự ủng hộ từ gia đình, con sẽ tự tin hơn, mạnh mẽ hơn trong hành trình của mình.

Cuối cùng, tôi muốn nhắn nhủ rằng, hãy để con được là chính mình. Đừng vì áp lực xã hội mà đánh đổi tuổi thơ của con. Hãy tin tưởng vào khả năng của con và cho con được sống một tuổi thơ đúng nghĩa. Bởi tuổi thơ chỉ có một lần, và nó đáng giá hơn bất kỳ thành tích nào.