Toàn cảnh Hội thảo khoa học quốc gia với chủ đề “Phụ nữ với 100 năm Báo chí Cách mạng Việt Nam”.

Nhân dịp kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam (21/6/1925 – 21/6/2025), ngày 11/6/2025, tại Trung tâm Phụ nữ Phát triển (20 Thụy Khuê, Hà Nội), Trung ương Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam phối hợp với Hội Nhà báo Việt Nam tổ chức Hội thảo khoa học quốc gia với chủ đề “Phụ nữ với 100 năm Báo chí Cách mạng Việt Nam”. Sự kiện là hoạt động có ý nghĩa chính trị, xã hội sâu sắc, hướng tới tôn vinh những đóng góp quan trọng của phụ nữ và báo chí nữ trong suốt chiều dài phát triển của nền Báo chí Cách mạng.

Hội thảo có sự tham dự của lãnh đạo Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam và Hội Nhà báo Việt Nam; cùng hơn 200 đại biểu là các chuyên gia, nhà khoa học, nhà báo, giảng viên, sinh viên các cơ sở đào tạo báo chí - truyền thông, đại diện Hội LHPN một số tỉnh, thành và nhiều cơ quan thông tấn báo chí trên cả nước.

Lãnh đạo Hội Nữ trí thức Việt Nam dự Hội thảo

Phát biểu khai mạc và đề dẫn Hội thảo, bà Nguyễn Thị Tuyến, Chủ tịch Hội LHPN Việt Nam, khẳng định: "Hội thảo là diễn đàn khoa học để phân tích, luận giải, làm rõ vai trò và sứ mệnh của báo chí trong công cuộc phát triển đất nước, trong đó có nhiệm vụ nâng cao quyền năng kinh tế, chính trị, văn hóa - xã hội cho phụ nữ trong bối cảnh hội nhập và chuyển đổi số."

Bà kỳ vọng đây sẽ là nơi "hội tụ trí tuệ, kinh nghiệm, khát vọng đổi mới", vừa là dịp khẳng định vai trò của phụ nữ trong hành trình 100 năm báo chí cách mạng, vừa gợi mở để báo chí đặc biệt là dòng báo chí nữ tiếp tục đồng hành cùng phong trào phụ nữ và sự phát triển bền vững của đất nước trong "Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam".

Bà Nguyễn Thị Tuyến, Chủ tịch Hội LHPN Việt Nam, phát biểu khai mạc và đề dẫn Hội thảo.

Điểm lại chặng đường 100 năm phát triển của Báo chí Cách mạng Việt Nam từ khi được Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập, bà Nguyễn Thị Tuyến nhấn mạnh báo chí luôn là lực lượng xung kích, tuyên truyền đắc lực, góp phần quan trọng vào sự nghiệp giải phóng, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Trong suốt một thế kỷ qua, đội ngũ nhà báo nữ và dòng báo chí nữ đã không chỉ hoàn thành sứ mệnh vẻ vang của báo chí cách mạng, mà còn trở thành lực lượng truyền thông đặc biệt trong bảo vệ quyền lợi hợp pháp, chính đáng của phụ nữ, thúc đẩy bình đẳng giới và truyền cảm hứng xã hội về sự tiến bộ của phụ nữ. Những nhà báo cầm bút - cầm súng, những nữ nhà báo nơi tuyến lửa hay trên mặt trận truyền thông thời bình, đã và đang là những chứng nhân và chủ thể quan trọng của sự nghiệp báo chí cách mạng và phát triển bền vững.

Từ những trang báo đầu tiên như Nữ giới chung (năm 1919) do bà Sương Nguyệt Anh làm chủ bút, đến Tiếng gọi phụ nữ (năm 1945), Phụ nữ Việt Nam (1948), Phụ nữ Thành phố Hồ Chí Minh (1975), Phụ nữ Thủ đô (1986)… dòng báo chí nữ luôn đồng hành, phản ánh, dẫn dắt và cổ vũ cho sự nghiệp giải phóng và phát triển của phụ nữ Việt Nam qua từng giai đoạn lịch sử.

