Tuổi dậy thì là giai đoạn quan trọng trong sự phát triển của mỗi con người, đặc biệt là đối với tâm lý của trẻ em. Đây là thời kỳ mà cơ thể và tâm trí của trẻ trải qua nhiều thay đổi lớn, từ những biến đổi về thể chất đến những thay đổi trong cảm xúc và nhận thức. Sự thay đổi hormone trong cơ thể là yếu tố chính dẫn đến những xáo trộn tâm lý ở trẻ trong độ tuổi này. Các em có thể cảm thấy bối rối, dễ cáu gắt, lo âu, hoặc thậm chí là trầm cảm vì những thay đổi không lường trước được trong cơ thể.

Điều này có thể tạo ra những mâu thuẫn trong quan hệ với cha mẹ, thầy cô, bạn bè và xã hội. Ngoài ra, các yếu tố bên ngoài như áp lực học tập, mối quan hệ với bạn bè và kỳ vọng từ gia đình cũng khiến cho tâm lý của trẻ trở nên căng thẳng và dễ dao động. Trẻ có thể cảm thấy không được thấu hiểu, hoặc sợ hãi khi phải đối mặt với kỳ vọng quá cao.

Việc hiểu và thông cảm với những xáo trộn này là rất quan trọng. Tuy nhiên, không phải cha mẹ và người lớn nào cũng biết cách hỗ trợ trẻ bằng cách lắng nghe, trò chuyện và tạo ra môi trường an toàn để trẻ có thể thoải mái bày tỏ cảm xúc, từ đó giúp trẻ vượt qua giai đoạn khó khăn này.

Mới đây, một bà mẹ hoảng hốt chia sẻ tình huống của con gái. Được biết, con gái chị năm nay học lớp 6 và đã dậy thì cách đây 5 tháng. Do tính tình con có phần nóng nảy và nghịch ngợm nên chị rất hay la rầy con, có lúc mắng con thậm tệ.

Nội dung nữ sinh chia sẻ lại có những thông điệp tiêu cực

“Hôm nay, em vô tình lướt Tiktok cá nhân và thấy được những video đăng lại của cháu, toàn là những điều tiêu cực về cái chết. Có những video trách mẹ vì đã không yêu thương con. Em thực sự run rẩy. Em phải làm gì bây giờ? Cháu rất khó bảo và cũng ít khi tâm sự với mẹ”, người mẹ lo lắng.

Bí quyết đồng hành cùng con tuổi dậy thì

Trẻ vị thành niên đang trải qua quá trình khám phá bản sắc. Chúng bắt đầu quan tâm đến những câu hỏi như "Tôi là ai" và "Tôi muốn trở thành ai?". Kiểu khám phá này đòi hỏi các em phải không ngừng thử thách và thách thức nhận thức ban đầu của mình, và quan điểm cũng như thói quen hành vi của mẹ chính là điều các em muốn thử thách nhất. Khi người mẹ bảo con phải làm gì, điều gì đúng, điều gì sai, con rất dễ nảy sinh tâm lý chống đối: "Tại sao điều mẹ nói là đúng?". 

Đây là một quá trình thay đổi tâm lý của trẻ: Trẻ phải xác lập bản sắc riêng thông qua sự đối đầu - để chứng tỏ mình khác với mẹ, để chứng minh rằng mình đã trưởng thành và không còn là những đứa trẻ cần sự chăm sóc của mẹ.

Chúng ta nên làm gì?

① Hãy từ bỏ "ham muốn kiểm soát" và cho con bạn không gian riêng: Trẻ vị thành niên cần tự chủ hơn và muốn có thể tự mình quyết định dù lớn hay nhỏ trong cuộc sống. Vì vậy, chúng ta phải học cách buông bỏ dần dần và để con tự đưa ra một số quyết định. Dù đôi khi chúng phạm sai lầm, chúng ta cũng phải cho chúng cơ hội để cố gắng và gánh chịu hậu quả.

Ví dụ, trẻ có thể được phép tự quyết định các hoạt động trong ngày vào cuối tuần, đến nhà bạn chơi hay chơi với bạn ở nhà. Điều này giúp trẻ cảm thấy tự chủ và học cách lên kế hoạch cho thời gian của riêng mình. Trong cuộc sống, chúng ta không nên "ra lệnh" cho con cái nữa. Có thể hỏi thêm: "Mẹ nên làm gì?". Hãy cố gắng để con tự tìm cách giải quyết vấn đề.

② Tiếp tục giao tiếp nhưng đừng cằn nhằn: Chúng ta cần giao tiếp với con nhiều hơn nhưng không được cằn nhằn. Mặc dù bề ngoài con "không ưa" bạn nhưng trong sâu thẳm, nó vẫn mong mỏi sự thấu hiểu và hỗ trợ của chúng ta. Hãy ngừng đối xử với con như một đứa trẻ và hãy xem trẻ như một người bạn.

Giữa bạn bè, không phải lúc nào chúng ta cũng chỉ trích người khác phải không? Khi trẻ nói chuyện với chúng ta, hãy lắng nghe nhiều hơn và khiến trẻ cảm thấy được tôn trọng. Nếu trẻ cảm thấy cáu kỉnh về điều gì đó, đừng vội đưa ra lời khuyên và đừng vội đánh giá xem trẻ làm tốt hay không. Chúng ta nên ngồi lại với trẻ trước và kiên nhẫn lắng nghe những gì trẻ nói.

Ảnh minh hoạ

③ Hiểu và chấp nhận cảm xúc: Những cảm xúc của tuổi thanh xuân cũng khó lường như thời tiết. Trẻ có lúc lạnh lùng, có lúc nhiệt tình, có lúc lại cực kỳ tự tin, có lúc lại rất tự ti. Chúng ta phải kiên nhẫn, cho phép con có những thăng trầm về mặt cảm xúc và không cảm thấy rằng đang bị từ chối vì thái độ của chúng. Khi một đứa trẻ tức giận vì một vấn đề tầm thường, thay vì đáp trả hoặc trừng phạt ngay lập tức, bạn có thể bình tĩnh nói với con: "Mẹ biết con đang tức giận, và chúng ta sẽ đợi cho đến khi con bình tĩnh lại rồi mới nói chuyện".

 Mặc dù quá trình này mệt mỏi nhưng chỉ cần hiểu và ủng hộ con, tin rằng cuối cùng trẻ sẽ thoát ra khỏi giai đoạn bối rối này và xây dựng lại mối quan hệ cha mẹ - con cái mới, trưởng thành và đầy gắn kết.