Dự thảo thông tư quy định về khen thưởng và kỷ luật học sinh trong các cơ sở giáo dục phổ thông của Bộ Giáo dục và Đào tạo bỏ các hình thức kỷ luật được quy định từ năm 1988, trong đó có việc bỏ quy định đuổi học học sinh.

Ông Bùi Văn Linh, Vụ trưởng Giáo dục chính trị và Công tác học sinh, sinh viên (Bộ Giáo dục và Đào tạo), Trưởng ban soạn thảo dự thảo thông tư cho rằng các quy định này phù hợp với Công ước Liên Hợp Quốc về quyền trẻ em, Luật trẻ em 2016 và Luật giáo dục 2019. Bộ đã học hỏi kinh nghiệm quốc tế, tham khảo ý kiến từ nhiều tổ chức trong và ngoài nước, các tổ chức của Liên Hợp Quốc như UNICEF hay UN Women. 

UNICEF Việt Nam đưa ra hai quan điểm là phải bảo đảm quyền học tập của trẻ em và phải giáo dục kỷ luật tích cực dựa trên các kinh nghiệm quốc tế. Còn UN Women có nhiều hoạt động hỗ trợ về các vấn đề liên quan đến tôn trọng sự bình đẳng và giáo dục tích cực.

"Thành viên ban soạn thảo đồng thuận rất cao với những quan điểm từ các tổ chức này. Việc thay đuổi học bằng dừng học tập trên lớp tối đa hai tuần là một trong những minh chứng cho thấy sự đồng thuận đó", ông Linh nói.

Ông Linh nhấn mạnh quy định này đảm bảo sự tôn trọng, bao dung, không định kiến, nhà trường không sử dụng các hình thức phê bình, xử phạt mang tính bạo lực, xúc phạm, ảnh hưởng xấu đến thể chất và tinh thần học sinh. Việc đưa ra kỷ luật là để ngăn chặn hành vi vi phạm, giúp học sinh chủ động sửa chữa khuyết điểm, hướng đến môi trường học an toàn, lành mạnh, thân thiện, chống bạo lực học đường.

Trước đây đuổi học là nghỉ học ở nhà có thể gây ra nhiều hệ lụy về tâm lý và sa đà vào các tệ nạn, vì vậy yêu cầu, mục đích của việc kỷ luật và mục tiêu giáo dục không được thực hiện. Còn theo dự thảo thông tư mới, nhà trường sẽ ban hành kế hoạch riêng dưới sự đồng thuận của ban giám hiệu, giáo viên, phụ huynh, học sinh, dù không lên lớp nhưng các em vẫn phải đến trường để thực hiện kế hoạch giáo dục riêng này.

Ông Linh cho biết việc tạm dừng học tập tối đa hai tuần thống nhất với các quy định khác như học sinh được nghỉ tối đa 45 ngày trong một năm học, nếu không sẽ bị lưu ban. Với học sinh cá biệt, tái phạm, có thể tiếp tục kỷ luật dừng học tập trên lớp thêm 1-2 tuần nhưng vẫn phải đảm bảo không vi phạm mức trần học sinh không được phép lên lớp. Tái phạm nhiều lần sẽ cần nhà trường cùng các cơ quan chức năng xử lý hành chính, hình sự tùy trường hợp. 

PGS Nguyễn Hồng Thuận, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu tâm lý học và giáo dục học (Viện Khoa học giáo dục Việt Nam), thành viên ban soạn thảo, khẳng định việc đưa ra hình thức dừng học tập trên lớp thay thế cho đuổi học dựa trên nhiều nghiên cứu.

Điều này giúp các em đủ tĩnh để suy nghĩ, cảm nhận về hành vi của mình cũng như những hệ lụy sau đó, các em vẫn hoàn thành được chương trình đồng thời thực hiện kế hoạch giáo dục bổ sung riêng.

"Việc xử lý học sinh theo biện pháp cứng nhắc không có tác dụng lâu dài. Dừng việc học tập trên lớp nhưng vẫn có giám sát và có kế hoạch giáo dục sẽ khắc phục điều này. Học sinh sẽ nhận thức tốt hơn và điều chỉnh hành vi về lâu dài", bà Thuận nói.

Dự thảo thông tư về khen thưởng và kỷ luật học sinh còn bỏ hình thức khiển trách học sinh trước lớp, trước toàn trường. Bà Thuận cho biết hình thức công bố kỷ luật trước tập thể sẽ hạ thấp nhân phẩm của học sinh, làm mất niềm tin, gây ra định kiến với học sinh vi phạm, dẫn đến tự ti. 

Dự thảo thông tư nêu rõ học sinh kỷ luật sẽ được lưu giữ hồ sơ nhưng không ghi vào học bạ, khi lên cấp cao việc này không ảnh hưởng đến quá trình học của các em. 

Về hình thức kỷ luật, việc đầu tiên là áp dụng giáo dục kỷ luật tích cực đối với các hành vi vi phạm mức độ nhẹ và chủ yếu dành cho học sinh tiểu học. Đối với THCS và THPT, ngoài giáo dục kỷ luật tích cực, các nhà trường sẽ áp dụng hình thức khiển trách, cảnh cáo, dừng việc học trên lớp tối đa hai tuần để thực hiện kế hoạch riêng. Quy định hình thức kỷ luật được ban soạn thảo cho là thể hiện tính nhân văn, thống nhất với thông tư cấp học phổ thông.

Với nhóm học sinh vi phạm đến mức phải xử lý hành chính, hình sự, nhà trường phải phối hợp với cơ quan chức năng xử lý trên tinh thần đảm bảo tối đa quyền học tập của học sinh.

Bộ Giáo dục và Đào tạo đã đăng tải dự thảo thông tư khen thưởng, kỷ luật học sinh trên website và Cổng thông tin điện tử Chính phủ để lấy ý kiến.