Nghĩa vụ của Trung Quốc

Quỹ trái phiếu Mỹ (American Bondholders Foundation) có trụ sở tại Lewisburg, tiểu bang Tennessee nắm giữ 1.600 tỷ USD món nợ thế kỷ Trung Quốc từng vay, bao gồm cả tiền lãi và họ muốn chính phủ Mỹ hỗ trợ đòi lại, theo FOX Bussines.

Món nợ này có từ trước khi thành lập nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa. Trái phiếu được phát hành liên tục cho đến năm 1912 bởi Trung Hoa Dân Quốc (đã lật đổ nhà Thanh) và được bảo đảm bằng vàng. Chính phủ Trung Hoa Dân Quốc đã bị vỡ nợ vào năm 1938, phải trốn sang Đài Loan vì thua trong cuộc nội chiến.

Tờ trái phiếu được phát hành năm 1911 dưới thời nhà Thanh (1644-1912) của Trung Quốc.

Sau khi kết thúc cuộc cách mạng năm 1949, chính phủ của Mao Trạch Đông tiếp quản đất nước Trung Quốc. Bắc Kinh luôn tuyên bố Đài Loan là một phần của Trung Quốc. Chính vì vậy, theo luật pháp và thông lệ quốc tế, các chính phủ kế nhiệm vẫn phải chịu trách nhiệm về các khoản nợ của chính phủ trước đó.

Chủ tịch Quỹ trái phiếu Mỹ Jon Jonna Bianco, chia sẻ với FOX Business rằng, ông Donald Trump là người giữ lời hứa. Tổng thống Mỹ đã hứa sẽ thực hiện việc đòi nợ và buộc Trung Quốc phải chịu trách nhiệm về món nợ thế kỷ này.

Chủ tịch Quỹ trái phiếu Mỹ, người có giấy ủy quyền cho 95% trong số hàng ngàn trái chủ Mỹ, cho rằng không nên xem việc Trung Quốc trả nợ là hình phạt, mà là thực hiện nghĩa vụ dựa trên nền tảng cơ bản của giao dịch tài chính quốc tế.

Những tiền lệ để Trung Quốc noi theo

Có tiền lệ quốc tế cho hành động (trả nợ) như vậy. Chẳng hạn năm 1987, Thủ tướng Anh  Margaret Thatcher đã buộc Bắc Kinh vay tiền từ các trái phiếu thuộc sở hữu của Brits, hoặc không được tham gia vào thị trường vốn của Anh. Chính phủ của Trung Quốc khi đó bắt buộc phải vay 23,5 triệu bảng Anh.

Tuy nhiên, theo các công ty xếp hạng rủi ro trái phiếu Moody, Standard & Poors và Fitch, về mặt kỹ thuật Bắc Kinh chỉ trả nợ cho một số trái chủ có chọn lọc chứ không phải tất cả. Chính vì vậy, cho đến khi Trung Quốc đã trả nợ, chính phủ nước này không thể bán nợ trên thị trường quốc tế, ông Jon Jonna Bianco cho hay.

Mỹ và Trung Quốc bình thường hóa quan hệ hồi năm 1979, nhưng theo những văn bản từ tháng 5/1973 của Bộ Ngoại giao Mỹ mà FOX Business được tiếp cận cho thấy Mỹ chỉ hoãn nợ đối với Trung Quốc vào thời điểm đó chứ không xóa nợ.

Người Mỹ đã trả nợ. Trung Quốc cũng cần phải làm như vậy.

Tại Mỹ đã có những nỗ lực kiện đòi nợ trái phiếu đối với Trung Quốc trong quá khứ. Một vụ kiện tập thể do các trái chủ đường sắt Hukuang (huy động vốn từ đời nhà Thanh, Trung Quốc) tiến hành, nhưng đã bị bác bỏ hồi năm 1979 theo Đạo luật Miễn trừ Chủ quyền Nước ngoài, mà theo đó giới hạn đối với các vụ kiện chống lại chính phủ nước khác.

Ông Bianco đã dành một năm để nghiên cứu các khả năng đòi lại món nợ ngàn tỷ USD. Ông làm việc với Nhà Trắng, Bộ Ngoại giao, Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch, Ủy ban Thương mại Liên bang… khi Quỹ Trái phiếu Mỹ thành lập hồi tháng 8/2001.

Chính quyền của Tổng thống Donald Trump và một số thành viên của quốc hội Mỹ, trong những tuần gần đây, đang tìm cách trừng phạt Trung Quốc. Lý do được đưa ra là phản ứng ban đầu của Bắc Kinh không đủ để ngăn chặn virus corona từ Vũ Hán lan tràn ra khắp thế giới.

Theo FOX Business, hôm đầu tuần này chính phủ Mỹ đã tiến hành kế hoạch thoái vốn cổ phần trị giá 4 tỷ USD trong các công ty Trung Quốc. Tuy nhiên, các nhà phân tích cho rằng hầu như không có công cụ nào có thể sử dụng để gây áp lực lên Trung Quốc mà không làm tổn thương chính Mỹ.

Theo thông lệ, việc Mỹ đòi nợ cũ đối với Trung Quốc là hợp lý, hợp tình. Nhưng đó sẽ là một cuộc đấu tranh gian nan. Ông Bianco cho rằng, trong trường hợp này công lý đứng về phía Mỹ.

Còn về phía con nợ, Trung Quốc từng cho rằng nợ quốc gia phát sinh bởi một chế độ bất hợp pháp là không thể thực thi. Lập luận này tương tự lý thuyết về “nợ khó đòi”, vốn không được chấp nhận rộng rãi trong luật pháp quốc tế.

Người Mỹ đã từng trả nợ của mình, Trung Quốc cũng phải làm như vậy, ông Bian Bianco nói.

Khi cuộc thương chiến Mỹ - Trung leo thang, món nợ thế kỷ ngàn tỷ USD của Trung Quốc đã từng được Mỹ đem ra cân nhắc.