Dự thảo Nghị quyết thí điểm về thị trường tài sản mã hóa đang thu hút sự quan tâm đặc biệt từ cộng đồng công nghệ blockchain tại Việt Nam. Trong đó, nhiều doanh nghiệp bày tỏ sự lo ngại sâu sắc khi các quy định thiếu sự phân định rõ ràng, có nguy cơ bóp nghẹt hoạt động đổi mới sáng tạo và đẩy ngành công nghệ non trẻ của Việt Nam vào tình trạng tụt hậu.

Ngày 2-6, tổ chức Endeavor Việt Nam – đại diện cho sáu công ty công nghệ blockchain gồm Athena Studio, Appota, ZenX (Ninety Eight), Web3 Việt Nam, Oraichain Labs và Sky Mavis Việt Nam – đã gửi kiến nghị đến Thủ tướng Phạm Minh Chính, các Phó thủ tướng Hồ Đức Phớc và Nguyễn Chí Dũng cùng các cơ quan liên quan. Nội dung kiến nghị tập trung vào việc điều chỉnh phạm vi áp dụng của dự thảo nghị quyết nhằm bảo vệ không gian phát triển cho các doanh nghiệp công nghệ.

Theo các doanh nghiệp, bản dự thảo hiện tại chỉ cho phép giao dịch tài sản mã hóa được thực hiện thông qua các đơn vị được cấp phép, đồng thời cấm toàn bộ các hoạt động giao dịch và cung cấp dịch vụ không nằm trong danh mục này. Vấn đề nằm ở chỗ, nếu không được phân tách rõ giữa hoạt động tài chính và hoạt động phát triển công nghệ – kỹ thuật thuần túy, rất có thể các công ty công nghệ, kỹ sư và lập trình viên sẽ bị hiểu nhầm là đang thực hiện các hành vi bị cấm.

Doanh nghiệp công nghệ kiến nghị về Dự thảo nghị quyết tài sản mã hóa.

"Việc không làm rõ ranh giới giữa phát triển công nghệ và hoạt động giao dịch tài chính có thể khiến nhiều doanh nghiệp bị gán nhãn sai lệch, dẫn đến hệ quả là sự trì trệ trong đổi mới sáng tạo, cản trở quá trình xây dựng sản phẩm công nghệ và làm suy yếu năng lực cạnh tranh của Việt Nam trên thị trường quốc tế," kiến nghị nêu rõ.

Các doanh nghiệp nhấn mạnh rằng Việt Nam đang có những công ty blockchain tiên phong đạt được vị thế đáng kể trên toàn cầu. Tuy nhiên, nếu khung pháp lý không phù hợp, không chỉ môi trường đầu tư và sáng tạo trong nước bị ảnh hưởng mà còn dẫn tới nguy cơ chảy máu chất xám – khi các nhân tài chọn rời Việt Nam để phát triển tại những quốc gia có chính sách cởi mở hơn.

Để tránh kịch bản này, nhóm doanh nghiệp đề xuất Chính phủ và các bộ, ban ngành liên quan xem xét ba kiến nghị cụ thể:

Loại trừ khỏi phạm vi điều chỉnh của dự thảo nghị quyết các hoạt động phát triển công nghệ và cung cấp dịch vụ kỹ thuật thuần túy trong lĩnh vực tài sản mã hóa.

Miễn áp dụng các quy định xử phạt hành chính đối với các công ty công nghệ, kỹ sư tin học và lập trình viên có liên quan đến việc xây dựng công nghệ hoặc dịch vụ kỹ thuật không gắn với giao dịch tài chính.

Tiếp tục chỉ đạo hoàn thiện khung pháp lý riêng biệt cho hoạt động phát triển công nghệ và dịch vụ kỹ thuật trong lĩnh vực tài sản mã hóa – sao cho phù hợp với chủ trương thúc đẩy chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo của Đảng và Nhà nước, đồng thời tham khảo bài học kinh nghiệm từ quốc tế.

Các doanh nghiệp cho rằng những điều chỉnh này không chỉ tạo môi trường thuận lợi cho ngành blockchain trong nước phát triển đúng hướng, mà còn đảm bảo Việt Nam không bị tụt lại trong cuộc cách mạng công nghệ toàn cầu. Đồng thời, Nhà nước vẫn có thể đạt được mục tiêu kiểm soát hiệu quả các hoạt động tài chính liên quan đến tài sản mã hóa – lĩnh vực có tiềm ẩn rủi ro cao.

"Việt Nam cần một hành lang pháp lý rõ ràng, minh bạch để bảo vệ cả lợi ích quốc gia và quyền phát triển của cộng đồng công nghệ. Không nên để những quy định chưa hợp lý khiến chúng ta mất đi lợi thế cạnh tranh và đánh mất những người tài ngay trên sân nhà," kiến nghị nhấn mạnh.

Trước đó, Việc Chính phủ hoàn thiện Nghị quyết thí điểm phát hành và giao dịch tài sản mã hóa và các quy định về tài sản số được đưa vào Luật Công nghiệp công nghệ số trình Quốc hội, đang thu hút sự quan tâm của dư luận. Với 26 triệu người sở hữu tiền mã hóa, Việt Nam nằm trong top 10 quốc gia có tỷ lệ nắm giữ tài sản số cao nhất thế giới. Tuy nhiên, do chưa có hành lang pháp lý rõ ràng, hoạt động giao dịch vẫn diễn ra tự phát, gây thất thu thuế và tiềm ẩn nhiều rủi ro như rửa tiền, lừa đảo.

Để quản lý hiệu quả, Chính phủ đang hoàn thiện Nghị quyết thí điểm phát hành và giao dịch tài sản mã hóa. Đồng thời, nội dung này cũng được đưa vào dự thảo Luật Công nghiệp công nghệ số trình Quốc hội.

Theo các chuyên gia, việc hợp pháp hóa sàn giao dịch tiền mã hóa sẽ giúp nhà nước quản lý chặt chẽ, áp thuế hợp lý, hạn chế rủi ro và tạo cơ hội huy động vốn từ phát hành tài sản số. Việc này không chỉ giúp tăng thu ngân sách mà còn thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, thu hút đầu tư trong và ngoài nước.

Trên thế giới, nhiều quốc gia như Mỹ, Singapore, Hàn Quốc đã triển khai các quy định nghiêm ngặt về cấp phép sàn giao dịch, chống rửa tiền, thu thuế và bảo vệ nhà đầu tư. Việt Nam cũng đang theo hướng tiếp cận tương tự. Dự kiến, sẽ có tối đa 5 tổ chức được thí điểm cung cấp dịch vụ tài sản mã hóa, nhằm tạo nền tảng cho khung pháp lý toàn diện trong tương lai gần.