Nước sông Mekong giảm đáng lo ngại vì đập thủy điện ở Trung Quốc hạn chế dòng chảy

13-02-2021 00:05

Mực nước dòng Mekong ở đoạn giữa đập Cảnh Hồng, Trung Quốc, và đồng bằng sông Cửu Long đã giảm đáng kể, khiến nước sông chuyển màu xanh lam.

Trên một đoạn sông Mekong ở biên giới Thái Lan - Lào, nước đã chuyển từ màu nâu bùn sang màu xanh dương. Màu xanh dương của nước cho thấy dòng sông đã sắp cạn và trong nước không còn nhiều phù sa, Ủy hội Sông Mekong (MRC) ngày 12/2 phát đi thông báo, theo Reuters.

Nguyên nhân của hiện tượng này là do đập Cảnh Hồng ở tỉnh Vân Nam của Trung Quốc đang hạn chế dòng chảy về hạ nguồn, MRC cho biết.

Đoạn sông Mekong ở Vientiane , Lào, cho thấy mực nước thấp tại khu vực hồi tháng 12/2019. Ảnh: MRC.

Dữ liệu hàng tháng của MRC cho thấy kể từ tháng 11 năm ngoái, lượng mưa liên tục thấp hơn 25% so với mức trung bình. Theo dữ liệu về mực nước của Ủy hội, lưu lượng dòng chảy hôm qua tại trạm Cảnh Hồng, thuộc tỉnh Vân Nam, Trung Quốc, là 775m3/s, giảm gần một nửa so với mức bình thường là 1.400m3/s, được ghi nhận lần cuối vào tháng 12/2020.

Sau đợt giảm này, lưu lượng nước tại Cảnh Hồng được duy trì ở mức 785m3/s trong tuần đầu tiên của năm 2021, sau đó dần tăng lên 1.400m3/s vào ngày 15/1, giúp mực nước đã dâng lên 1,07m. Nhưng trong một tuần sau đó, lưu lượng nước lại giảm xuống 740m3/s, trước khi tăng lên 990m3/s vào ngày 29/1. Sau đó, con số giảm dần và đạt 800m3/s hôm 11/2, theo MRC.

Bộ Thủy lợi Trung Quốc hồi đầu tháng 1 thông báo cho 4 quốc gia hạ lưu sông Mekong rằng lưu lượng từ trạm Cảnh Hồng sẽ bị hạn chế ở mức 1.000m3/s từ ngày 5 đến 24/1, do hoạt động bảo trì đường dây tải điện. Tuy nhiên, cơ quan này không nêu rõ mực nước sông trước khi hạn chế dòng chảy, cũng như mức lưu lượng được khôi phục sau đó.

Chiang Saen, trạm quan trắc đầu tiên trên sông Mekong ở Thái Lan, nằm cách trạm Cảnh Hồng khoảng 300 km, đã chứng kiến mực nước giảm mạnh khoảng 1m trong khoảng thời gian 2-4/1. Tại Việt Nam, đoạn từ trạm Tân Châu đến Châu Đốc thường xuyên chịu ảnh hưởng của thủy triều hàng ngày. Mực nước ở hai trạm dao dộng trên dưới các mức trung bình dài hạn kể từ tháng 11 năm ngoái.

Do mực nước thấp, trầm tích ở đáy sông giảm dần và sự xuất hiện của tảo, đoạn sông Mekong thuộc tỉnh Nakhon Phanom của Thái Lan gần đây bắt đầu chuyển màu xanh lam, hiện tượng từng xảy ra hồi cuối năm 2019, theo VnExpress.

Đập Cảnh Hồng ở Vân Nam, Trung Quốc. Ảnh: AFP.

MRC cho biết không nhận được thông báo của Trung Quốc về thay đổi lưu lượng nước xả từ đập Cảnh Hồng.

"Có những thay đổi đột ngột về mực nước ở khu vực hạ nguồn của đập Cảnh Hồng, và xa hơn nữa xuống tận Vientiane", ông Winai Wongpimool, giám đốc bộ phận hỗ trợ kỹ thuật của ban thư ký MRC, cho biết.

Việc mực nước thay đổi thất thường ảnh hưởng nghiêm trọng tới đàn cá di cư, nông nghiệp và vận tải đường thủy, đe dọa tới kế sinh nhai và an ninh lương thực của khoảng 70 triệu người ở khu vực hạ nguồn sông Mekong, theo Zing.

"Để giúp các nước hạ nguồn Mekong quản trị rủi ro hiệu quả hơn, chúng tôi kêu gọi Trung Quốc và bản thân các nước hạ nguồn chia sẻ kế hoạch xả nước với MRC", ông Winai cho biết.

MRC cho biết tình trạng bình thường trên sông Mekong sẽ được khôi phục nếu các hồ chứa tại hệ thống đập ở thượng nguồn thuộc lãnh thổ Trung Quốc xả nước. Bộ Ngoại giao Trung Quốc chưa phản hồi trước đề nghị bình luận về thông báo của MRC, Reuters cho biết.

Quỹ Giám sát sát đập nước Mekong sử dụng dữ liệu vệ tinh để theo dõi mực nước trên sông Mekong cho biết phát hiện những biến động theo ngày về lượng nước xả từ đập Cảnh Hồng của Trung Quốc trong tháng 2.

Sông Mekong dài khoảng 4.350 km, bắt nguồn từ Trung Quốc và chảy qua Campuchia, Lào, Thái Lan, Myanmar và Việt Nam trước khi đổ ra Biển Đông. Đây được coi là một trong những huyết mạch của Đông Nam Á, bảo đảm sinh kế cho gần 200 triệu người trong ngành nông nghiệp và thủy sản.

(Tổng hợp)

AN LY