Cuối năm, đặc biệt là giáp Tết Nguyên đán, hạt dẻ khá hút khách. Cũng chính vì được ưa chuộng nên một lượng lớn hạt dẻ từ Trung Quốc nhanh chóng tràn vào Việt Nam chiếm lĩnh thị trường và được gắn với nhiều mác khác nhau.

Có người bán giới thiệu hàng lấy từ Lạng Sơn, giá 45.000-50.000 đồng/kg. Sau khi cộng vào các loại phí, hạt dẻ đến tay người mua với giá 80.000 đồng/kg. Bản thân người bán cũng không biết chính xác sản phẩm mình bán là hàng từ đâu, chỉ biết thông tin qua đơn vị bỏ sỉ mà thôi. 

Hạt dẻ Trung Quốc đang tràn ngập thị trường.

Ngoài nói hạt dẻ từ Lạng Sơn, có người bán quảng cáo hạt dẻ từ Thái Lan cho dễ bán, giá hạt dẻ rang sẵn tầm khoảng từ 85.000 - 120.000 đồng/kg. Hàng lấy từ chợ đầu mối Long Biên  (Hà Nội) và gửi xe về Sài Gòn, còn xuất xứ từ đâu ra thì chính người bán cũng... ấm ớ.

Theo một đầu mối chuyên sỉ hạt dẻ ở Lạng Sơn, hiện nay hạt dẻ Trung Quốc về Việt Nam đang chiếm tới 80% lượng hàng vì giá rẻ, chất lượng cũng ổn định. Anh này còn cho biết, các đầu mối gắn mác Sapa, Thái Lan để tăng giá bán chứ hàng này số lượng không nhiều.

Hạt dẻ Sapa đa phần được người dân nhặt về để dành ăn chứ không bán. Còn hàng Thái Lan, giá cao nên ít đầu mối nhập. Trong khi đó, hạt dẻ Trung Quốc mẫu mã đẹp, bùi, ngon lại giá cả hợp lý nên người mua chuộng.

Hạt dẻ Trùng Khánh (Cao Bằng).

ThS Nguyễn Mạnh Khải, khoa Công nghệ sau thu hoạch, Học viện Nông nghiệp cho biết, ở các tỉnh miền núi phía Bắc có phân bố cây hạt dẻ nhưng không nhiều, tập trung nhiều nhất ở Trùng Khánh (Cao Bằng) với thương hiệu hạt dẻ nổi tiếng. Tuy vậy trên thị trường, hạt dẻ được bày bán rất nhiều.

Một cán bộ Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Huyện Sapa cũng có nhận định tương tự. Hạt dẻ Sapa thường chỉ có đầu đông cuối thu, tầm tháng 10,11 trái dẻ chín rụng. Do đó, theo vị này, đến nay không còn hạt dẻ để bán đại trà. 

Hạt dẻ Trung Quốc to, tròn, mỏng vỏ, bóng bẩy và vỏ không có lông tơ. Khi luộc chín, mùi thơm nhẹ. Dù được đánh giá không ngon bằng hàng Sapa, giá hấp dẫn, dễ bán.

Ngoài được bày bán tràn lan trên ở các con đường, khu chợ, hạt dẻ còn được rao bán trên các trang mạng xã hội rầm rộ với giá phổ biến từ 50.000-120.000 đồng một kg. Hầu hết đều không ghi rõ nguồn gốc xuất xứ. Tuy nhiên, do tâm lý người dùng hiện nay không thích hàng Trung Quốc nên khi được hỏi, người bán thường quảng cáo là hạt dẻ của Việt Nam, hoặc của Thái Lan cho dễ bán.

Cách nhận biết hạt dẻ Trùng Khánh (Cao Bằng) với hạt dẻ Trung Quốc

Hạt dẻ rất khó để có thể phân biệt được nếu như không để ý kỹ, nhưng nếu ai quan tâm đến chất lượng thật, giả thì cũng không khó để nhận ra đâu là hạt dẻ Trùng Khánh thật, đâu là hạt dẻ Trung Quốc trà trộn vào để bán cho người dân.

Hạt dẻ của Trung Quốc

Hạt dẻ Trung Quốc thường có đặc điểm hạt to, tròn, vỏ mỏng và bóng bẩy, đặc biệt không có lông tơ láng mịn, không có vết bẩn nào. Khi luộc chín hoặc rang lên không có mùi thơm nhưng thịt của nó rất ngọt xen lẫn có nhiều hạt bị đắng.

Điều dễ nhận biết nhất là hạt dẻ Trung Quốc này được bán quanh năm và để cả tuần không bị hỏng, giá rẻ bằng một nửa so với hạt dẻ Trùng Khánh.

Hạt dẻ Trùng Khánh 

Có vỏ cứng, dày và có nhiều lông tơ, quả dẻ nhiều gai xù xì như chôm chôm mỗi quả chứa 3-4 hạt. Nếu đem luộc, hấp hoặc nướng chín, sẽ thấy có hương thơm, khi ăn sẽ có vị ngọt bùi bùi tự nhiên. Loại hạt Cao Bằng này hái về phải chế biến ngay, vì để lâu hạt dẻ bị thâm thối bốc mùi rất khó chịu do hạt có lượng đạm cao.

Tại Cao Bằng, giá hạt dẻ Trùng Khánh rang chín là 100.000 đồng, hạt dẻ sống là 80.000 đồng/ kg, còn trên thị trường, hạt dẻ Trung Quốc đội lốt hạt dẻ Trùng Khánh đang được bày bán khá rầm rộ tại các chợ đầu mối và trên các trang mạng với giá chỉ từ 50.000 – 60.000 đồng/kg, nếu hạt dẻ đã rang chín thì thêm 20.000 đồng/kg.