Trung Quốc đã soạn dự thảo luật cho phép lực lượng chấp pháp trên biển Trung Quốc nổ súng nhằm vào các công trình và tàu thuyền của nước ngoài. Theo Philstar (Philippines), đây là động thái leo thang của Bắc Kinh ở khu vực Biển Đông. Dự luật đã được công bố trên website của Đại hội đại biểu nhân dân toàn quốc (Quốc hội) Trung Quốc từ ngày 11/11 lấy ý kiến dư luận, và dự kiến được thông qua trong các kỳ họp tương lai.

Theo đó, lực lượng chấp pháp trên biển của Trung Quốc được phép phá hủy công trình xây dựng của nước khác trên những thực thể mà Bắc Kinh áp đặt yêu sách chủ quyền, cũng như cho phép sử dụng vũ khí chống lại tàu thuyền nước ngoài.

Tàu Hải cảnh Trung Quốc (dưới) và tàu Cảnh sát biển Mỹ trên vùng biển phía bắc Thái Bình Dương, năm 2014 (Ảnh: US Coast Guard)

Hải cảnh Trung Quốc được cho phép lên tàu, lục soát, câu lưu và trục xuất các tàu nước ngoài, cũng như bắt giữ các cá nhân mà nước này nghi ngờ là "vi phạm luật pháp Trung Quốc trong vùng biển nước này có quyền tài phán".

SMCP thông tin, đạo luật làm rõ vai trò của Hải cảnh Trung Quốc trong an ninh hàng hải, chấp pháp hành chính, điều tra hình sự và hợp tác quốc tế, đồng thời quản lý việc sử dụng trang thiết bị và vũ khí của cảnh sát, xác định phạm vi quyền hạn và quy trình, cách thức thực thi pháp luật.

Tờ Philstar nhận định, đạo luật này có thể làm gia tăng hành động ngang ngược của Trung Quốc trên Biển Đông, bởi các vùng thuộc thẩm quyền mà Bắc Kinh định nghĩa bao gồm vùng đặc quyền kinh tế của các nước láng giềng, mà Trung Quốc tuyên bố chủ quyền trái phép thông qua cái gọi là "đường chín đoạn".

Tổ chức nghiên cứu Global Security nêu: "[Đạo luật mới] mở ra khả năng các tàu Hải cảnh Trung Quốc sử dụng lực lượng vũ trang rõ ràng hơn ở những khu vực tranh chấp trên biển Đông". Súng trường và vũ khí gắn trên boong tàu của Trung Quốc có thể được sử dụng tự do.

Nhà nghiên cứu Hunter Stires từ Học viện Hải chiến Hoa Kỳ cho biết: "Đây là dấu hiệu [cảnh báo các bên] không thách thức các chiến dịch của Hải cảnh Trung Quốc".

Theo Philstar, Trung Quốc có khả năng tận dụng luật mới nhằm vào hoạt động đánh bắt cá, khai thác và tuần tra hợp pháp của các nước láng giềng trong khu vực biển Đông. Hay nói cách khác là đang chính thức hóa những hành động của lực lượng Trung Quốc trên biển trong những năm qua.  

Mỹ - đồng minh của Manila - hồi tháng 7 cảnh cáo Bắc Kinh không gây hấn với các đồng minh và đối tác của Mỹ tại khu vực. Washington cũng củng cố khuôn khổ "Bộ tứ kim cương" (nhóm Quad) cùng Nhật Bản, Australia và Ấn Độ để thúc đẩy tự do tiếp cận hàng hải ở khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương. Hải quân Anh, Pháp, Canada cũng tham gia các cuộc tuần tra tự do hàng hải trên biển Đông.

Tư lệnh Hải quân Mỹ John Richardson nói lực lượng của ông sẽ không xem Hải cảnh có sự khác biệt với Quân giải phóng nhân dân (PLA).