Việc Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn – Đại học Quốc gia Hà Nội bất ngờ thông báo loại bỏ tổ hợp C00 (Văn – Sử – Địa) trong xét tuyển vào 17 ngành học chỉ còn chưa đầy 3 tuần trước kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025, đang gây ra một cơn "địa chấn" trong cộng đồng học sinh và phụ huynh cả nước. Vấn đề không nằm ở chủ trương đổi mới – mà ở cách thức và thời điểm thực hiện.

Thí sinh bị động, hoang mang: Cú sốc tâm lý giữa mùa thi

Trong bối cảnh học sinh lớp 12 hiện nay là khóa đầu tiên học theo chương trình giáo dục phổ thông 2018, sự thay đổi đột ngột này như một đòn đánh chí mạng vào những nỗ lực đã được lên kế hoạch từ trước. Các thí sinh phải chọn tổ hợp từ đầu năm lớp 12, nhiều em đã dành toàn bộ thời gian và công sức để ôn luyện khối C00 với mong muốn theo đuổi các ngành xã hội đặc thù như Báo chí, Quan hệ công chúng, Tâm lý học, Đông phương học – vốn là thế mạnh lâu đời của ngôi trường này.

Khảo sát nhiều học sinh, khi nhận được thông báo, không ít em rơi vào trạng thái bối rối, lo lắng tột độ, thậm chí suy sụp. Một số học sinh cho biết họ đã theo sát các hoạt động tư vấn tuyển sinh, trong đó có thông tin khối C00 vẫn được giữ nguyên – điều khiến sự thay đổi càng trở nên khó hiểu và gây mất lòng tin.

Chỉ còn chưa đến 20 ngày là kỳ thi tốt nghiệp chính thức diễn ra, việc thay đổi tổ hợp xét tuyển ở thời điểm này gần như không cho học sinh bất kỳ cơ hội nào để điều chỉnh. Trong chương trình phổ thông mới, mỗi học sinh chỉ được chọn 4-5 môn học để tập trung ôn luyện, nên việc "quay xe" sang một tổ hợp khác (đa phần có môn tiếng Anh) là hoàn toàn bất khả thi, vừa về mặt thời gian, vừa về mặt học lực và tâm lý.

Trên trang Facebook của Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, nhiều học sinh để lại bình luận lo lắng

Nhà trường nói gì? Chủ trương quốc tế hóa và chuẩn hóa đầu ra

Trả lời VnExpress ngày 4/6, PGS.TS Đặng Thị Thu Hương – Phó hiệu trưởng nhà trường – cho biết việc thay đổi tổ hợp xét tuyển dựa trên định hướng đổi mới chương trình phổ thông và yêu cầu về chuẩn đầu ra. Theo đó, các tổ hợp mới như D14 (Văn – Sử – Anh), D15 (Văn – Địa – Anh), D66 (Văn – GDCD – Anh) được lựa chọn để phù hợp với năng lực ngoại ngữ, nhằm đáp ứng chiến lược quốc tế hóa chương trình đào tạo và hội nhập giáo dục.

Bà Hương khẳng định đây là bước đi cần thiết nhằm nâng cao chất lượng đầu vào và đáp ứng tiêu chuẩn mới của Bộ Giáo dục và Đào tạo về năng lực ngoại ngữ của sinh viên sau tốt nghiệp.

Về thời điểm công bố, ông Nguyễn Anh Tuấn – Trưởng Ban Đào tạo và Công tác sinh viên, ĐHQG Hà Nội – cho rằng nhà trường đã làm đúng quy định, khi công bố thay đổi trước hơn 30 ngày so với mốc đăng ký nguyện vọng đại học (bắt đầu từ 16/7). Tuy nhiên, ông cũng thừa nhận rằng việc lựa chọn tổ hợp là quyền chủ động của từng trường, không phải do ĐHQG Hà Nội chỉ đạo.

Hợp lý về lâu dài, nhưng thiếu nhân văn trước mắt

Về mặt chiến lược, việc loại bỏ dần tổ hợp C00 để ưu tiên các tổ hợp có tiếng Anh là phù hợp với xu thế đào tạo hiện đại. Trong bối cảnh quốc tế hóa giáo dục, yêu cầu năng lực ngoại ngữ là tất yếu. Tuy nhiên, vấn đề lớn nhất nằm ở thời điểm công bố quá muộn và thiếu một lộ trình chuyển tiếp rõ ràng, khiến thí sinh bị đẩy vào tình thế bị động, bế tắc và cảm thấy như bị "tước quyền lựa chọn".

Một số ý kiến cho rằng: Một chính sách giáo dục – dù tốt đẹp đến đâu – nếu không được thực hiện một cách thấu đáo và có lộ trình thích hợp, thì cũng có thể phản tác dụng, ảnh hưởng trực tiếp đến tâm lý, sự công bằng và quyền lợi học sinh. Việc bỏ tổ hợp C00 không chỉ gây ảnh hưởng về mặt kỹ thuật xét tuyển, mà còn gián tiếp phủ nhận quá trình ôn luyện có định hướng và cam kết lâu dài của nhiều thí sinh.

Trong bối cảnh hiện tại, giải pháp khả thi nhất là duy trì tổ hợp C00 như một phương án song song trong kỳ tuyển sinh năm 2025, coi đây là năm "giao thời" trước khi áp dụng chính thức các tổ hợp mới từ 2026. Việc này không chỉ giúp học sinh không bị mất trắng nỗ lực, mà còn thể hiện sự đồng hành và trách nhiệm của nhà trường đối với người học – điều cốt lõi của một nền giáo dục tử tế và nhân văn.

Bên cạnh đó, nhà trường nên tổ chức thêm các kênh tư vấn tâm lý, thông tin rõ ràng hơn về các tổ hợp thay thế, đồng thời tăng cường các khóa học bổ trợ tiếng Anh để giúp học sinh từng bước thích nghi, thay vì áp đặt sự thay đổi đột ngột như hiện tại.

Đổi mới giáo dục cần gắn với nhân văn và thấu hiểu

Giáo dục là quá trình nuôi dưỡng, không chỉ về kiến thức mà còn về con người. Mọi chính sách đổi mới đều phải được cân nhắc đến lộ trình, đối tượng bị tác động, và đặc biệt là yếu tố tâm lý của người học. Khi học sinh cảm thấy bị bỏ rơi ngay trước kỳ thi quan trọng nhất cuộc đời, thì rõ ràng, chủ trương – dù đúng – cũng đã thực hiện sai cách.