Ngày 1 tháng 4 dương lịch hàng năm được gọi là ngày Cá tháng Tư, còn gọi là ngày nói đùa, ngày nói dối, là ngày hội vui vẻ, hấp dẫn đối với những người tinh nghịch và hài hước, là ngày mà theo phong tục cũ tại một số quốc gia, bạn bè thường hay bày trò đùa giỡn nhau.

Theo quan niệm từ xưa vào ngày Cá tháng Tư tất cả mọi người có thể nói khoác với nhau càng nhiều càng tốt. Tuy nhiên, tại một số nơi quy định khung thời gian cụ thể, chẳng hạn trò chơi này sẽ kết thúc vào buổi trưa. Còn nếu sau buổi trưa mà vẫn nói khoác, trêu đùa thì sẽ gặp những điều không may mắn.

Tuy đã rất phổ biến trên thế giới nhưng cho tới hiện tại nguồn gốc chính xác của ngày Cá tháng Tư vẫn còn rất nhiều bí ẩn với những nguồn gốc khác nhau. Sau đây là câu chuyện được nhắc nhiều nhất khi nói tới ngày Cá tháng Tư.

Nguồn gốc ngày Cá tháng Tư

Nước Pháp được coi là quê hương của ngày Cá tháng Tư (hay còn gọi là ngày nói dối 1/4). Vào thế kỉ 16 ở Pháp, mùa lễ hội hàng năm bắt đầu vào ngày đầu tháng Tư. Vào thời gian đó, năm mới được tính bắt đầu từ ngày 1/4 vì ngày này được xem là đầu tiên của mùa xuân. Nhưng vào năm 1582, Hoàng đế Charles IX đã ra lệnh chuyển ngày đầu năm mới về ngày 1/1.

Tuy nhiên, trên thực tế, do phương tiện liên lạc thời đó còn lạc hậu, người ta truyền tin chủ yếu bằng cách chạy bộ nên không phải người dân nào cũng biết có sự thay đổi đó. Những người khác tuy biết vẫn không chấp nhận lịch mới và tiếp tục đón năm mới vào ngày 1/4. Trò ngoan cố này bị quy là “ngớ ngẩn” và trở thành trò cười cho thiên hạ.

Một số người khi biết được điều này đã lém lỉnh trêu đùa gọi ngày 1/4 năm đó là “ngày nói dối”. Cũng từ đó, cái tên “Cá tháng Tư” hay “ngày nói dối” chính thức xuất hiện.

Cùng với thời gian, trò đùa vào ngày 1/4 trở thành truyền thống và lan từ Pháp sang Anh và Scotland (thế kỷ 18). Người Anh và người Pháp đưa tục lệ nói dối sang các thuộc địa ở Bắc Mỹ. Từ đó, ngày Cá tháng Tư trở thành một lễ hội quốc tế được chấp nhận ở nhiều nước khác nhau.

Ngày Cá tháng Tư có ý nghĩa tốt đẹp bởi đây là ngày mọi người cùng đem lại niềm vui cho nhau thông qua những lời nói dối vô hại. Những lời nói dối sẽ được thoải mái nói ra, miễn là chúng không đi quá xa và chủ nhân của những câu dối trá này sẽ không bị trách phạt.

Thế giới kỷ niệm ngày Cá tháng Tư như thế nào?

Người dân ở mỗi quốc gia tiếp nhận truyền thống này theo những cách riêng để trêu gia đình và bạn bè.

Mexico

Mexico kỷ niệm ngày nói dối vào 28/12. Đó là ngày buồn nhất trong lịch sử nước này, ngày mà hàng loạt trẻ em vô tội bị thảm sát dưới lệnh vua Herod. Vì vậy những trò đùa chỉ mang tính chất nhẹ nhàng.

Scotland

Còn tại Scotland, ngày 1/4 được gọi trùng với tên một loài chim cúc cu - April "Gowks". Tên gọi ngày cá tháng tư dựa theo trò đùa cố gắng lén dán một con cá bằng giấy vào lưng của "nạn nhân" mà không bị phát hiện.

Anh

Hay ở Anh, những nạn nhân trong các trò đùa được gọi là April Fool. Vào những năm 50 của thế kỉ 20, có một ghiên cứu văn học dân gian Inoa và Peter Opie ở Anh và các quốc gia có nguồn gốc từ Anh các trò đùa sẽ chấm dứt vào buổi trưa, các trò đùa sau buổi trưa sẽ tự xem như là kẻ ngốc.

Pháp

Ở Pháp, những người bị lừa sẽ được gọi là Poissons D'Avirl có nghĩa là những con Cá tháng Tư. Cũng có lẽ vì thế mà ở nước ta ngày này có tên gọi là Cá tháng Tư.

Romania

Tại Romania, một trò đùa ngày Cá tháng Tư được tiết lộ bằng cách hét lên "Păcăleală de 1 Aprilie!" (nghĩa là chơi khăm ngày Cá tháng Tư) với người đối diện và người đó trở thành "kẻ ngốc tháng tư".

La Mã

Người La Mã cổ đại đã từng có một ngày lễ mang tên Hilaria để tôn vinh thần của sự phục sinh Attis. Cái tên Hilaria nghe rất giống từ hilarity (vui nhộn) của tiếng Anh. Lễ Hilaria hiện nay vẫn được lưu giữ phần nào dưới tên "Ngày Cười của La Mã".

Ba Tư

Ở Ba Tư cũng có một ngày nghỉ với chủ đề tương tự, được biết đến với tên gọi Sizdahbedar. Vào ngày này, thường trùng với ngày 1 tháng 4, người Iran cũng trêu chọc nhau bằng các trò chơi khăm vui nhộn.

(Tổng hợp)