Ví điện tử là gì?

Ví điện tử là một tài khoản trực tuyến (online) mà bạn có thể dùng để thanh toán cho các website, dịch vụ thông qua mạng Internet phổ biến hiện nay. Đặc tính của ví điện tử là lưu trữ thông tin cá nhân của người sử dụng, liên kết với tài khoản ngân hàng để dễ dàng chuyển tiền vào - ra khỏi ví điện tử.

Lợi ích lớn khiến ví điện tử trở nên phổ biến là do sự thuận tiện đến mức tối đa. Chỉ cần chiếc smartphone hoặc laptop có nối mạng, bạn đã có thể dễ dàng thanh toán cho một ly cafe, trả tiền một chuyến xe công nghệ hay đặt một chuyến xe khách liên tỉnh trong chưa đầy 5 phút.

Điều này sẽ rất khó xảy ra nếu bạn không sở hữu một nền tảng thanh toán online. Hiện ví điện tử đã đơn giản hóa hoàn toàn các công việc cho bạn, tiết kiệm rất nhiều thời gian nếu bạn phải di chuyển đến điểm giao dịch, cần gửi tiền cho đối tác, bạn bè, thanh toán các hóa đơn hàng tháng… 

Những dịch vụ thanh toán các ngân hàng đã làm được, vì sao không dùng?

Đúng là có nhiều hệ thống ngân hàng đã và đang cung cấp các dịch vụ thanh toán trực tuyến, thậm chí lập lịch thanh toán. Tuy nhiên, các đơn vị liên kết của ngân hàng thường dừng lại ở các dịch vụ như điện, nước, internet, nạp tiền vào tài khoản di động, đóng tiền bảo hiểm…

Những khoản thanh toán có số lượng ít (ví dụ mua vé xem phim, mua vé tàu, mua cafe, gọi thức ăn…) là những điểm mà hầu hết ví điện tử hiện nay đang nhắm đến, điều mà ngân hàng sẽ khó có thể nào tận dụng được do tính chất quy mô không phù hợp.

Những loại ví điện tử đang phổ biến hiện nay

Theo thông tin được Ngân hàng nhà nước cung cấp, đến tháng 7/2019 Việt Nam hiện đang có 27 tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán có ví điện tử. Tuy vậy, trên thị trường hiện nay chỉ mới có vài ví điện tử đang nhận được sự quan tâm từ người dùng.

• Ví điện tử Momo

Xuất hiện từ năm 2016, Momo đang là ví điện tử có lượng người dùng đông đảo nhất (theo công bố là trên 10 triệu người). Lượng tiền trong ví điện tử Momo được bảo chứng bởi ngân hàng Vietcombank, ứng dụng thanh toán dành cho nền tảng Android và iOS này thuộc công ty cổ phần Dịch vụ di động trực tuyến M Service.

Momo hiện sở hữu một danh sách rất đáng kể những dịch vụ có thể thanh toán trực tiếp, từ phổ biến cho đến hạn chế nhu cầu (ví dụ: mua dịch vụ du lịch tự tục).

• Ví điện tử Payoo

Payoo là ví điện tử phổ biến tại Việt Nam hiện nay. Ví này được người tiêu dùng sử dụng thanh toán khá nhiều dịch vụ cơ bản như điện, nước, điện thoại, Internet, thẻ tín dụng, vé máy bay, truyền hình, học phí, bảo hiểm,...

Các dịch vụ thanh toán của Payoo được Ngân hàng Nhà nước cấp phép hoạt động trong lĩnh vực trung gian thanh toán vào ngày 28/2/2009. Có thể nói, đây là ví điện tử lâu đời nhất tại Việt Nam.

• Ví điện tử GrabPay by Moca

Moca là một công ty sở hữu ví điện tử không mấy tên tuổi, nhưng mọi việc đã khác đi rất nhiều sau khi được hãng chuyên ứng dụng gọi xe Grab mua lại. Với việc mở rộng ra các hệ thống quán ăn (GrabFood), bên cạnh dịch vụ gọi xe và hỗ trợ thanh toán hóa đơn, Grab by Moca cũng nhanh chóng sở hữu lượng người dùng cực lớn, dù hãng chưa bao giờ công bố con số thống kê chính thức.

