Ảnh minh họa: ITN

Theo Thông tư, việc đánh giá và xếp loại tạp chí khoa học phải đảm bảo tính khoa học, khách quan, minh bạch và công bằng, được thực hiện dựa trên các tiêu chí được quy định tại Điều 36 Nghị định số 262/2025/NĐ-CP của Chính phủ. Việc đánh giá được tiến hành định kỳ hằng năm hoặc đột xuất, tùy theo yêu cầu của cơ quan quản lý nhà nước.

Thang điểm 100 – Chuẩn hóa hệ thống đánh giá

Hệ thống đánh giá tạp chí khoa học được xây dựng với tổng điểm 100, bao gồm 6 nhóm tiêu chí chính, phản ánh toàn diện các yếu tố cấu thành chất lượng của một tạp chí khoa học hiện đại từ nội dung học thuật, hội đồng biên tập, quy trình phản biện đến mức độ minh bạch và khả năng truy cập.

Thứ nhất, về nội dung học thuật (25 điểm): tạp chí phải có trên 75% bài viết là công trình nghiên cứu, bài tổng quan hoặc trao đổi học thuật, chiếm 15 điểm. Ngoài ra, việc tuân thủ chuẩn trích dẫn quốc tế (APA, IEEE, Chicago, Vancouver) được tính 5 điểm, và các bài viết có tiêu đề, tóm tắt, từ khóa bằng tiếng Anh cũng được cộng thêm 5 điểm.

Thứ hai, về hội đồng biên tập (15 điểm): ít nhất 50% thành viên là chuyên gia độc lập ngoài cơ quan chủ quản của tạp chí. Thành phần hội đồng cần được công khai, có trình độ chuyên môn phù hợp và tham gia của chuyên gia quốc tế để đảm bảo tính phản biện đa chiều, khách quan.

Đề cao phản biện và chuẩn mực xuất bản

Một trong những điểm nhấn quan trọng của Thông tư là quy định rõ quy trình bình duyệt bài báo yếu tố quyết định uy tín khoa học của tạp chí.

Theo đó, tiêu chí quy trình bình duyệt chiếm 20 điểm, trong đó yêu cầu mỗi bài phải được phản biện kín bởi tối thiểu hai chuyên gia độc lập, đảm bảo khách quan và tránh xung đột lợi ích. Quy trình tiếp nhận, chỉnh sửa và phê duyệt bài viết phải được công khai trên website, cùng với các quy định về thu phí, biên tập hoặc xuất bản.

Về chuẩn mực xuất bản (10 điểm), tạp chí phải duy trì tần suất xuất bản ổn định, có mã số ISSN hợp lệ, và tuân thủ các quy định đạo đức trong nghiên cứu như chống đạo văn, xử lý vi phạm bản quyền, rút bài khi phát hiện sai phạm. Đây là những tiêu chí then chốt giúp nâng cao uy tín của tạp chí khoa học Việt Nam trong cộng đồng học thuật quốc tế.

Minh bạch và hội nhập quốc tế

Thông tư 27 cũng đặt ra yêu cầu cao về minh bạch thông tin và khả năng truy cập, với 10 điểm dành cho tiêu chí này. Mỗi tạp chí cần có trang thông tin điện tử cập nhật đầy đủ về tôn chỉ hoạt động, danh sách hội đồng biên tập, quy trình phản biện, hướng dẫn tác giả. Các bài viết phải được đăng tải toàn văn kèm tóm tắt, từ khóa, mã số DOI (nếu có) điều kiện cần để tham gia vào các hệ thống trích dẫn quốc tế.

Đặc biệt, nhóm tiêu chí về chỉ mục (20 điểm) được xem là “thước đo hội nhập quốc tế” của tạp chí. Theo quy định, tạp chí khoa học Việt Nam phải được chỉ mục trên Hệ thống thông tin quốc gia về khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo hoặc trên các cơ sở dữ liệu quốc tế như Scopus hoặc Web of Science (WoS).

Một tạp chí chỉ được công nhận đạt tiêu chuẩn khoa học khi đạt trên 75 điểm và đáp ứng đầy đủ các tiêu chí về nội dung, quy trình phản biện và chỉ mục quốc tế.

Thông tư 27/2025/TT-BKHCN được xem là bước tiếp nối các chính sách thúc đẩy chuẩn hóa hệ thống xuất bản khoa học Việt Nam. Trong bối cảnh hội nhập, việc áp dụng các tiêu chuẩn quốc tế trong quản lý và vận hành tạp chí sẽ giúp nâng cao vị thế của giới nghiên cứu Việt Nam, đồng thời tăng khả năng hợp tác và lan tỏa tri thức trên quy mô toàn cầu.

Bộ tiêu chí mới không chỉ khuyến khích tính chuyên nghiệp và minh bạch trong hoạt động học thuật mà còn góp phần nâng cao uy tín học giả Việt Nam trong mạng lưới nghiên cứu quốc tế. Đây là cơ sở quan trọng để các tạp chí trong nước từng bước gia nhập các hệ thống chỉ mục lớn, mở rộng tầm ảnh hưởng của khoa học Việt Nam.

Thông tư có hiệu lực thi hành từ ngày 15/12/2025, được kỳ vọng sẽ tạo cú hích cho công tác xuất bản học thuật, hướng tới xây dựng môi trường khoa học công bằng, minh bạch và đạt chuẩn quốc tế.