Trong nhiều năm qua, hành trình đồng hành cùng hàng trăm nghìn bố mẹ trong giai đoạn ăn dặm của con nhỏ đã giúp anh Hoàng Cường - người sáng lập Ăn Dặm 3in1, trở thành một trong những chuyên gia được cộng đồng mẹ bỉm tin tưởng nhất. Anh được mệnh danh là "bố bỉm quốc dân", nổi tiếng với việc dạy nấu ăn dặm khoa học cho trẻ.

Với cách tiếp cận khoa học nhưng gần gũi, chuyên gia Hoàng Cường không chỉ giúp phụ huynh "gỡ rối" những vấn đề nan giải như con kén ăn, biếng ăn, sợ ăn, mà còn mang đến góc nhìn thực tế về dinh dưỡng và tâm lý trẻ nhỏ.

 

Khi bé kén ăn: Áp lực đè nặng lên vai bố mẹ

Khi được hỏi đâu là vấn đề khiến bố mẹ áp lực nhất khi bước vào giai đoạn ăn dặm của con, chuyên gia Cường cho biết: "Trong suốt 9 năm đồng hành cùng hàng ngàn gia đình tại cộng đồng FamiEdu, tôi nhận thấy áp lực lớn nhất không đến từ việc 'Hôm nay nấu món gì?', mà đến từ Chiếc cân và Sự so sánh". Theo anh, điều này xuất phát từ hai yếu tố.

Thứ nhất: Ám ảnh về chỉ số cân nặng

Rất nhiều bố mẹ, và đặc biệt là áp lực từ thế hệ ông bà, mặc định rằng: "Con bụ bẫm mới là con khỏe, con roi roi là bố mẹ không biết nuôi". Chính tư duy này khiến bữa ăn trở thành một cuộc chạy đua về số lượng (bát cháo phải đầy, uống sữa phải nhiều) thay vì chất lượng. Khi con không ăn hết khẩu phần mong đợi, phụ huynh lập tức rơi vào trạng thái stress mệt mỏi và bắt đầu ép con ăn bằng mọi cách: từ làm trò, cho xem TV đến bế rong.

Thứ hai: Thiếu kiên nhẫn trong việc tôn trọng kỹ năng của con

Chúng ta thường muốn con ăn nhanh, ăn sạch bát ngay lập tức, mà quên mất rằng ăn dặm là giai đoạn con đang 'đi học'. Con cần học cách cầm thìa, học nhai, học nuốt và học cảm nhận hương vị. Việc bố mẹ sốt ruột, tước đi quyền được tập ăn, được lấm lem của con chính là nguyên nhân biến bàn ăn thành 'chiến trường' đầy nước mắt.

Vì sao trẻ lại kén ăn?

Một trong những câu hỏi khiến nhiều bố mẹ trăn trở là vì sao trẻ lại kén ăn, đặc biệt là từ chối rau hoặc một vài nhóm thực phẩm nhất định. Anh Cường chia sẻ thẳng thắn: "Đây là câu chuyện 'khổ lắm nói mãi' của rất nhiều gia đình. Việc trẻ từ chối rau hay một loại thực phẩm thường đến từ hai nguyên nhân chính: bản năng sinh học và cách người lớn giới thiệu món ăn sai cách".

Việc trẻ từ chối rau hay một nhóm thực phẩm cụ thể thường đến từ 2 nguyên nhân chính: Một là do bản năng sinh học, hai là do cách người lớn giới thiệu món ăn sai cách.

Thứ nhất: Về bản năng sinh học

Gai vị giác của trẻ nhỏ nhạy cảm gấp nhiều lần người lớn. Rau xanh củ thường có vị hơi nhẫn đắng hoặc chát, kết cấu lại xơ, khó nhai hơn so với thịt hay tinh bột có vị ngọt dễ chịu. Phản xạ tự nhiên của trẻ là từ chối những gì "khó nuốt" hoặc có vị lạ để tự bảo vệ mình.

Thứ hai: Sai lầm trong cách chế biến và giới thiệu

Một số gia đình Việt có thói quen nấu "cháo thập cẩm", tức là xay nhuyễn tất cả rau, thịt, cháo thành một hỗn hợp sền sệt. Khi ăn hỗn hợp này, bé không thể phân biệt được đâu là vị cà rốt, đâu là vị rau cải. Bé chỉ biết đó là một bát bột có màu xanh và mùi nồng nồng.

Hệ quả là bé không hình thành được "bộ nhớ vị giác". Khi mẹ chuyển sang cho ăn rau luộc hoặc xào riêng biệt, bé sẽ thấy lạ lẫm và từ chối ngay lập tức.

Bên cạnh đó, sự bỏ cuộc quá sớm của bố mẹ cũng là vấn đề. Khoa học đã chứng minh một đứa trẻ cần thử một món mới từ 10-15 lần mới có thể chấp nhận nó. Nhưng thực tế, mẹ đút thìa rau đầu tiên, con nhè ra, mẹ đã vội kết luận: 'Con em không ăn rau' và cắt luôn món đó khỏi thực đơn làm con không còn cơ hội để làm quen và chấp nhận nữa.

Trước tình trạng kén ăn kéo dài, nhiều phụ huynh tìm đến các sản phẩm kích thích ăn ngon hoặc những món lạ miệng mà không biết rằng đó chỉ là giải pháp tạm thời. Theo anh Cường: "Muốn giải quyết tận gốc, chúng ta phải đi ngược lại: Sửa thói quen trước, sửa món ăn sau".

