Tôi sinh năm 1995. Khi còn nhỏ, tôi thường không hiểu vì sao bố lại luôn dành sự nghiêm túc đặc biệt cho các buổi họp phụ huynh – đến mức chuẩn bị như thể ông sắp đi họp ở cơ quan: một quyển sổ tay, một cây bút tốt, và gương mặt đầy tập trung.

Mỗi lần đi họp về, bố thường lật mở những ghi chú ngắn gọn, bảo: “Con cần chú ý hơn môn Toán” hay “Cô giáo khen con đọc bài tốt”. Nếu có khoản thu mới, bố sẽ hỏi rõ luôn tại cuộc họp – không vòng vo, không chờ đến lúc có ai đó thắc mắc trước. Khi có điều chưa rõ, bố ghi chú và trao đổi ngay với giáo viên.

Bố tôi không phải là người duy nhất làm vậy. Các phụ huynh thời đó – dù làm ruộng hay làm văn phòng – đều giữ một nét chung: họp là để đối thoại. Nếu có điều không hài lòng, họ nói. Nếu giáo viên cần góp ý, họ lắng nghe. Dù có thể đôi bên không luôn đồng tình, nhưng không ai né tránh.

Những buổi họp phụ huynh, trong ký ức của tôi, không phải là nơi ai đó “bị kết tội”, mà là không gian của sự rõ ràng, hợp tác và trách nhiệm. Đó cũng là lúc mối quan hệ giữa nhà trường và phụ huynh được thắt chặt – không bằng lời kêu gọi, mà bằng chính cách người lớn trao đổi với nhau.

Mạng xã hội và sự “lặng thinh có chủ đích”

Thế nhưng, khi tôi trưởng thành và trở thành một phụ huynh, tôi nhận ra mình đang sống trong một bối cảnh hoàn toàn khác. Cuộc họp phụ huynh giờ đây không còn là chốn để đặt câu hỏi trực tiếp nữa. Thay vào đó, sự trao đổi diễn ra sau lưng – trên mạng xã hội.

Không ít lần, tôi thấy những bài đăng đại loại như: “Có ai hiểu khoản 125.000 đồng 'hỗ trợ thiết bị' đầu năm là gì không ạ?”, kèm ảnh chụp danh sách đóng phí. Hỏi trong nhóm phụ huynh chưa đủ, nhiều người còn đăng trong các hội nhóm ẩn danh, dùng những câu từ úp mở kiểu “không biết có phải nhà trường đang lợi dụng sự im lặng của phụ huynh hay không”.

Thật lạ lùng – điều đáng ra có thể được giải quyết chỉ bằng một câu hỏi trực tiếp với giáo viên, giờ lại trở thành chủ đề để “nghĩ ngợi tập thể” và đẩy mối quan hệ giữa phụ huynh – nhà trường vào thế đối đầu.

Phải chăng mạng xã hội đã khiến chúng ta mất dần thói quen giao tiếp trực diện? Hay tệ hơn, đã làm xói mòn niềm tin rằng đối thoại thật thà vẫn là cách tốt nhất để hiểu nhau?

Ảnh minh hoạ

Sự bất an giấu sau màn hình

Tôi hiểu rằng có những phụ huynh không dám hỏi vì ngại bị đánh giá là “so đo”, “chuyện bé xé ra to”. Tôi cũng từng nghe vài người nói: “Hỏi ra sợ cô để ý, con lại bị trù dập”. Nỗi lo ấy, trong một vài trường hợp cá biệt, có thể là có thật – nhưng không nên vì thế mà trở thành mặc định.

Việc một người đăng ẩn danh để hỏi về một khoản thu – tưởng chừng vô hại – lại đang âm thầm tạo ra những làn sóng hoài nghi. Một giáo viên có thể thấy mình bị “đưa lên mạng” mà không hề hay biết. Một phụ huynh khác có thể hoang mang, rồi tự hỏi: “Không biết nhà trường có minh bạch thật không?”. Và từ đó, lòng tin rạn vỡ dần – không vì một sai phạm, mà vì thiếu đối thoại.

Sự thật là không có tập thể nào hoàn hảo. Giáo viên cũng có thể nhầm lẫn, kế toán có thể ghi sót. Nhưng mọi sai sót – nếu được hỏi trực tiếp – đều có thể giải thích hoặc điều chỉnh. Còn nếu chỉ âm thầm “chia sẻ cho biết”, chúng ta đang chọn cách… không giải quyết vấn đề, mà chỉ nuôi dưỡng cảm giác bất an.

Đã đến lúc “bình thường hóa” việc hỏi thẳng

Tôi nghĩ rằng chúng ta – những phụ huynh – cần “bình thường hóa” việc đặt câu hỏi chính đáng. Đặt câu hỏi không phải là đối đầu. Hỏi rõ ràng không phải là soi mói. Đó là quyền và trách nhiệm của người đồng hành cùng con trong chặng đường học tập.

Chúng ta đang sống trong thời đại thông tin mở, nhưng điều đó không có nghĩa là mọi việc đều nên được đem ra “mổ xẻ cộng đồng”. Có những chuyện chỉ cần một cuộc đối thoại ngắn giữa hai người là đủ. Cũng giống như bố tôi năm xưa – ông không bao giờ cần đến một hội nhóm mạng xã hội để hỏi lý do vì sao con mình bị điểm kém. Ông hỏi trực tiếp, và điều chỉnh từ chính gia đình.

Không phải mọi thứ ngày xưa đều tốt hơn. Nhưng có những điều, nếu mất đi, sẽ khiến mối quan hệ giữa người với người trở nên lạnh lẽo và nghi kỵ. Và đối thoại thẳng thắn, trung thực – chính là một trong những điều ấy.

Lời kết: Đừng để mất lòng tin chỉ vì sự im lặng

Giáo viên cũng là những người cha, người mẹ. Phụ huynh cũng là những người làm việc vất vả vì tương lai của con. Cả hai phía đều không hoàn hảo, nhưng hoàn toàn có thể tin nhau – nếu dám nói thật với nhau.

Có thể chúng ta không còn mang theo quyển sổ tay như bố tôi ngày trước. Nhưng nếu mang theo được sự thẳng thắn, thì mọi khúc mắc đều có thể hóa giải. Bằng lời nói. Bằng niềm tin. Không cần ẩn danh.