Trong nội dung bài phát biểu ngày 22/5 tại kỳ họp thứ 3, khóa 13 của Đại hội Nhân dân toàn quốc Trung Quốc (NPC), Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường chỉ tập trung chủ yếu vào các vấn đề nội bộ. Ông Lý hạn chế đề cập tới các vấn đề quốc tế trong bối cảnh có làn sóng phản ứng dữ dội toàn cầu đối với Bắc Kinh về virus Corona, theo South China Morning Post.

Cuộc khẩu chiến Trung Quốc - Mỹ về nguồn gốc đại dịch Covid-19 vốn là thông tin tràn ngập trên công luận quốc tế, đồng thời làm dấy lên lo ngại về một cuộc Chiến tranh Lạnh mới trong thời gian gần đây. Tuy nhiên, nội dung này tuyệt nhiên thiếu vắng trong bài phát biểu khai mạc phiên họp thường kỳ NPC của Thủ tướng Lý Khắ Cường. Điều khác thường này khiến cách nhà quan sát đặt ra câu hỏi vì sao?

Trong khi Mỹ đang dẫn đầu cho một phản ứng dữ dội toàn cầu nhắm vào Trung Quốc, buộc Bắc Kinh phải chịu trách nhiệm trong việc để xảy ra cuộc khủng hoảng virus corona, ông Lý chỉ tập trung vào một danh sách dài các thách thức kinh tế và xã hội của nước này. Ông thừa nhận Trung Quốc sẽ phải dũng cảm đối mặt với những thách thức chưa từng có trong một thời gian dài.

Theo các nhà phân tích, nội dung bài phát biểu phần lớn phù hợp với chuẩn mực không nêu đích danh một quốc gia cụ thể. Tuy nhiên vấn đề ở chỗ, sự tránh nêu tên đối thủ cho thấy Trung Quốc muốn tạo ra sự thay đổi tích cực trong quan hệ với Mỹ.

Mối quan hệ vốn căng thẳng giữa hai nước đã rơi vào tình trạng khó khăn hơn trong những tháng gần đây. Bắc Kinh và Washington đang tiến gần hơn đến một cuộc đối đầu toàn diện, khi đại dịch Covid-19 tiếp tục tàn phá Mỹ và châu Âu sau khi nó được phát hiện lần đầu tiên ở Trung Quốc gần 6 tháng trước.

Ông Pang Zhongying, nhà phân tích các vấn đề quốc tế có trụ sở tại Bắc Kinh, cho biết trong tình hình mối quan hệ Mỹ - Trung sắp rơi vào tương lai bất định, Bắc Kinh đang phải đối mặt với tình hình quốc tế tồi tệ nhất trong hơn ba thập niên qua. Bài phát biểu của ông Lý Khắc Cường cho thấy một điều rõ ràng là Bắc Kinh đang chuẩn bị cho những tình huống xấu nhất. Trong đó bao gồm cả những cuộc xung đột vũ trang hạn chế.

Chính vì nguyên do đó, Trung Quốc không muốn làm gia tăng căng thẳng với siêu cường số một thế giới. Ông Lý chỉ đề cập đến Mỹ một lần khi cam kết thực hiện thỏa thuận thương mại giai đoạn một mà cả hai bên đã đạt được hồi cuối năm ngoái.

Tránh né các vấn đề bất lợi trong đối ngoại, nhưng ra sức kêu gọi hợp tác quốc tế là một phần nội dung trong bài phát biểu tại kỳ họp của NPC hôm thứ Sáu của Thủ tướng Lý Khắc Cường. Ôn Lý tuyên bố Trung Quốc sẵn sàng tăng cường hợp tác quốc tế trong cuộc chiến chống đại dịch Covid-19, thúc đẩy sự ổn định của nền kinh tế thế giới, thúc đẩy toàn cầu hóa, duy trì trật tự quốc tế với với nền tảng là Liên Hợp Quốc.

Các nhà phân tích cho rằng, cam kết của thủ tướng Trung Quốc không thực sự thuyết phục khi hầu hết các cơ chế đa phương, như Tổ chức Y tế Thế giới, đã bị suy yếu trong đại dịch. Trong khi đó, Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc hầu như bị tê liệt do sự cạnh tranh giữa Bắc Kinh và Washington, đã không hành động trong cuộc khủng hoảng y tế toàn cầu.

Mặt khác, quan hệ của Trung Quốc với Liên minh châu Âu, Nga và châu Phi cũng bị ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịch. Bắc Kinh ngày càng bị cô lập, khiến Trung Quốc khó khăn hơn trong việc thao túng hệ thống của Liên Hợp Quốc, theo Gu Su, nhà nghiên cứu chính trị tại Đại học Nam Kinh.