Súp lơ xanh từ lâu được xem là một trong những loại rau bổ dưỡng nhất, thậm chí được mệnh danh là “vương miện của các loại rau” nhờ hàm lượng dưỡng chất dồi dào và lợi ích đa dạng. Không chỉ giàu vitamin C, chất xơ, canxi, kali, mà trong súp lơ xanh còn chứa sulforaphane – hợp chất được các nhà khoa học đánh giá là có khả năng hỗ trợ phòng ngừa ung thư.

Với lượng calo thấp, khả năng tạo cảm giác no lâu và giúp điều hòa đường huyết, súp lơ xanh thường xuyên xuất hiện trong thực đơn của những người giảm cân, người luyện tập thể thao hay những ai muốn tăng cường hệ miễn dịch. Thế nhưng, ít ai ngờ rằng loại rau tưởng như “an toàn tuyệt đối” này lại tồn tại một số mặt hạn chế, khiến một vài nhóm đối tượng cần đặc biệt cẩn trọng.

Theo ThS.BS Trần Ngọc Lâm - chuyên gia dinh dưỡng lâm sàng tại Bệnh viện Đại học Y Hà Nội - việc đánh giá thực phẩm “tốt” hay “xấu” luôn cần đặt trong bối cảnh sức khỏe của từng cá nhân. Ông khẳng định: “Súp lơ xanh rất giàu dưỡng chất và hoàn toàn có lợi nếu ăn đúng lượng. Nhưng giống như nhiều loại rau thuộc họ cải khác, nó có một số đặc tính sinh học mà người có bệnh nền cần hiểu rõ. Sự hiểu lầm rằng cứ rau xanh là ăn càng nhiều càng tốt có thể khiến bạn gặp những vấn đề sức khỏe không đáng có”.

Nhóm đầu tiên phải thận trọng là người có vấn đề về tuyến giáp

Súp lơ xanh thuộc nhóm cruciferous - họ rau cải, chứa các hợp chất goitrogen có thể ảnh hưởng tới khả năng hấp thụ i-ốt của cơ thể. Khi ăn quá nhiều, đặc biệt là ăn sống hoặc chỉ luộc sơ, nhóm chất này có thể làm giảm hoạt động của tuyến giáp ở những người vốn đã bị suy giáp hoặc đang điều trị bệnh.

Dù lượng goitrogen trong súp lơ xanh không gây hại với người khỏe mạnh, nhưng theo BS Lâm, những ai có tiền sử rối loạn tuyến giáp “nên hạn chế và ưu tiên chế biến kỹ để giảm tối đa hoạt tính của chúng”. Việc hấp chín ở nhiệt độ cao giúp phân hủy phần lớn goitrogen, làm món ăn an toàn hơn.

Nhóm thứ hai nên cẩn trọng là những người có hệ tiêu hóa nhạy cảm hoặc dễ bị đầy hơi, chướng bụng

Súp lơ xanh chứa hàm lượng chất xơ cao và một phần carbohydrate khó tiêu (raffinose). Với người khỏe mạnh, chất xơ là “người bạn tốt” giúp tăng nhu động ruột, hỗ trợ giảm cân và cải thiện hệ vi sinh đường ruột. Tuy nhiên với người dạ dày yếu hoặc dễ bị hội chứng ruột kích thích (IBS), lượng chất xơ và raffinose này lại có thể gây lên men mạnh trong đại tràng, tạo khí, dẫn đến đầy bụng, khó tiêu hoặc đau quặn nhẹ.

BS Lâm nhấn mạnh: “Người có dạ dày nhạy cảm vẫn có thể ăn súp lơ xanh nhưng nên bắt đầu từ lượng nhỏ, ăn chín kỹ và kết hợp với các thực phẩm dễ tiêu khác. Không nên ăn kèm quá nhiều chất béo hoặc đạm khó tiêu vì sẽ làm tình trạng đầy hơi nặng hơn”.

Nhóm thứ ba là người có nồng độ axit uric cao hoặc đang điều trị bệnh gút

Nhiều người lầm tưởng rằng chỉ có thịt đỏ, hải sản hay nội tạng mới chứa purin - chất làm tăng axit uric. Nhưng thực tế, súp lơ xanh cũng chứa lượng purin tương đối cao so với mặt bằng các loại rau. Tất nhiên, purin từ thực vật ít gây tác động mạnh như purin từ động vật, nhưng với người đang trong giai đoạn cấp hoặc có cơ địa rất nhạy với axit uric, việc ăn quá nhiều súp lơ xanh vẫn có nguy cơ khiến bệnh trở nặng.

Ngoài ba nhóm đối tượng kể trên, một số người có thể gặp vấn đề nhẹ khi ăn súp lơ xanh như dị ứng (rất hiếm nhưng có thể xảy ra), hoặc thiếu hụt enzyme lactase khiến việc tiêu hóa một số loại carbohydrate trong rau trở nên khó khăn. Tuy nhiên, đa phần các triệu chứng này không nghiêm trọng và có thể được khắc phục bằng cách điều chỉnh lượng ăn hoặc cách chế biến.

Điều quan trọng là súp lơ xanh không phải “thủ phạm” gây hại mà vấn đề nằm ở việc tiêu thụ không đúng cách. Rau này chứa nhiều chất có lợi như glucosinolate - hợp chất đã được chứng minh giúp bảo vệ tế bào, giảm viêm và giảm nguy cơ ung thư vú, ung thư đại tràng. Chính vì thế, loại bỏ hoàn toàn khỏi chế độ ăn là điều không cần thiết. Thay vào đó, người tiêu dùng nên áp dụng quy tắc “ăn vừa đủ”, trung bình từ 100-200g mỗi ngày là hợp lý cho người trưởng thành khỏe mạnh.

Về cách chế biến, các chuyên gia khuyên rằng hấp (steam) là phương pháp tối ưu giúp giữ lại lượng vitamin C và sulforaphane cao mà vẫn phá hủy bớt hoạt chất cản trở hấp thụ i-ốt. Luộc quá lâu sẽ làm hao hụt dưỡng chất, còn chiên xào ở nhiệt độ cao lại dễ tạo ra chất béo xấu. Nếu muốn giữ độ giòn và màu xanh đẹp mắt, người nội trợ có thể trụng nhanh bằng nước nóng rồi xào nhẹ, nhưng người nhạy cảm đường ruột vẫn nên ưu tiên hấp mềm để dễ tiêu hóa hơn.

Tóm lại, Không có thực phẩm nào tốt cho tất cả mọi người, và súp lơ xanh cũng vậy. Hiểu rõ cơ thể mình, ăn với lượng phù hợp và chế biến đúng cách mới là chìa khóa để nhận trọn vẹn lợi ích dinh dưỡng.

Với những ai không thuộc các nhóm cần thận trọng, súp lơ xanh vẫn là lựa chọn lành mạnh hàng đầu trong bữa ăn hàng ngày. Nhưng nếu đang mắc bệnh tuyến giáp, dạ dày yếu hoặc có tiền sử gút, bạn nên cân nhắc và điều chỉnh hợp lý. Sức khỏe đến từ sự cân bằng và ngay cả “vương miện của các loại rau” cũng cần được ăn đúng người, đúng cách.