Mệt mỏi vì phải rửa tay 20 giây mỗi lần? Các ngón tay bắt đầu nhăn nheo như những quả mận khô? Làm ơn đừng dừng lại.

Giữa đại dịch Covid-19 đang lan mạnh trên thế giới, rửa tay là một cách hiệu quả giúp bạn có thể bảo vệ cho bản thân và người thân của mình khỏi virus nguy hiểm này.

Mỗi lần bạn kỳ tay cẩn thận, bạn sẽ giúp loại bỏ nơi ẩn náu của nhiều vi khuẩn và virus nguy hiểm. Theo nhà virus học Dr John Williams, trưởng bộ phận truyền nhiễm nhi khoa tại Trung tâm y tế Đại học Pittsburgh, bệnh viện nhi Pittsburgh, có 4 chủng virus corona lưu hành thường xuyên ở người gần như hàng năm. Những virus này chủ yếu gây cảm cúm, mà không giết người.

Hình ảnh virus corona dưới kính hiển vi.

Coronavirus không phải là loại ký sinh duy nhất bị đánh bại bởi xà phòng và nước. Virus gây cúm Influenza (gây đau nhức cơ bắp, sốt cao, sổ mũi) và Metapneumovirus ở người (gây nhiễm trùng đường hô hấp dẫn đến tổn thương phổi) cũng bị phá hủy và chết bởi dung dịch xà phòng.

Tác dụng của xà phòng và nước ấm

Dưới kính hiển vi, các chủng virus corona được bao phủ bởi các gai như chiếc vương miện. Bên dưới đó là lớp ngoài của virus, được cấu tạo từ lipid hay ta còn gọi là chất béo. Giờ hãy tưởng tượng virus corona là một chiếc đĩa bao phủ đầy bơ.

“Bạn cố gắng rửa sạch chiếc đĩa bơ đó bằng nước nhưng không có tác dụng. Bạn sẽ cần chút xà phòng để làm tan dầu mỡ. Vậy nên xà phòng hay chất cồn trở nên rất hiệu quả trong việc loại bỏ lớp mỡ bao phủ virus. Khi mất đi lớp vỏ ngoài, virus sẽ bị vô hiệu hóa một cách vật lý và sẽ không thể liên kết để xâm nhập vào các tế bào của con người”, bác sĩ Williams giải thích.

Rửa tay kỹ bằng xà phòng và nước ấm là cách tốt nhất để loại bỏ vi khuẩn (Ảnh: Shutterstock).

Việc xà phòng có thể làm được điều này thực sự khá thú vị. Tất cả bởi sự hình thành của các phân tử xà phòng. Mỗi phân tử giống như một chú tinh trùng với đầu và đuôi. Phần đầu sẽ liên kết với nước nhưng phần đuôi thì loại bỏ dầu và chất béo. Trong lúc vùng vẫy thoát khỏi nước, những chiếc đuôi sẽ “cạy mở” lớp vỏ mỡ của virus. Khi bị cạy ra, virus hay vi khuẩn sẽ phun ruột của nó ra ngoài môi trường nước xà phòng và chết.

Nước và việc chà xát tay khá quan trọng trong quá trình này bởi nó sẽ tạo thêm nhiều bọt xà phòng, phá vỡ liên kết hóa học giúp vi khuẩn, virus hay các loại vi trùng khác bám trên các bề mặt.

Bạn sẽ cần chà xát tay kỹ càng để tạo nhiều bọt, sau đó chà tay tiếp, từng ngõ ngách các ngón và bàn tay, gồm cả móng tay, khoảng 20 giây rồi rửa tay với nước sẽ khiến tất cả vi khuẩn tổn thương, mắc kẹt và chết bởi các phân tử xà phòng, sau đó bị cuốn trôi bởi nước.

“Nước lạnh cũng có tác dụng, nhưng bạn sẽ cần chà tay mạnh để tạo bọt và đảm bảo tay được bao phủ bởi dung dịch bọt xà phòng. Vì vậy, nước ấm với xà phòng thường hiệu quả hơn, tạo nhiều bọt hơn, giống như xà phòng giúp “đóng gói” mọi bụi bẩn và vi khuẩn vào bên trong nó”, nhà hóa học kiêm phó giáo sư nghiên cứu các chất khử trùng của đại học Emory, Bill Wuest chia sẻ.

Dung dịch rửa tay liệu có hiệu quả?

Các dung dịch rửa tay chứa cồn có thể hiệu quả giống như xà phòng nếu được sử dụng đúng cách.

Không như xà phòng, dung dịch rửa tay cần phải sử dụng đúng cách để có hiệu quả (Ảnh: Getty Images/iStockphoto).

Theo Dr. William Schaffner, giáo sư về y tế dự phòng và các bệnh truyền nhiễm, các dung dịch rửa tay cần có ít nhất 60% lượng cồn để có hiệu quả. Nếu chỉ dùng một giọt nhỏ trong bàn tay và lau nhanh chóng sẽ không có tác dụng. Bạn sẽ cần một lượng đủ để phủ toàn bộ bề mặt, chà xát kỹ càng khắp tay, giữa các ngón và cả mu bàn tay nữa.

Lý giải về điều này, bác sĩ Wuest cho biết do cồn là một hợp chất hóa học hoàn toàn khác. Nó giúp phá bỏ lớp màng của virus nhưng bạn cần phải đảm bảo dung dịch được tiếp xúc trực tiếp với virus.

Vì vậy, theo bác sĩ Williams, rửa tay bằng xà phòng và nước là cách tốt nhất bởi tính năng đặc biệt của nó

“Chất cồn thực sự hiệu quả trong việc tiêu diệt vi khuẩn nhưng không hề rửa trôi chúng. Vì vậy, nếu ai đó hắt xì vào tay họ và trên tay dính chất nhầy, họ sẽ phải dùng rất nhiều chất cồn để có thể vô hiệu hóa được virus. Do vậy, xà phòng và nước là cách tối ưu trong những lúc như vậy”, bác sĩ Williams chia sẻ.