Trong các cuộc kháng chiến vĩ đại của dân tộc cũng như thời kỳ đổi mới, lớp lớp các thế hệ phụ nữ cùng nhân dân cả nước, dưới sự lãnh đạo của Đảng, đã làm nên những mốc son chói lọi. Họ là những nhà báo vừa làm báo, vừa là người tiếp lửa, cổ vũ cho phong trào cách mạng, trong đó có phong trào phụ nữ.

"Ngày nay, trước yêu cầu của một nền báo chí chuyên nghiệp, hiện đại và nhân văn, việc nghiên cứu, đánh giá vai trò báo chí từ góc nhìn giới là rất cần thiết", bà Nguyễn Thị Tuyến nhấn mạnh, mở ra hướng đi mới cho các nghiên cứu và hoạt động trong tương lai, nhằm tiếp tục khẳng định vị thế và đóng góp của phụ nữ trong dòng chảy Báo chí Cách mạng Việt Nam.

Bà Trần Thị Kim Thoa, Nguyên Giám đốc Bảo tàng Báo chí Việt Nam trình bày tham luận

Trình bày tham luận tại hội thảo, bà Trần Thị Kim Hoa - Nguyên Giám đốc Bảo tàng Báo chí Việt Nam cho rằng, có thể coi báo chí viết về phụ nữ ở nước ta như một dòng chảy quan trọng của báo chí nói chung, trong đó đặc biệt là Báo chí Cách mạng Việt Nam, phản ánh sinh động và chính xác tiến trình giải phóng, đồng thời tái định nghĩa vai trò của người phụ nữ trong xã hội.

Lịch sử báo chí Việt Nam đầu thế kỷ XX đã ghi nhận hình ảnh và vị thế người phụ nữ không chỉ là đối tượng, nhân vật được phản ánh, một bộ phận công chúng, mà còn có những bằng chứng trực tiếp vô cùng phong phú, sinh động để khẳng định sự tham gia vào lịch sử báo chí của các nhà báo nữ, với một quá trình từng bước trở thành chủ thể kiến tạo và định hình nội dung truyền thông.

Bước vào thế kỷ XX, bắt đầu có sự xuất hiện mới mẻ, duyên dáng, mộc mạc mà không kém phần hấp dẫn của những tờ báo do chính phụ nữ sáng lập và điều hành. Thực tế này đã chính thức đặt nền móng cho sự phát triển của một dòng báo chí mang tính giới, nơi người phụ nữ không chỉ được nói đến, mà còn tự cất lên tiếng nói của mình.

Đã có 108 năm ở Việt Nam, chúng ta có tờ báo nữ đầu tiên cho riêng mình, và đến nay, nhà báo nữ, báo chí nữ đã trở thành một bộ phận quan trọng của lực lượng báo chí cách mạng. Không phải quốc gia nào cũng có được điều này. Phải thấy đó là sức mạnh, là khát vọng khẳng định, là vấn đề nữ quyền đã được ấp ủ từ nhiều thế hệ để lại, dồn nén trong những tên báo, trang báo.

Có thể coi báo chí viết về phụ nữ ở nước ta như một dòng chảy quan trọng của báo chí nói chung, trong đó đặc biệt là Báo chí Cách mạng Việt Nam, phản ánh sinh động và chính xác tiến trình giải phóng, đồng thời tái định nghĩa vai trò của người phụ nữ trong xã hội.

Từ tiếng nói tiên phong đầu thế kỷ XX đến các hình tượng đa dạng ngày nay, báo chí nói chung vừa là tấm gương phản chiếu, vừa là công cụ tạo hình của tư tưởng giới. Để tiếp tục đóng vai trò dẫn dắt và định hướng, báo chí phụ nữ cần chủ động mở rộng phạm vi đại diện, tăng tính phản biện và bắt nhịp nhanh hơn với thời đại truyền thông kỹ thuật số. Nhà báo nữ hơn bao giờ hết cần tăng cường rèn luyện kỹ năng nghiệp vụ, đạo đức làm báo, nâng cao ý thức trách nhiệm xã hội, đặc biệt trong môi trường truyền thông mạng - nơi tin giả, bạo lực ngôn từ và định kiến giới vẫn còn nhiều thách thức.

