Không ít người lên Google tìm kiếm mặt hàng cần mua và sau đó khi truy cập bất cứ trang nào cũng được gợi ý giới thiệu mua hàng, đặc biệt là nhân viên bán hàng biết rõ tên, tuổi, nghề nghiệp của mình… Mọi việc có thể bắt nguồn khi mua hàng để lại thông tin tại cửa hàng, siêu thị, quán ăn cho bộ phận chăm sóc khách hàng, bảo hành sản phẩm. 

Không hiếm các website rao bán thông tin cá nhân của hàng trăm ngàn người với giá chỉ một vài trăm nghìn đồng, nhiều trang còn cho tải miễn phí những dữ liệu này. Đối tượng mua hoặc lấy dữ liệu là các doanh nghiệp bán hàng, các nhà cung cấp dịch vụ muốn có nguồn khách hàng tiềm năng để chào mời quảng cáo,

Một hacker tên là Ngô Minh Hiếu cho biết, anh ta từng dùng thủ thuật đánh cắp dữ liệu của mọi người rồi bán lại cho bên nào cần. Chưa đầy 3 năm, Hiếu đã kiếm được hơn 3 triệu USD (tương đương khoảng 70 tỷ đồng tính theo tỷ giá bây giờ) và không cần biết người mua những dữ liệu đó là ai, sử dụng vào mục đích gì. Sau đó Hiếu đã bị bị giữ và kết án tù. 

Thời gian gần đây, liên tục xuất hiện các vụ bị lừa mất vài triệu đến vài tỷ đồng chỉ sau một cuộc điện thoại hay vài cú nhấp chuột trên máy tính.

Ông Võ Đỗ Thắng - Giám đốc Trung tâm An ninh mạng Athena - cho rằng, không loại trừ nhân viên của các ngân hàng hay các hãng hàng không đã lấy dữ liệu thông tin khách hàng bán lại cho các doanh nghiệp, cá nhân hay tổ chức chuyên kinh doanh dữ liệu khách hàng cho mục đích marketing, quảng cáo, bán hàng và có cả các nhóm tội phạm lừa đảo công nghệ cao.

Theo Nghị định số 98/2020 có hiệu lực từ 15/10 tới đây quy định nhiều điều khoản bảo mật thông tin cá nhân cho khách hàng khi mua bán, sử dụng sản phẩm, dịch vụ, trong đó bao gồm cả hoạt động mua bán qua các sàn thương mại điện tử. Dù vậy các chuyên gia cho rằng, các nghị định trước đó cũng đã có quy định rõ ràng nhưng không hạn chế được tình trạng này.

Ông Thắng cho rằng, không khó dể tìm ra thông tin cá nhân. Theo Nghị định 91/2020, từ ngày 1/10 tới, sẽ xử phạt các nhà cung cấp dịch vụ viễn thông phát tán tin nhắn rác, tin nhắn quảng cáo gây phiền hà cho người dùng. Nếu quy định rõ rằng, với mỗi tin nhắn rác, nhà cung cấp dịch vụ bồi thường cho người dùng dịch vụ 200.000 đồng, sẽ hiệu quả hơn là xử phạt nhà mạng. 

Nhìn một cách tổng thể, các quy định chưa đủ sức bảo vệ số đông người dùng. Các chuyên gia cho rằng chúng ta buộc phải chấp nhận các rủi ro và tìm cách bảo vệ mình. Đặc biệt là trang bị kiến thức về an ninh mạng, không tùy tiện cung cấp thông tin, giấy tờ tùy thân, địa chỉ nhà qua điện thoại, qua mạng; hạn chế đăng tải thông tin cá nhân (như chứng minh thư, vé máy bay lên mạng xã hội; không vội vàng làm theo yêu cầu truy cập các đường dẫn (link), cung cấp thông tin chi tiết về tài khoản ngân hàng, các loại thẻ, không thao tác theo các hướng dẫn bất thường…