Bloomberg đã xây dựng cơ sở dữ liệu về các mũi tiêm COVID-19 được tiêm trên khắp thế giới, với hơn 119 triệu liều được quản lý trên toàn cầu.

Bác sĩ Anthony Fauci đã gợi ý rằng, vaccine COVID-19 phải được tiêm trên diện rộng và đạt được độ bao phủ 70-85% dân số thì mọi thứ mới có thể trở lại như bình thường.

Mất đến 7 năm để đạt được tỷ lệ tiêm chủng 75% dân số

Theo kết quả theo dõi vaccine của Bloomberg, một số quốc gia đang đạt được tiến bộ nhanh hơn nhiều so với những quốc gia khác, với tỷ lệ bao phủ 75%, lấy vaccine hai liều làm mục tiêu.

Israel, quốc gia có tỷ lệ tiêm chủng cao nhất thế giới, đang hướng tới tỷ lệ bao phủ 75% chỉ trong hai tháng. Theo tính toán, Hoa Kỳ sẽ đạt được độ bao phủ này vào đúng lúc năm mới 2022 (mặc dù North Dakota có thể hoàn thành tiêm chủng sớm hơn Texas 6 tháng). 

Rõ ràng, tốc độ tiêm chủng ở các nước phương Tây giàu có nhanh hơn nhiều so với phần còn lại của thế giới. Ước tính, thế giới sẽ phải mất đến 7 năm với tốc độ tiêm chủng hiện tại.

Hệ thống của Bloomberg được thiết kế để tính toán tỷ lệ tiêm chủng vào từng thời điểm một cách nhanh chóng. Nó sử dụng mức trung bình luân phiên gần nhất của các lần tiêm chủng, có nghĩa là khi số lượng tiêm chủng tăng lên, thời gian cần thiết để đạt đến ngưỡng 75% sẽ giảm xuống. 

Các tính toán sẽ không ổn định, đặc biệt là trong những ngày đầu triển khai và các con số có thể bị bóp méo do gián đoạn tạm thời. Ví dụ: Ngày mục tiêu của New York đã bị đẩy lùi 17 tháng trong tuần này, vì trận bão tuyết khiến một số người không thể tiêm phòng (hiện đã lùi xuống 13 tháng). 

Tương tự như vậy, sau khi có thông tin lô vaccine COVID-19 của Canada bị trì hoãn, tỷ lệ tiêm chủng của nước này đã giảm một nửa. Dựa trên tỷ lệ tiêm chủng mới nhất của Canada, quốc gia này sẽ mất hơn 10 năm để đạt được độ bao phủ 75%. 

Điều này có thể là một lời cảnh tỉnh đối với các chính trị gia và quan chức y tế Canada. Tuy nhiên, nó không có nghĩa là Canada sẽ phải chịu đựng một thập kỷ xa cách xã hội. Canada có hợp đồng mua liều lượng vaccine cho mỗi người dân nhiều hơn bất kỳ quốc gia nào khác và tỷ lệ tiêm chủng dự kiến sẽ tăng.

Tốc độ có thể sẽ tăng lên nữa khi ngày càng có nhiều vaccine COVID-19 hơn. Một số trung tâm sản xuất vaccine lớn trên thế giới, như Ấn Độ và Mexico, chỉ mới bắt đầu sản xuất. Hơn 8,5 tỷ liều vaccine đã được các quốc gia ký hợp đồng thông qua, hơn 100 thỏa thuận được Bloomberg theo dõi. Và chỉ một phần ba các quốc gia đã bắt đầu chiến dịch tiêm chủng. 

Khi nào thì đạt được miễn dịch cộng đồng?

Chủng ngừa COVID-19 sẽ có hiệu quả sau khi tiêm vài tuần. Nhưng nếu chỉ một vài người trong cộng đồng được chủng ngừa, virus có thể tiếp tục lây lan mà không được kiểm soát. Khi có nhiều người được chủng ngừa hơn, các nhóm người bắt đầu xây dựng cơ chế phòng thủ tập thể chống lại virus. Khái niệm này được gọi là "miễn dịch cộng đồng". 

Trong cộng đồng khoa học, có những định nghĩa mâu thuẫn nhau về thời điểm đạt được miễn dịch cộng đồng. Có phải khi có đủ người được bảo vệ thì nó mới có hiệu quả? Hay nó sẽ có hiệu quả ngay cả trước khi 75% người dân được tiêm chủng đầy đủ?

Những người khác định nghĩa, "miễn dịch cộng đồng" là thời điểm khi các đợt bùng phát không thể duy trì được nữa. Ví dụ, ngay cả khi có một cụm trường hợp mắc bệnh sởi trong một cộng đồng chưa được tiêm chủng, thì khả năng miễn dịch cộng đồng sẽ ngăn không cho nó xuất hiện trên khắp đất nước. 

Bloomberg đã theo dõi các con số như thế nào?

Các loại vaccine COVID-19 hiện nay yêu cầu phải tiêm 2 liều để đạt hiệu quả. Tuy nhiên, các tính toán của Bloomberg không phân biệt giữa liều đầu tiên và liều thứ hai được tiêm chủng. Những sự cố đó có thể làm sai lệch tỷ lệ tiêm chủng hàng ngày và dữ liệu này không có sẵn ở 20 quốc gia mà Bloomberg theo dõi.

Gần đây, một loại vaccine mới của Johnson&Johnson đã cho kết quả khả quan khi sử dụng một liều duy nhất trong một thử nghiệm lâm sàng lớn. Nếu vaccine này được chấp thuận, Bloomberg sẽ điều chỉnh số liều cần thiết tương ứng với thị phần của nó ở mỗi quốc gia.

Mặt khác, các loại vaccine này chưa được phép sử dụng cho trẻ em và nghiên cứu này đang được tiến hành. Tuy nhiên, hệ thống của Bloomberg gộp cả trẻ em vào trong dân số cần được bảo vệ.

Một chỉ số mà hệ thống của Bloomberg không tính đến là mức độ miễn dịch tự nhiên sau khi phục hồi từ COVID-19. Mặc dù có bằng chứng cho thấy, người khỏi bệnh sẽ giữ được một số mức độ phòng vệ tự nhiên, nhưng vẫn chưa rõ mức độ bảo vệ và thời gian bảo vệ như thế nào. Do vậy, thuốc chủng ngừa COVID-19 được khuyến cáo cho những người đã khỏi bệnh.

Tính toán tỷ lệ tiêm chủng vaccine COVID-19 là tính năng mới nhất từ ​​hệ thống theo dõi của Bloomberg. Các dự báo được cập nhật hàng ngày và dựa trên số lượng tiêm chủng trung bình hàng ngày trong dữ liệu thu thập từ 67 quốc gia và các tiểu bang, vùng lãnh thổ của Hoa Kỳ. Các quốc gia có thể bị loại trừ nếu họ không cập nhật thông tin thường xuyên về số lượng tiêm chủng của mình.