Mới đây, Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an đã ban hành kết luận điều tra, đề nghị truy tố 54 bị can liên quan đến vụ án "chuyến bay giải cứu". Cựu Cục trưởng Cục Lãnh sự Nguyễn Thị Hương Lan là một trong những người đầu tiên bị khởi tố, bắt tạm giam trong vụ án này. Kết luận điều tra cho thấy, bà Lan đã nhận hối lộ 31 lần, với tổng số tiền hơn 25 tỷ đồng.

Nguyên Cục trưởng Cục Lãnh sự Nguyễn Thị Hương Lan và nhiều bị cáo khác đã gây khó khăn, nhũng nhiễu, tạo cơ chế xin cho buộc doanh nghiệp phải nâng giá vé máy bay và chi phí phát sinh để đưa hối lộ trong thời điểm thực hiện các chuyến bay giải cứu.

Từ trái qua là các bị can Lan, Tùng, Tuấn Anh và Dũng. Ảnh: Bộ Công an.

Theo phân công, bà Nguyễn Thị Hương Lan và thuộc cấp tập hợp, dự thảo kế hoạch tổ chức các chuyến bay. Tất cả các kế hoạch dự kiến lựa chọn doanh nghiệp tham gia tổ chức chuyến bay combo do Phòng bảo hộ công dân dự thảo đều phải xin ý kiến chỉ đạo của bị can Nguyễn Thị Hương Lan, trước khi ký, trình lãnh đạo Bộ Ngoại giao phê duyệt.

Sau đó, bà Lan duyệt để trình nguyên Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Tô Anh Dũng ký văn bản gửi Tổ công tác 5 Bộ xin ý kiến trước khi trình lãnh đạo Chính phủ phê duyệt.

Từ tháng 4/2020 đến tháng 1/2022, Cục Lãnh sự đã tập hợp, đề xuất lãnh đạo Chính phủ phê duyệt tổ chức 772 chuyến bay đưa công dân từ nước ngoài về nước (gồm 400 chuyến bay giải cứu, 372 chuyến combo). Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ trên, bà Lan và thuộc cấp bị cáo buộc "không minh bạch về quy trình tiếp nhận hồ sơ doanh nghiệp xin cấp phép chuyến bay, buộc các doanh nghiệp phải tìm cách tiếp xúc, gặp gỡ và thỏa thuận về chi phí đưa hối lộ".

Bà Lan chủ yếu chọn các doanh nghiệp được cấp trên chỉ định, do người thân nhờ hoặc doanh nghiệp đã chi tiền trước (hay hứa sẽ chi tiền) để đưa vào danh sách đề xuất cấp phép chuyến bay. Đồng thời còn hướng dẫn doanh nghiệp mượn nhiều pháp nhân khác để được cấp nhiều chuyến bay. 

Các bị can gây khó dễ cho các doanh nghiệp chưa thỏa thuận đưa hối lộ bằng ách không đưa vào danh sách (dù lãnh đạo Chính phủ đồng ý chủ trương cấp phép), thường xuyên thông báo ngày bay sát với ngày doanh nghiệp nhận được thông báo hoặc đổi kế hoạch bay... Mục đích là ép doanh nghiệp phải đưa tiền mới đề xuất cấp phép.

Theo phân công, bà Lan khong phải trực tiếp gặp đại diện doanh nghiệp, mà việc này do lãnh đạo các phòng, ban dưới quyền thực hiện nhưng vẫn can thiệp sâu vào các vấn đề liên quan đến chuyến bay combo.

Từ tháng 5/2020 đến tháng 1/2022, 8 đại diện doanh nghiệp đã tiếp cận, đưa tiền cho Lan để được cấp phép chuyến bay. 

Trong số đó, riêng bị can Hoàng Diệu Mơ, đại diện cho công ty An Bình đã hối lộ cho Nguyễn Thị Hương Lan 11 lần, tổng số tiền là 13,2 tỷ đồng, để giải quyết thủ tục hồ sơ cho An Bình thực hiện 66 chuyến bay combo.

Bị can Nguyễn Thị Thanh Hằng - Phó Tổng giám đốc công ty Bluesky được xác định đưa hối lộ cho Lan 8 lần, đều nhận tại phòng làm việc của Lan ở trụ sở Cục Lãnh sự. Tổng số tiền Hằng đưa cho Lan là 5,9 tỷ đồng.

Theo cơ quan điều tra xác định, bị can Nguyễn Thị Hương Lan đã nhận hối lộ tổng cộng 31 lần, với số tiền 25 tỷ 058 triệu đồng (gồm cả tiền USD và tiền VND).

Ngoài ra, bị can Hoàng Anh Kiếm (lao động tự do) còn khai từng 2 lần đưa cho bà Lan tổng số tiền 50 triệu đồng và 10.000 USD giữa năm 2021. Do không có căn cứ chứng minh nên CQĐT không kết luận về hành vi nhận hối lộ lần này....

Bà Lan bị đề nghị truy tố do lợi dụng chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước và chức năng, nhiệm vụ của Cục Lãnh sự, tham mưu Bộ Ngoại giao đề xuất Chính phủ giao cho Cục Lãnh sự chủ trì phối hợp với các Bộ GTVT, Y tế, Quốc phòng và Cục Xuất nhập cảnh Bộ Công an xét duyệt, cấp phép thực hiện chuyến bay cho doanh nghiệp.

Bị can cũng không yêu cầu Đại sứ quán Việt Nam ở nước ngoài thực hiện đúng chức năng bảo hộ công dân bằng cách hướng dẫn công dân liên hệ với doanh nghiệp được cấp phép thực hiện chuyến bay, mà để tự người dân liên hệ với đại lý của doanh nghiệp dẫn đến chi phí tăng cao.

Bà Lan còn hướng dẫn doanh nghiệp “thân cận” mượn nhiều pháp nhân khác để xin chuyến bay, chỉ đạo cấp dưới chọn doanh nghiệp “thân cận” đưa vào kế hoạch bay.

Với doanh nghiệp khác, bị can chỉ đạo sát ngày bay mới thông báo lịch, thay đổi kế hoạch bay, số lượng công dân trên chuyến bay. Điều này khiến doanh nghiệp bị động, buộc tách chuyến, “chạy” xin thêm công dân để đủ số ghế trên tàu bay.

Bà Lan bị cáo buộc nhận hối lộ tổng số tiền hơn 25 tỷ đồng, không nhận thức được hành vi, không ăn năn, hối cải và không hợp tác với cơ quan điều tra. Nhà chức trách đề nghị áp dụng tình tiết tăng nặng đối với bị can khi truy tố, xét xử.

Đối với Phó cục trưởng Đỗ Hoàng Tùng, Chánh văn phòng Lê Tuấn Anh và Phó phòng Lưu Tuấn Dũng, họ thực hiện theo định hướng của bà Lan, gây nhũng nhiễu cho các doanh nghiệp, nhận hối lộ tổng số tiền trên 14 tỷ đồng. Ba bị can này được đánh giá thành khẩn khai báo, nộp lại một phần tiền hưởng lợi bất chính nên được đề nghị cho hưởng tình tiết giảm nhẹ.