Bà Nguyễn Thị Kim Dung (Trưởng ban Tuyên giáo TƯ Hội LHPN Việt Nam)

Bà Nguyễn Thị Kim Dung (Trưởng ban Tuyên giáo TƯ Hội LHPN Việt Nam) cho rằng, đối với công tác phụ nữ, báo chí vừa là công cụ truyền tải thông tin, phản ánh kịp thời tâm tư, nguyện vọng và những đóng góp quan trọng của phụ nữ trên mọi lĩnh vực, vừa là kênh truyền thông hiệu quả để nâng cao nhận thức, khơi dậy lòng yêu nước, ý thức trách nhiệm và phát huy vai trò, vị thế của phụ nữ trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Hơn một thế kỷ qua, báo chí cách mạng không chỉ là công cụ tuyên truyền hiệu quả của Đảng mà còn là tiếng nói đồng hành cùng phụ nữ Việt Nam trong hành trình khẳng định vị thế, vai trò trong gia đình và xã hội. Những nỗ lực của các nhà báo nữ và dòng báo nữ đã góp phần thay đổi nhận thức xã hội về giới, thúc đẩy thực hiện bình đẳng giới, đóng góp tích cực vào sự phát triển bền vững của đất nước. Thông qua các bài viết, chuyên mục, chương trình, báo chí đã phản ánh trung thực, sâu sắc đời sống của phụ nữ Việt Nam trong chiến tranh, trong xây dựng hòa bình và hội nhập quốc tế, qua đó thúc đẩy sự tham gia của phụ nữ vào mọi lĩnh vực của đời sống chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội.

GS.TS Tạ Ngọc Tấn, Nguyên Ủy viên TƯ Đảng, Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng Lý luận TƯ, Nguyên Tổng biên tập Tạp chí Cộng sản, Nguyên Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, phát biểu tham luận tại Hội thảo

Thảo luận tại Hội thảo, GS.TS Tạ Ngọc Tấn, Nguyên Ủy viên TƯ Đảng, Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng Lý luận TƯ, Nguyên Tổng biên tập Tạp chí Cộng sản, Nguyên Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, bày tỏ trân trọng các ý kiến tham luận đã nêu rất rõ các vấn đề báo chí với phụ nữ và phát triển của phụ nữ trong lịch sử, đồng thời nêu rõ những giải pháp thúc đẩy phát triển sự tiến bộ của phụ nữ.

Cùng ôn lại lịch sử báo chí cách mạng Việt Nam, đặc biệt là những công lao to lớn của Chủ tịch Hồ Chí Minh, cũng như nhấn mạnh những chân dung phụ nữ làm báo trong quá trình hình thành và phát triển báo chí nước nhà, GS.TS Tạ Ngọc Tấn cho rằng, Chủ tịch Hồ Chí Minh với cuộc cách mạng giải phóng dân tộc, cũng đồng thời gắn liền với giải phóng phụ nữ; trong đó tiến trình phát triển báo chí cách mạng đã góp phần quan trọng cho quá trình giải phóng dân tộc, giải phóng phụ nữ và đồng hành trong quá trình phát triển của đất nước.

Trong kỷ nguyên phát triển mới, phụ nữ, nhà báo nữ ngày càng đóng vai trò quan trọng. Đặc biệt trong bối cảnh khoa học công nghệ phát triển nhanh, với sự phát triển mạnh mẽ của AI - trí tuệ nhân tạo, đã đặt ra nhiều vấn đề cần có giải pháp hiệu quả để thúc đẩy sự phát triển của phụ nữ.

GS.TS Tạ Ngọc Tấn nhấn mạnh: "Sự phát triển của phụ nữ cần đặt trong sự phát triển chung của dân tộc, phát triển của đất nước. Đặc biệt, với sự phát triển của xã hội ngày nay, gia đình đang phải đối diện với nhiều vấn đề, đặc biệt là sự tan vỡ gia đình đang tạo ra sự bất ổn xã hội. Bảo vệ phụ nữ, bảo vệ những bà mẹ có nghĩa là bảo vệ thiên chức làm mẹ; không chỉ là sinh mệnh của phụ nữ mà còn là sự tồn vong, phát triển của đất nước, dân tộc. Người mẹ chính là "bệ đỡ" an toàn nhất trong xã hội".

