Một nghiên cứu quốc tế mới công bố tại Hội nghị Tổ chức Đột quỵ châu Âu đã phát hiện mối liên hệ đáng lo ngại giữa việc sử dụng thuốc tránh thai nội tiết tố kết hợp và nguy cơ gia tăng đột quỵ, đặc biệt ở phụ nữ trẻ tuổi.

Theo dữ liệu từ một cuộc điều tra quy mô lớn mang tên Secreto nhằm tìm hiểu nguyên nhân đột quỵ ẩn nguyên ở người từ 18 đến 49 tuổi, những phụ nữ sử dụng thuốc tránh thai đường uống chứa cả estrogen và progestogen có nguy cơ đột quỵ ẩn nguyên (cryptogenic stroke) cao gấp 3 lần so với những người không sử dụng. Đây là một dạng đột quỵ không rõ nguyên nhân, thường khởi phát đột ngột và gây hậu quả nghiêm trọng.

Nghiên cứu thu thập dữ liệu từ 608 ca đột quỵ tại 13 quốc gia châu Âu. Các nhà khoa học cho biết, ngay cả sau khi loại trừ các yếu tố nguy cơ khác như béo phì hay tiền sử đau nửa đầu, mối liên hệ giữa thuốc tránh thai kết hợp và đột quỵ vẫn rõ ràng.

Estrogen và nguy cơ đột quỵ

Trước đó, các tài liệu y học từng ghi nhận mối liên quan giữa các biện pháp tránh thai nội tiết tố, đặc biệt là các loại chứa estrogen, và các biến cố tim mạch như đột quỵ và nhồi máu cơ tim. Một nghiên cứu riêng biệt công bố đầu năm nay trên hơn hai triệu phụ nữ cho thấy: việc sử dụng vòng âm đạo tăng nguy cơ đột quỵ lên 2,4 lần, miếng dán tránh thai tăng gần 3,5 lần, và vòng âm đạo còn làm tăng nguy cơ đau tim lên đến 3,8 lần.

Ngược lại, các biện pháp tránh thai chỉ chứa progestin, chẳng hạn như dụng cụ tử cung (IUD), không làm gia tăng đáng kể nguy cơ tim mạch, từ đó đặt nghi vấn về vai trò của estrogen trong cơ chế gây đông máu bất thường.

Estrogen tự nhiên trong cơ thể đóng vai trò thúc đẩy quá trình đông máu, giúp ngăn ngừa chảy máu và mau lành vết thương.

Tuy nhiên, estrogen tổng hợp trong thuốc tránh thai có thể được cung cấp ở liều lượng cao và ổn định làm kích thích quá trình sản xuất protein đông máu tại gan và giảm chất chống đông tự nhiên trong cơ thể. Sự mất cân bằng này dẫn đến nguy cơ hình thành cục máu đông, có thể làm tắc nghẽn mạch máu não và gây ra đột quỵ nhồi máu, dạng đột quỵ phổ biến nhất hiện nay.

Bên cạnh đó, estrogen cũng có thể ảnh hưởng đến huyết áp và chức năng mạch máu, làm gia tăng nguy cơ đột quỵ ở những người có yếu tố nguy cơ như hút thuốc, đau nửa đầu hoặc có tiền sử rối loạn đông máu.

Tác động lớn đến cộng đồng

Mặc dù nguy cơ đột quỵ đối với cá nhân sử dụng thuốc tránh thai nội tiết tố kết hợp vẫn ở mức thấp, ước tính chỉ có khoảng 1 ca đột quỵ mỗi năm trên 4.700 người dùng, nhưng con số này trở nên đáng kể khi xét ở quy mô toàn cầu, nơi hàng triệu phụ nữ đang sử dụng biện pháp tránh thai dạng này mỗi ngày.

Tình trạng này càng đáng lo ngại khi đột quỵ ẩn nguyên chiếm tới 40% số ca đột quỵ ở người trẻ tuổi, trong đó phần lớn là phụ nữ. Trong khi đó, nhiều phụ nữ vẫn lựa chọn sử dụng thuốc tránh thai kết hợp mà chưa được tiếp cận đầy đủ thông tin về các rủi ro liên quan.

Theo nhận định của các chuyên gia, một phần nguyên nhân đến từ sự thiếu hụt đầu tư vào nghiên cứu sức khỏe phụ nữ. Trong lịch sử, phần lớn các nghiên cứu y học tập trung vào đối tượng nam giới, trong khi ảnh hưởng của hormone và các biện pháp tránh thai đối với sinh lý nữ lại ít được quan tâm.

Việc thiếu thông tin không chỉ khiến phụ nữ gặp khó khăn trong việc đưa ra những lựa chọn sáng suốt về sức khỏe và cơ thể của họ, mà còn giới hạn cơ hội phát triển các phương pháp tránh thai an toàn và phù hợp hơn. Điều quan trọng là phụ nữ cần được trang bị đầy đủ thông tin, từ đó lựa chọn phương pháp tránh thai phù hợp nhất với thể trạng, tiền sử bệnh lý và hoàn cảnh sống của mình.