• Ví điện tử ZaloPay

Sản phẩm ví điện tử đến từ tập đoàn VNG, ZaloPay dựa trên nền tảng người dùng từ Zalo - nền tảng tuyên bố có 100 triệu người dùng vào tháng 5/2018. Ví điện tử này cũng rất tích cực chào mời người dùng sử dụng bằng các hình thức ưu đãi giảm tiền khi thanh toán hóa đơn.

• Ví điện tử ViettelPay

Ví điện tử đến từ tập đoàn viễn thông quân đội (Viettel) cũng sở hữu lượng khách hàng đông đảo nhất trong số các nhà mạng tại Việt Nam. Dịch vụ này cũng đáp ứng hầu hết hoạt động thanh toán hàng ngày như thanh toán hoá đơn, chuyển tiền, thanh toán tín dụng, nạp thẻ cào, thanh toán cước viễn thông, đặt vé máy bay, tàu hỏa…

• Ví điện tử VinID

Ứng dụng Ví điện tử VinID thuộc tập đoàn VinGroup, lợi điểm của ví điện tử này là hệ sinh thái bắt đầu bằng từ Vin. Bạn có thể dễ dàng mua và thanh toán với ví điện tử này từ các siêu thị VinMart cho đến mua vé, thanh toán các hóa đơn tiêu dùng bằng thao tác quét mã đơn giản.

Ưu điểm, nhược điểm của ví điện tử

Trước đây, bạn có thể dễ dàng thanh toán cho các cửa hàng, dịch vụ bằng các hình thức thẻ tín dụng. Song với việc trên thị trường xuất hiện nhiều công cụ có thể nhanh chóng sao chép thông tin thẻ để có thể trộm tiền từ tài khoản, đa số người dùng loi ngại vấn đề bảo mật thẻ nên sẽ lựa chọn hình thức thanh toán bằng tiền mặt hơn.

Ví điện tử nổi lên như một giải pháp thanh toán không cần dùng tiền mặt, trong đó chiếc smartphone sẽ là một cầu nối để chuyển tiền từ người mua đến người bán. Trong đa số trường hợp, người sử dụng ví điện tử sẽ chỉ cần quét mã QR code để thanh toán (nếu dịch vụ/cửa hàng có hỗ trợ) rồi nhập mật khẩu hoặc dấu vân tay lên chiếc smartphone của mình là có thể thanh toán dễ dàng.

Chính vì vậy, ưu điểm của ví điện tử đã gần như giúp giải thoát người dùng khỏi những thẻ ngân hàng hay thậm chí là nhét thật nhiều tiền trong ví thật. Với người dùng, ví điện tử sẽ giải quyết nỗi lo thanh toán, tiêu dùng hàng ngày, từ việc lặt vặt như ra siêu thị hay hàng quán, cho đến việc gửi cho bạn bè một chút tiền mừng vào các dịp đặc biệt…

Tuy vậy nhược điểm của ví điện tử là luôn có. Đầu tiên là hành lang pháp lý, hiện vẫn chưa có cơ quan chức năng nào đảm bảo sự an toàn đối với tài sản của người dùng mỗi khi có tranh chấp.

Tiếp đến là cộng đồng liên kết ví điện tử tại Việt Nam chưa có tính hợp tác. Dù có nhiều ví điện tử ra đời và phổ biến, tuy nhiên hiện vẫn chưa có sự liên kết giữa các đơn vị, dẫn đến sự hỗn loạn trong các tài khoản ví điện tử.

Dù rằng một người dùng có thể tạo tài khoản trên nhiều ví điện tử, nhưng tài khoản sẽ được quản lý bởi nhiều nguồn khác nhau. Và khi có sự cố cũng rất khó quy trách nhiệm về một bên.

Đồng thời, các ứng dụng ví điện tử còn thiếu tính cộng sinh với các ngân hàng, dẫn đến việc luân chuyển dòng tiền đôi khi gặp hạn chế về tốc độ.

Nhưng rủi ro lớn nhất là tính bảo mật. Đã xuất hiện rất nhiều những sự cố như mất điện thoại hoặc bị đánh cắp thông tin, thậm chí trên thị trường đã xuất hiện nhiều thủ đoạn lừa đảo nhằm vào những người dùng nhẹ dạ cả tin, yêu cầu quyền truy cập vào ví điện tử với những lời chào mời như đã trúng giải thưởng giá trị cao…

Chính vì vậy, đòi hỏi bạn phải có những kiến thức nhất định về công nghệ để có thể làm chủ và sử dụng ví điện tử an toàn, tiện lợi.