TS. Nhị Lê - Nguyên Phó Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản

TS. Nhị Lê - Nguyên Phó Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản khẳng định: “Trước thềm Kỷ nguyên mới, trong 5 tháng qua, Đảng ta đã ban hành 4 quyết sách lớn gồm: Nghị quyết số 57-NQ/TW, ngày 22/12/2024, về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, yếu tố được xem là động lực tiên quyết để tăng tốc phát triển; Nghị quyết số 59-NQ/TW, ngày 24/1/2025, về hội nhập quốc tế sâu rộng, nhưng vẫn giữ vững nguyên tắc phát triển kinh tế độc lập, tự chủ, bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ; Nghị quyết số 66-NQ/TW, ngày 30/4/2025, về đổi mới công tác lập pháp, hoàn thiện thể chế để tạo hành lang pháp lý ổn định, thông thoáng, thúc đẩy phát triển và Nghị quyết số 68-NQ/TW, ngày 4/5/2025, về phát triển kinh tế tư nhân.

Có thể gọi đó là "bộ tứ chiến lược" cấu thành chỉnh thể tư tưởng và hành động mà Tổng Bí thư Tô Lâm gọi là "bộ tứ trụ cột". Các quyết sách này có mối quan hệ chặt chẽ, hỗ trợ lẫn nhau như những trụ cột để tạo nên sức bật cho nền kinh tế và đổi mới xã hội. Và, trên tầm vĩ mô, đó cũng là tầm nhìn, cương lĩnh hành động và động lực phát triển của phụ nữ và phong trào phụ nữ Việt Nam trong vị thế một nửa dân tộc cùng đất nước bước vào Kỷ nguyên mới phú cường”.

Các đại biểu cùng nhau trao đổi tại Hội Thảo

Tại hội thảo, các đại biểu cùng nhau trao đổi, phân tích những nghiên cứu và dẫn chứng lịch sử, làm nổi bật vai trò của báo chí nữ và các nhà báo nữ qua các thời kỳ. Đặc biệt, 35 tham luận, cùng các ý kiến gửi tới hội thảo là những công trình nghiên cứu công phu của các chuyên gia, nhà khoa học, nhà báo, lãnh đạo cơ quan báo chí và cán bộ Hội, góp phần làm rõ hai nội dung trọng tâm gồm:

Báo chí Cách mạng Việt Nam: 100 năm đồng hành cùng phong trào phụ nữ. Phân tích chiều sâu vai trò lịch sử của báo chí trong cổ vũ phong trào phụ nữ, từ thời kỳ kháng chiến đến thời kỳ đổi mới và hội nhập. Dòng báo nữ đã phát triển mạnh mẽ, phản ánh tâm tư, nguyện vọng, khát vọng của phụ nữ, đồng thời khẳng định năng lực lãnh đạo, sáng tạo, cống hiến của nữ giới trong nhiều lĩnh vực.

Báo chí Cách mạng với sứ mệnh của phụ nữ trong Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam. Làm rõ vai trò mới của báo chí trong việc truyền cảm hứng, động viên phụ nữ tiếp tục thực hiện sứ mệnh kiến tạo và đổi mới đất nước trong thời đại số, kỷ nguyên chuyển đổi số và toàn cầu hóa. Đồng thời, nhận diện những cơ hội và thách thức đặt ra cho dòng báo nữ, nhà báo nữ trong thời đại công nghệ số hiện nay.

Các đại biểu chụp ảnh lưu niệm tại Hội thảo

Hội thảo cũng là dịp để ghi nhận, tôn vinh những nỗ lực, đóng góp bền bỉ của các thế hệ nhà báo nữ  những người không chỉ làm báo mà còn tiên phong trong các phong trào xã hội, đóng góp cho sự phát triển bình đẳng và tiến bộ giới.

Báo chí, đặc biệt là dòng báo nữ sẽ tiếp tục là lực lượng quan trọng trong công cuộc xây dựng một xã hội công bằng, văn minh, nơi phụ nữ được tôn trọng, phát huy tiềm năng và cống hiến cho đất nước; đồng thời tiếp tục giữ gìn và phát triển các giá trị tốt đẹp của Báo chí Cách mạng Việt Nam.