Những quy định này không chỉ đặt ra tiêu chí mới trong phân định vùng đồng bào dân tộc thiểu số, mà còn bổ sung các cơ chế hỗ trợ nạn nhân tai nạn giao thông, điều chỉnh mức xử phạt vi phạm hành chính theo hướng tăng tính răn đe.

Xác định vùng đồng bào dân tộc thiểu số theo tiêu chí mới

Từ ngày 1/12/2025, Nghị định 272/2025/NĐ-CP về phân định vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2026–2030 chính thức có hiệu lực. Nghị định đưa ra hệ thống tiêu chí mới, làm cơ sở để các bộ, ngành và địa phương xây dựng chính sách phù hợp hơn với thực tiễn.

Theo quy định, thôn thuộc vùng đồng bào dân tộc thiểu số được xác định khi có từ 15% người dân tộc thiểu số sinh sống ổn định trở lên. Với cấp xã, địa bàn được xếp vào vùng dân tộc thiểu số nếu đáp ứng ít nhất một trong hai điều kiện: có từ 15% người dân tộc thiểu số trở lên, hoặc có từ 4.500 người dân tộc thiểu số đang cư trú ổn định.

Ở cấp tỉnh, việc xác định vùng dân tộc thiểu số dựa trên hai tiêu chí: tỷ lệ người dân tộc thiểu số từ 15% trở lên, hoặc có ít nhất 2/3 số xã thuộc vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Bộ tiêu chí mới nhằm bảo đảm phân loại khu vực sát với điều kiện dân cư, đồng thời là căn cứ cho việc phân bổ ngân sách, triển khai chương trình mục tiêu quốc gia và các chính sách hỗ trợ phát triển kinh tế, xã hội.

Thành lập Quỹ giảm thiểu thiệt hại tai nạn giao thông đường bộ

Ngày 15/12/2025, Nghị định 279/2025/NĐ-CP về Quỹ giảm thiểu thiệt hại tai nạn giao thông đường bộ bắt đầu được áp dụng. Đây là quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách, do Chính phủ thành lập và giao Bộ Công an quản lý. Quỹ được phép mở tài khoản tại Kho bạc Nhà nước và các ngân hàng thương mại trong nước.

Nghị định quy định rõ 6 nhóm nội dung chi của Quỹ:

Hỗ trợ nạn nhân bị thương trong tai nạn giao thông đường bộ với tỷ lệ tổn thương từ 31% đến dưới 81%, cũng như hỗ trợ gia đình có người tử vong trong hoàn cảnh kinh tế khó khăn.

Hỗ trợ hòa nhập cộng đồng cho nạn nhân bị thương có tỷ lệ tổn thương trên 81%, giúp họ tiếp tục ổn định cuộc sống.

Hỗ trợ tổ chức, cá nhân tham gia cứu nạn, đưa người bị tai nạn đi cấp cứu.

Hỗ trợ các hoạt động tuyên truyền góp phần giảm thiểu thiệt hại tai nạn giao thông mà không được ngân sách nhà nước chi trả.

Chi cho công tác tuyên truyền và các sự kiện gây Quỹ.

Hỗ trợ chi phí giám định thương tật cho nạn nhân tai nạn giao thông và các chi phí hành chính phục vụ hoạt động của Quỹ, ngoại trừ trường hợp giám định theo yêu cầu của cơ quan tố tụng.

Quỹ được kỳ vọng trở thành nguồn hỗ trợ kịp thời cho nạn nhân, đồng thời khuyến khích cộng đồng tham gia cứu nạn và nâng cao hiệu quả các hoạt động tuyên truyền an toàn giao thông.

Tăng mức xử phạt vi phạm trong lĩnh vực an ninh, trật tự, phòng chống tệ nạn xã hội

Cũng trong tháng này, từ ngày 15/12/2025, Nghị định 282/2025/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự; phòng, chống tệ nạn xã hội; phòng, chống bạo lực gia đình chính thức có hiệu lực. Các mức phạt tối đa được điều chỉnh theo hướng tăng mạnh, phù hợp với tính chất phức tạp của vi phạm.

Cụ thể:

Trong lĩnh vực phòng, chống bạo lực gia đình, mức phạt tối đa đối với cá nhân là 30 triệu đồng, đối với tổ chức là 60 triệu đồng.

Với lĩnh vực an ninh, trật tự, an toàn xã hội, mức phạt tối đa với cá nhân là 40 triệu đồng và với tổ chức là 80 triệu đồng.

Trong lĩnh vực phòng, chống tệ nạn xã hội, mức phạt cao hơn đáng kể: lên tới 75 triệu đồng đối với cá nhân và 150 triệu đồng đối với tổ chức.

Việc tăng mức phạt nhằm tạo cơ sở pháp lý đủ mạnh để xử lý các hành vi vi phạm, nhất là các vấn đề gây mất an ninh trật tự và ảnh hưởng đến đời sống cộng đồng.

Xử phạt vi phạm tài nguyên nước lên đến 500 triệu đồng

Từ ngày 25/12/2025, Nghị định 290/2025/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tài nguyên nước bắt đầu có hiệu lực. Đây là lĩnh vực có tác động rộng, liên quan đến khai thác, sử dụng và bảo vệ nguồn nước yếu tố then chốt đối với phát triển bền vững.

Nghị định quy định đầy đủ các nhóm hành vi vi phạm, hình thức xử phạt, biện pháp khắc phục hậu quả và thẩm quyền của từng cơ quan. Đáng chú ý, mức xử phạt được nâng lên đáng kể, tối đa 250 triệu đồng đối với cá nhân và 500 triệu đồng đối với tổ chức cho mỗi hành vi vi phạm.

Những hành vi có thể bị xử phạt nặng bao gồm khai thác nước ngầm không phép, gây ô nhiễm nguồn nước, vi phạm quy định về hành lang bảo vệ nguồn nước hoặc không thực hiện nghĩa vụ quan trắc theo giấy phép. Nghị định mới kỳ vọng góp phần tăng hiệu quả quản lý tài nguyên nước trong bối cảnh nhiều lưu vực đang chịu áp lực từ biến đổi khí hậu và nhu cầu sử dụng ngày càng lớn.

Khung pháp lý mới bước chuẩn bị cho giai đoạn 2026–2030

Nhìn tổng thể, các chính sách có hiệu lực trong tháng 12/2025 đều hướng đến tăng cường quản lý, hỗ trợ người dân và bảo đảm an toàn xã hội. Việc ban hành tiêu chí phân định vùng đồng bào dân tộc thiểu số mới giúp các chương trình phát triển giai đoạn 2026–2030 có cơ sở chính xác hơn. Sự ra đời của Quỹ giảm thiểu thiệt hại tai nạn giao thông bổ sung nguồn lực hỗ trợ nạn nhân và nâng cao ý thức cộng đồng về an toàn giao thông.

Trong khi đó, các nghị định điều chỉnh mức xử phạt trong lĩnh vực an ninh, tệ nạn xã hội và tài nguyên nước thể hiện định hướng siết chặt kỷ cương, tăng tính răn đe và nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước. Đây được xem là những bước chuẩn bị quan trọng để triển khai đồng bộ các mục tiêu phát triển của giai đoạn tiếp theo.