Trong Hội thảo Biển Đông thường niên lần thứ 10 do Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và quốc tế (CSIS) tổ chức tối 14/7 (giờ VN), Trợ lý ngoại trưởng Mỹ đặc trách Đông Á, ông David R. Stilwel tuyên bố, Washington sẽ không tự nhận mình là trung lập trong vấn đề tranh chấp hàng hải trên Biển Đông trước "các chiến thuật như xã hội đen của Trung Quốc".

"Mỹ sẽ không còn tự nhận mình trung lập trong các vấn đề hàng hải trên Biển Đông", ông Stilwell nói.

Cũng trong cuộc họp này, hải quân Mỹ đã công bố hình ảnh tàu khu trục USS Ralph Johnson hoạt động gần quần đảo Trường Sa của Việt Nam. USS Ralph Johnson đang đảm nhận sứ mệnh đảm bảo an ninh hàng hải Biển Đông. 

Tàu khu trục USS Ralph Johnson đã áp sát các thực thể Trung Quốc chiếm đóng phi pháp ở Trường Sa.

USNI (trang chuyên đưa tin về hải quân Mỹ) cho biết, USS đã áp sát các thực thể mà Trung Quốc chiếm đóng, đồng thời  thách thức yêu sách hàng hải vô lý của nước này. 

Ông Stilwell cũng cho biết Mỹ vẫn thường hay im lặng về các vấn đề hàng hải trong khu vực tuy nhiên, tuyên bố của Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo bác bỏ yêu sách của Trung Quốc đối với Bãi Tư Chính của Việt Nam và nhiều bãi cạn, bãi ngầm khác trong khu vực đã cho thấy "một cách tiếp cận chủ động hơn nhiều của Mỹ".

"Những gì chúng tôi đang làm chỉ đơn giản là thực thi luật pháp hiện hữu. Điều này không nên được xem như một sự khiêu khích và lẽ ra chuyện này nên được làm từ lâu rồi", ông nói. 

Ông Stilwell bác bỏ khả năng động thái của mới sẽ kích động Trung Quốc chạy đua vũ trang.

Quan chức ngoại giao cấp cao của Mỹ khẳng định: "Một khi chúng tôi thấy các giàn khoan dầu (Trung Quốc) cắm xuống Bãi Tư Chính thuộc vùng biển của Việt Nam hay các vùng biển Malaysia, Philippines..., chúng tôi sẽ đưa ra những tuyên bố xác đáng về chuyện đó". 

"Mỹ đã thể hiện sự ủng hộ một cách thực chất với các nước, chẳng hạn tăng tần suất các chiến dịch đảm bảo tự do hàng hải và gần đây là sự xuất hiện của các tàu sân bay", trợ lý ngoại trưởng Mỹ dẫn chứng trong hội thảo.

Ông Stilwell đã cảnh cáo ý định của Trung Quốc với bãi cạn Scarborough, đây là khu vực từng nằm dưới sự quản lý của Philippines, một đồng minh hiệp ước của Mỹ, tuy nhiên đã bị Trung Quốc kiểm soát thực tế từ năm 2012.

"Bất kỳ hành động chiếm đóng trên thực tế, cải tạo hay quân sự hóa Scarborough do Trung Quốc tiến hành đều là một động thái nguy hiểm, chắc chắn tạo ra những hậu quả lâu dài tác động tới quan hệ giữa Bắc Kinh với Washington và toàn bộ khu vực", ông Stilwell lập luận.