Financial Times (FT) cho biết, yêu cầu từ tỷ phú Nga Arkady Volozh được cho là một phép thử đối với phương Tây xem liệu khối này có trao phần thưởng cho những người quay lưng với Điện Kremlin hay không.

Arkady Volozh, người đồng sáng lập gã khổng lồ công nghệ Nga Yandex, đã chính thức yêu cầu Liên minh Châu Âu (EU) dỡ bỏ các lệnh trừng phạt đối với ông.

Hành động này được coi là cuộc thử nghiệm lớn đầu tiên về việc liệu khối này có tạo điều kiện cho những nhân vật công khai phản đối chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga ở Ukraine hay không.

Tổng thống Nga Vladimir Putin và ông Arkady Volozh trong chuyến thăm trụ sở Yandex ở Moscow năm 2017. Ảnh: AP

Phép thử đối với EU

Các nguồn thạo tin nói với Financial Times (FT), phía luật sư của ông Volozh đã kiến nghị EU bãi bỏ các biện pháp trừng phạt, vài ngày sau khi ông Volozh phản đối chiến dịch quân sự của Nga ở Ukraine. Cũng theo FT, yêu cầu này sẽ được các quan chức EU thảo luận vào tháng tới. 

Đề nghị của tỷ phú Volozh được đưa ra sau khi ông trở thành tỷ phú nổi tiếng thứ 2 của Nga lên án mạnh mẽ chiến dịch quân sự ở Ukraine hồi đầu tháng này, khiến các nhà ngoại giao, quan chức và các cá nhân bị trừng phạt khác kêu gọi EU phản hồi.

Sự việc đã đặt ra câu hỏi rằng liệu các nhà hoạch định chính sách của EU có nên khoan nhượng những nhân vật quan trọng của Nga lên tiếng phản đối chiến dịch quân sự hay không.

2 quan chức phương Tây nói với FT, quyết định công khai phản đối chiến dịch quân sự ở Ukraine của ông Volozh “đặt ra một câu hỏi khó” đối với EU vì mục đích của EU là sử dụng các biện pháp trừng phạt như một công cụ để khuyến khích các cá nhân mục tiêu thay đổi cách tiếp cận và làm Nga suy yếu.

Một người thân cận với tỷ phú Nga Volozh cho biết: "Có hàng trăm doanh nhân khác của Nga bị EU trừng phạt đang theo dõi sát sao xem Brussels sẽ làm gì."

Tỷ phú Arkady Volozh. Ảnh: Bloomberg

Nhận "gậy" của Nga

Tỷ phú Volozh, 59 tuổi, sống ở Israel từ năm 2014 và chưa trở lại Nga kể từ tháng 2/2021. Ông không chính thức lên tiếng phản đối chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga ở Ukraine cho tới đầu tháng này. 

Kể từ khi lên tiếng, cựu Bộ trưởng Tài chính Nga Alexei Kudrin đã dẫn đầu các cuộc đàm phán phức tạp và căng thẳng với Điện Kremlin để loại bỏ các dự án quốc tế của Yandex và bán các cổ phần mà ông Volozh đang nắm giữ.

Tuy nhiên, trong những tháng gần đây, thỏa thuận này đã bị đình trệ trong bối cảnh bất đồng về việc tìm kiếm người mua tiềm năng phù hợp với cả chính quyền phương Tây và Điện Kremlin. Điều này khiến một số người lo ngại rằng Nga có thể quốc hữu hóa những tài sản này.

Chờ phần thưởng của EU

Các biện pháp trừng phạt của EU liên quan đến chiến dịch quân sự của Nga ở Ukraine được tái áp dụng sáu tháng một lần. Những nguồn tin thân cận với tỷ phú Volozh cho biết, ông hy vọng có thể thuyết phục EU không gia hạn các lệnh trừng phạt chống đối với ông khi những lệnh này hết hạn vào ngày 15/9.

Người phát ngôn của Ủy ban châu Âu cho biết, các lệnh trừng phạt của EU có thể được gỡ bỏ theo phán quyết của tòa án hoặc nếu các quốc gia thành viên đồng ý rằng đối tượng đang chịu lệnh phạt có bằng chứng thuyết phục rằng họ không còn có những tiêu chí [nằm trong lệnh phạt].

Người duy nhất cho đến nay có thể lật ngược các lệnh trừng phạt của phương Tây dựa trên lập trường phản đối chiến dịch quân sự ở Ukraine đó là ông trùm fintech Oleg Tinkov.

Ông Oleg Tinkov

Vương quốc Anh đã dỡ bỏ các biện pháp trừng phạt đối với ông Oleg Tinkov từ tháng trước, viện dẫn lý do cho quyết định này là nằm ở những tuyên bố không ủng hộ chiến dịch quân sự của Nga mà ông đưa ra.

Một số nhà tài phiệt bị EU trừng phạt nói với FT rằng, họ sẽ không đưa ra những phát ngôn phản đối chiến dịch quân sự ở Ukraine nếu như phía Mỹ, Anh và EU thiếu các thủ tục hành chính để dỡ bỏ lệnh trừng phạt cho họ.

Hai nhà ngoại giao nói với FT rằng không có quốc gia thành viên nào nêu ra vấn đề hủy các lệnh trừng phạt đối với tỷ phú Volozh trong cuộc họp chính thức của các quốc gia thành viên EU.

Một nguồn tin thân cận với ông Volozh lại dự đoán sự việc sẽ không có thêm tiến triển mới: "[Những người Nga khác đã từng nhận các lệnh trừng phạt] tự thuyết phục bản thân rằng họ đã tới rất gần lệnh được dỡ bỏ trừng phạt,... nhưng điều đó chỉ là mơ ước."