Hãy cùng tìm hiểu liệu phạt đòn có còn phù hợp trong việc nuôi dạy trẻ ngày nay không.

Ảnh minh họa: ITN

Mới đây, các bác sĩ tại Hiệp hội Nhi khoa và Sức khỏe Trẻ em Hoàng gia Anh đã kêu gọi Chính phủ Anh ban hành lệnh cấm phạt đòn trẻ em dưới mọi hình thức. Tuy nhiên, quan điểm này không phải ai cũng đồng tình. Giáo sư Robert Larzelere, chuyên gia trong lĩnh vực khoa học gia đình và phát triển con người tại Đại học bang Oklahoma (Mỹ), đã đưa ra nhận định rằng việc cha mẹ phạt đòn con có thể là một biện pháp giáo dục hiệu quả nếu được áp dụng đúng cách.

Phạt đòn, một biện pháp giáo dục nếu áp dụng hợp lý

Theo giáo sư Robert, việc trẻ em không nghe lời thì phải chấp nhận chịu phạt là một phương pháp giáo dục giúp trẻ nhanh chóng hiểu được vấn đề và hình thành nhận thức đúng đắn. Tuy nhiên, phạt đòn ở đây không có nghĩa là bạo hành, mà chỉ là vài cái vỗ nhẹ lên mông trẻ, lặp lại không quá vài lần trong một lượt trách phạt, không gây thương tổn hay vết tấy đỏ trên da.

Giáo sư Robert Larzelere là một chuyên gia trong lĩnh vực khoa học gia đình và phát triển con người tại Đại học bang Oklahoma (Mỹ) (Ảnh: DM).

Phương pháp này chỉ nên áp dụng khi các biện pháp khác như giải thích, nhắc nhở hoặc hình phạt cô lập không đạt hiệu quả. Mục đích chính của phạt đòn là giúp trẻ nhận ra rằng hành vi không đúng sẽ kéo theo hậu quả, từ đó hình thành sự tuân thủ kỷ luật.

Lý do cha mẹ cần được quyền phạt đòn con nhỏ

Trong nhiều thế kỷ, phạt đòn từng là một phần bình thường trong hành trình nuôi dạy con. Tuy nhiên, kể từ thập niên 1980, xu hướng "nuôi dạy con nhẹ nhàng" ngày càng phổ biến. Phương pháp này khuyến khích cha mẹ kiên nhẫn giải thích cho con thay vì sử dụng hình phạt.

Giáo sư Robert nhận định rằng phương pháp "nuôi dạy con nhẹ nhàng" có thể hiệu quả với những đứa trẻ ngoan ngoãn, hợp tác, nhưng với trẻ bướng bỉnh, không chịu nghe lời, đôi khi việc phạt đòn là cần thiết để giúp trẻ nhận ra giới hạn hành vi.

Một số nghiên cứu cho thấy, trẻ nhỏ nếu không bị trách phạt có xu hướng trở nên hung hăng và khó bảo hơn, ngay cả khi cha mẹ kiên nhẫn giải thích. Trong khi đó, những đứa trẻ bị phạt đứng góc nhà hoặc bị phạt đòn có xu hướng giảm bớt sự ngang bướng nhanh hơn.

Lệnh cấm phạt đòn liệu có thực sự bảo vệ trẻ?

Một trong những lý do khiến các tổ chức y tế kêu gọi cấm phạt đòn là để ngăn chặn tình trạng bạo hành trẻ em. Tuy nhiên, nghiên cứu của giáo sư Robert cho thấy điều này chưa hẳn chính xác. Ví dụ, Đức đã cấm phạt đòn trẻ em từ năm 2000, nhưng vào năm 2007, chỉ có 32% phụ huynh Đức biết đến lệnh cấm này. Nhiều bậc cha mẹ vẫn phạt đòn con mà không cảm thấy họ đang làm sai.

Ngược lại, những phụ huynh hoàn toàn từ bỏ hình phạt thể chất đôi khi lại dễ trở nên nóng giận, cáu gắt và mất kiểm soát khi con không nghe lời. Điều này có thể khiến môi trường giáo dục trong gia đình trở nên căng thẳng hơn.

Phạt đòn có thực sự làm trẻ trở nên bạo lực?

Những người phản đối phạt đòn cho rằng biện pháp này có thể khiến trẻ tin rằng bạo lực là giải pháp chấp nhận được. Tuy nhiên, nghiên cứu của giáo sư Robert lại chỉ ra điều ngược lại. Trẻ em mầm non không bị trách phạt có xu hướng hung hăng hơn, ngay cả khi cha mẹ áp dụng phương pháp nhẹ nhàng.

Hơn nữa, một khảo sát vào năm 2001 cho thấy những trẻ em thích chống đối, nếu không được giáo dục hiệu quả, có nguy cơ phạm tội cao hơn khi trưởng thành. Điều này cho thấy việc thiết lập kỷ luật nghiêm túc từ nhỏ là rất quan trọng.

Hệ lụy của việc cấm hoàn toàn hình thức phạt đòn

Một nghiên cứu quy mô lớn tại 42 quốc gia về tình trạng kiệt sức của phụ huynh đã chỉ ra rằng, các bậc cha mẹ ở phương Tây nơi phổ biến phương pháp nuôi dạy con nhẹ nhàng có tỷ lệ căng thẳng và kiệt sức cao hơn so với các nước khác. Điều này có thể xuất phát từ cảm giác bất lực khi không thể kiểm soát con cái.

Giáo sư Robert cho rằng phạt đòn, nếu được sử dụng đúng cách với tần suất thấp (1-2 lần mỗi tháng hoặc ít hơn), có thể giúp phụ huynh duy trì kỷ luật trong gia đình mà không gây tổn thương tinh thần cho trẻ.

Tuy nhiên, ông cũng nhấn mạnh rằng hình phạt này chỉ nên áp dụng với trẻ từ 2-12 tuổi. Trẻ dưới 2 tuổi chưa đủ nhận thức, còn trẻ trên 12 tuổi cần được đối xử như người lớn và giáo dục bằng lý lẽ thay vì hình phạt thể chất.

Dù ngày càng có nhiều quốc gia cấm phạt đòn trẻ nhỏ, giáo sư Robert vẫn tin rằng đây là một biện pháp có giá trị nếu được áp dụng hợp lý. Những người như ông và bạn bè của ông những người từng lớn lên với hình thức giáo dục truyền thống đều đã trở thành công dân gương mẫu và có học thức.

Trong khi một số chuyên gia cho rằng phạt đòn là phương pháp lỗi thời, giáo sư Robert, với hàng thập kỷ nghiên cứu về giáo dục trẻ em, tin rằng cấm cha mẹ phạt đòn con là một sai lầm. Quan trọng nhất không phải là cấm hay không cấm, mà là cách áp dụng sao cho hợp lý để giúp trẻ phát triển tốt nhất.