Nhiều quy định mới có hiệu lực từ tháng 11/2025. Ảnh minh họa: ITN

Các văn bản này không chỉ cụ thể hóa quy định của pháp luật mà còn hướng tới mục tiêu bảo đảm an sinh, thúc đẩy quản lý nhà nước minh bạch, phù hợp thực tiễn.

Xác định dân tộc còn gặp nhiều khó khăn, có khó khăn đặc thù

Ngày 29/9/2025, Chính phủ ban hành Nghị định số 255/2025/NĐ-CP, quy định tiêu chí xác định các dân tộc còn gặp nhiều khó khăn hoặc có khó khăn đặc thù trong giai đoạn 2026–2030. Nghị định này có hiệu lực từ 15/11/2025, là căn cứ quan trọng để triển khai các chính sách hỗ trợ vùng đồng bào dân tộc thiểu số.

Theo quy định, “dân tộc còn gặp nhiều khó khăn” là dân tộc có tỷ lệ nghèo đa chiều cao hơn mức trung bình chung của các dân tộc thiểu số trên toàn quốc. Còn “dân tộc có khó khăn đặc thù” được xác định khi có dân số toàn quốc dưới 10.000 người theo dữ liệu quản lý dân cư, đồng thời thỏa mãn ít nhất một trong hai tiêu chí: có tỷ lệ nghèo đa chiều cao hơn trung bình hoặc dân số giảm so với kết quả Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019.

Việc xác định rõ ràng hai nhóm tiêu chí này được kỳ vọng giúp các chương trình hỗ trợ đầu tư, giáo dục, y tế và sinh kế vùng đồng bào dân tộc thiểu số được triển khai hiệu quả, hướng đúng đối tượng, tránh dàn trải. Đây cũng là cơ sở để Ủy ban Dân tộc và các địa phương cập nhật, xây dựng kế hoạch phát triển kinh tế xã hội phù hợp đặc thù từng vùng trong giai đoạn mới.

Mở rộng đối tượng thực hiện chứng thực từ 1/11/2025

Tiếp đó, ngày 27/10/2025, Chính phủ ban hành Nghị định số 280/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung Nghị định 23/2015/NĐ-CP về chứng thực. Điểm đáng chú ý của văn bản này là mở rộng đối tượng có thẩm quyền thực hiện chứng thực, tạo thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp trong các giao dịch hành chính.

Theo quy định mới, ngoài Chủ tịch UBND cấp xã và công chứng viên, những người được ủy quyền hoặc phân công thực hiện nhiệm vụ chứng thực cũng được phép chứng thực theo quy định pháp luật. Điều này có nghĩa, thay vì phụ thuộc hoàn toàn vào lãnh đạo UBND cấp xã, công tác chứng thực sẽ linh hoạt hơn, giảm áp lực hành chính ở cơ sở, đồng thời nâng cao hiệu quả phục vụ người dân.

Bên cạnh đó, nghị định tiếp tục công nhận thẩm quyền chứng thực của viên chức ngoại giao, lãnh sự tại các cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài, đảm bảo người Việt sinh sống xa Tổ quốc có thể thực hiện thủ tục pháp lý thuận tiện. Nghị định 280/2025/NĐ-CP chính thức có hiệu lực từ ngày 1/11/2025.

Làm rõ các trường hợp không bị coi là trốn đóng BHXH bắt buộc

Một quy định khác cũng được dư luận quan tâm là Nghị định số 274/2025/NĐ-CP, ban hành ngày 16/10/2025, hướng dẫn chi tiết Luật Bảo hiểm xã hội liên quan đến hành vi chậm đóng, trốn đóng BHXH bắt buộc và bảo hiểm thất nghiệp. Nghị định này có hiệu lực từ 30/11/2025, trong đó nêu rõ các trường hợp không bị coi là trốn đóng nhằm bảo vệ quyền lợi chính đáng của người sử dụng lao động trong hoàn cảnh bất khả kháng.

Theo đó, doanh nghiệp, tổ chức sẽ không bị xem là trốn đóng BHXH nếu việc chậm hoặc gián đoạn nghĩa vụ xảy ra trong thời gian có thiên tai, dịch bệnh, hỏa hoạn, hoặc tình trạng khẩn cấp được cơ quan có thẩm quyền công bố. Các sự kiện như bão, lũ, hạn hán, động đất, hay dịch bệnh nghiêm trọng ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động sản xuất, kinh doanh và khả năng tài chính đều thuộc diện được xem xét.

Quy định này thể hiện cách tiếp cận nhân văn của Nhà nước, khi phân biệt rõ giữa hành vi cố tình vi phạm và tình huống khách quan, bất khả kháng. Đồng thời, việc xác định cụ thể điều kiện miễn trừ giúp cơ quan bảo hiểm có căn cứ pháp lý minh bạch trong xử lý, tránh tình trạng áp dụng máy móc, gây thiệt hại cho doanh nghiệp.

Bổ sung thủ tục xóa đăng ký quốc tịch tàu bay theo văn bản IDERA

Trong lĩnh vực hàng không, ngày 15/9/2025, Chính phủ ban hành Nghị định số 246/2025/NĐ-CP, sửa đổi, bổ sung Nghị định 68/2015/NĐ-CP về đăng ký quốc tịch và quyền đối với tàu bay. Nghị định mới bổ sung quy định về thủ tục xóa đăng ký quốc tịch tàu bay theo đề nghị của người được chỉ định tại văn bản IDERA (Irrevocable De-registration and Export Request Authorisation) một loại văn bản được ban hành theo Công ước Cape Town.

Theo quy định, khi văn bản IDERA đã được đăng ký hợp lệ, chỉ người được chỉ định trong văn bản đó mới có quyền yêu cầu xóa đăng ký quốc tịch tàu bay. Quy định này nhằm bảo đảm tính pháp lý chặt chẽ, minh bạch trong quản lý và xử lý tài sản hàng không, nhất là trong trường hợp có tranh chấp hoặc giao dịch quốc tế. Nghị định 246/2025/NĐ-CP cũng có hiệu lực từ ngày 1/11/2025.

Hướng tới quản trị nhà nước hiệu quả, minh bạch hơn

Có thể thấy, loạt nghị định ban hành trong quý IV/2025 cho thấy quyết tâm của Chính phủ trong việc hoàn thiện khung pháp lý, tạo điều kiện thuận lợi cho quản lý, đồng thời thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội bền vững.

Từ việc xác định tiêu chí hỗ trợ các dân tộc thiểu số đến mở rộng quyền chứng thực, từ việc phân định rõ ràng hành vi trốn đóng BHXH đến việc minh bạch hóa thủ tục hàng không, các chính sách mới đều hướng tới giảm gánh nặng hành chính, đảm bảo công bằng và khuyến khích tuân thủ pháp luật.

Những quy định này, khi đi vào cuộc sống từ tháng 11/2025, được kỳ vọng sẽ góp phần nâng cao hiệu quả quản trị nhà nước, đồng thời củng cố niềm tin của người dân và doanh nghiệp vào môi trường pháp lý minh bạch, hiện đại và gần gũi hơn.