Thiết lập kỷ luật ăn uống cho trẻ: Bố mẹ đừng xót con

Tại FamiEdu, chuyên gia Hoàng Cường thường hướng dẫn phụ huynh áp dụng quy trình "3 bước Reset" để thiết lập lại trật tự ăn uống cho trẻ.

Bước 1: Kích hoạt lại cơn đói (yếu tố sinh lý)

Trẻ em hiện đại hiếm khi… "được đói". Sữa, váng sữa, bánh kẹo ăn vặt lúc nào cũng sẵn khiến dạ dày bé lúc nào cũng lưng lửng.

Hãy giãn các cữ ăn ra. Với trẻ trên 1 tuổi, các bữa chính nên cách nhau tối thiểu 4 tiếng, và cắt hoàn toàn đồ ăn vặt (bánh kẹo, sữa chua, hoa quả ngọt) trước bữa chính 2 tiếng. Chỉ khi thực sự đói, 'chiếc bụng rỗng' mới gửi tín hiệu lên não bộ và làm thức ăn trở nên ngon miệng hơn.

Bước 2: Thiết lập kỷ luật bàn ăn (yếu tố hành vi)

Ăn uống cần sự tập trung. Vừa ăn vừa xem iPad hay đi rong sẽ làm não bộ xao nhãng, không cảm nhận được vị ngon.

Áp dụng quy tắc '3 Không': Không TV/Điện thoại - Không đi rong - Không đồ chơi.

Con cần ngồi vào ghế ăn đàng hoàng. Bữa ăn chỉ kéo dài tối đa 30 phút. Nếu sau 30 phút con không ăn hoặc ngậm, hãy dọn đi và không cho ăn bù bất cứ thứ gì (lưu ý vẫn cần cho con uống nước đầy đủ) cho đến cữ tiếp theo. Đây là bước khó nhất vì bố mẹ sẽ xót con, nhưng là bước quan trọng nhất để con hiểu giá trị của bữa ăn.

Bước 3: Đa dạng hóa trải nghiệm (yếu tố cảm xúc và kỹ thuật)

Sau khi con đã đói và ngồi ngoan, lúc này vai trò của người nấu mới quan trọng. Đừng ép con ăn cháo mãi. Bố mẹ mạnh dạn thay đổi kết cấu (độ thô) phù hợp với khả năng nhai của bé. Cho bé tham gia vào quá trình ăn: được bốc, được cầm thìa, thậm chí được “ném” thức ăn một chút để khám phá.

Hãy tạo không khí vui vẻ. Đừng nhìn chằm chằm vào miệng con đếm từng thìa. Bố mẹ hãy ăn phần của mình ngon lành, không khí tích cực sẽ 'lây' sang con.

"Tôi thường nói với các học viên: Biếng ăn là một cuộc chiến tâm lý, ai kiên trì hơn người đó thắng. Nếu bố mẹ xót con một lần mà phá vỡ quy tắc, con sẽ bắt thóp ngay. Nhưng nếu bố mẹ kiên định áp dụng quy trình này trong 1-2 tuần, kết quả sẽ vô cùng bất ngờ" - Chuyên gia Hoàng Cường khẳng định.

Lời khuyên từ chuyên gia ăn dặm Hoàng Cường

Thứ nhất: Hãy nhìn con, đừng chỉ nhìn vào cái cân

Cân nặng chỉ là một con số tham khảo, không phải là thước đo duy nhất cho sự thành công của việc nuôi con. Một đứa trẻ có thể hơi roi roi một chút nhưng mắt sáng, nhanh nhẹn, vận động tốt và ít ốm vặt, chắc chắn sẽ tốt hơn một đứa trẻ bụ bẫm nhưng thụ động hay sợ hãi mỗi khi thấy bát cháo. Hãy quan sát sự phát triển toàn diện của con thay vì ám ảnh bởi vài lạng cân nặng.

Thứ hai: Bữa ăn là nơi trao yêu thương, không phải là chiến trường

Dinh dưỡng chỉ được hấp thu tốt nhất khi đứa trẻ ăn trong tâm trạng vui vẻ và tự nguyện. Một bát cháo 'chan nước mắt' dù có nhiều đồ chất lượng đến mấy cũng trở thành vô nghĩa, thậm chí là “độc hại” với tâm lý của trẻ. Bố mẹ hãy dũng cảm buông bỏ áp lực 'phải ăn hết', trả lại cho con niềm vui được khám phá món ăn. Khi tâm lý thoải mái, tự con sẽ ăn ngon.

 

Cuối cùng: Nuôi con là hành trình đường dài, xin đừng nóng vội

Sẽ không có loại 'thuốc thần' hay phương pháp nào giúp con thay đổi chỉ sau một đêm. Việc thiết lập lại thói quen ăn uống lành mạnh đôi khi mất vài tuần, thậm chí vài tháng. Sự kiên trì, nhất quán và bình tĩnh của bố mẹ chính là liều thuốc tốt nhất cho con.

"Hãy tin tôi, khi bố mẹ thay đổi , con bạn sẽ thay đổi. Chúc các bố mẹ luôn tìm thấy niềm vui trong mỗi bữa ăn cùng con!" - chuyên gia Hoàng Cường chia sẻ.

Nguồn: NVCC