Giúp con mạnh dạn và tự tin khi gặp người lạ

Khi một đứa trẻ nép sau lưng cha mẹ, tránh ánh nhìn của người khác, nhiều phụ huynh thường cảm thấy bối rối hoặc vội vàng thúc giục: “Con phải chào đi chứ!”, “Con lớn rồi, sao còn sợ người ta?”. Thực ra, sự e dè ấy không xấu đó là phản xạ tự nhiên của một đứa trẻ đang học cách phân biệt giữa an toàn và mối quan hệ mới. Câu chuyện không nằm ở việc ép con phải “bạo dạn” ngay lập tức, mà ở cách cha mẹ giúp con xây dựng lòng tin và cảm giác được tôn trọng khi tiếp xúc với thế giới xung quanh.

Tự tin không phải là “hết sợ”, mà là biết rằng mình vẫn an toàn dù sợ. Với trẻ nhỏ, đặc biệt ở độ tuổi tiền tiểu học, cảm giác an toàn được nuôi dưỡng trước hết từ cha mẹ. Khi con được thấu hiểu, được tôn trọng và có quyền lựa chọn cách giao tiếp phù hợp với mình, con sẽ dần mở lòng, mạnh dạn hơn và tự tin bộc lộ bản thân.

Cha mẹ không thể “ép” con trở nên tự tin, điều họ có thể làm là tạo môi trường và trải nghiệm tích cực để con rèn luyện khả năng này. Dưới đây là 5 tình huống quen thuộc và cách ứng xử giúp con tự tin hơn khi gặp người lạ.

Khi con nép sau lưng cha mẹ trong buổi gặp mặt

Nhiều trẻ cảm thấy choáng ngợp trước người mới, đặc biệt là trong không gian đông người. Thay vì ép con “ra chào”, cha mẹ có thể nhẹ nhàng giới thiệu:VD “Đây là cô Lan, bạn của mẹ. Hôm nay con chưa muốn chào cô cũng không sao, mình ngồi đây cùng mẹ nhé.” Cách phản ứng này gửi đi thông điệp rằng cảm xúc của con được tôn trọng, giúp con yên tâm và quan sát tình huống. Khi con cảm nhận không khí an toàn, vài phút sau, con có thể chủ động mỉm cười hoặc nói lời chào.

Khi người lạ cố gắng bắt chuyện, nhưng con im lặng

Người lớn thường có thiện ý khi hỏi han: “Con học lớp mấy rồi?”, “Con có thích đi học không?”. Tuy nhiên, trẻ có thể lúng túng không biết trả lời.

Thay vì trả lời thay con hoặc trách “Con nói đi, sao cứ im thế!”, cha mẹ nên gợi ý nhẹ: “Con đang hơi ngại, để mẹ nói giúp nhé.” Sau đó, khi rời đi, hãy chia sẻ với con: “Hồi nãy mẹ thấy con hơi ngại, không sao cả. Lần sau, nếu con muốn, con có thể chỉ cần gật đầu hoặc nói ‘dạ’ thôi cũng được”. Bằng cách trao cho con lựa chọn nhỏ, cha mẹ đang giúp con từng bước kiểm soát tình huống giao tiếp.

Khi con được người khác khen hoặc hỏi han

Nhiều trẻ chưa biết cách phản ứng khi được khen: “Con ngoan quá!”, “Con xinh thế!”. Cha mẹ có thể làm mẫu bằng cách mỉm cười và nói: “Cảm ơn cô ạ, con cũng đang học cách chào cảm ơn đấy!”. Sự làm mẫu tự nhiên, không gượng ép giúp con quan sát và dần học được phản ứng xã hội tích cực. Khi con cảm thấy thoải mái, con sẽ tự nói “Con cảm ơn ạ” trong những lần sau bằng chính sự chủ động của mình.

Khi con bị hỏi điều khiến con không muốn chia sẻ

Ví dụ, người quen hỏi: “Con học có giỏi không?”, hoặc “Con có ngoan không?”. Đây là những câu hỏi khiến trẻ cảm thấy bị đánh giá. Cha mẹ nên can thiệp tinh tế: “Mỗi ngày con đều đang cố gắng học tốt hơn, phải không con?” Câu trả lời này chuyển hướng khỏi áp lực, đồng thời dạy con cách ứng xử lịch sự mà không phải “diễn”. Khi cha mẹ đồng hành, con học được rằng giao tiếp là sự chia sẻ chứ không phải bài kiểm tra.

Khi con tỏ ra sợ hãi hoặc né tránh người lạ

Nếu con khó chịu hoặc lo lắng, cha mẹ đừng vội “dán nhãn” con là “rụt rè”. Thay vào đó, hãy ngồi xuống ngang tầm mắt con, nói khẽ: “Con thấy chưa thoải mái đúng không? Mình có thể chào cô sau, khi con sẵn sàng”. Bằng cách thừa nhận cảm xúc thay vì phủ nhận, cha mẹ giúp con hiểu rằng nỗi sợ không đáng xấu hổ. Một đứa trẻ được thấu hiểu hôm nay sẽ là một người lớn tự tin biết lắng nghe cảm xúc của chính mình.

Tự tin của con là kết quả của một mối quan hệ tin cậy chứ không phải từ mệnh lệnh. Khi cha mẹ biết lùi lại, quan sát và hỗ trợ đúng lúc, con sẽ dần tiến lên phía trước với bước chân của chính mình. Quan trọng hơn, sự mạnh dạn không chỉ thể hiện ở việc con dám nói chuyện với người lạ, mà còn ở việc con tin vào giá trị bản thân, biết rằng mình luôn có chỗ dựa vững vàng tình yêu và sự thấu hiểu của cha mẹ.