Các vụ tai nạn do sét đều do vi phạm nguyên tắc an toàn

Theo dự báo viên Nguyễn Thị Thanh Bình, Phòng Dự báo Số trị Viễn Thám, Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, có nhiều nguyên nhân dẫn đến nhiều trường hợp thương vong do sét đánh. Việt Nam nằm ở khu vực tâm dông của châu Á, là một trong ba tâm dông lớn nhất trên thế giới. Việt Nam mỗi năm có khoảng 2 triệu cú sét đánh xuống, tuy nhiên không rải đều các tháng trong năm mà tập trung vào giai đoạn từ tháng 4-5 qua mùa hè đến đầu mùa thu, đặc biệt giai đoạn chuyển tiếp đầu và cuối hè.

Năm nay, mưa nhiều hơn mọi năm, tần suất xuất hiện các cơn mưa nhiều hơn. Mưa mùa hè được hình thành từ hầu hết các đám mây đối lưu, ngoài khả năng gây ra mưa rào còn gây ra dông, sét, tố lốc.

Mối năm Việt Nam phải hứng chịu hàng triệu tia sét, trở thành tâm dông của Châu Á.

 Nói về nguyên nhân gây ra các vụ sét đánh tử vong gần đây, bà Nguyễn Thị Thanh Bình cho biết ngoài yếu tố tự nhiên còn do tác động của con người. 80% các vụ tử vong do sét đánh là vi phạm các nguyên tắc an toàn trong khuyến cáo về dông sét. Các khuyến cáo này được nói rất nhiều. Ví dụ ở trong nhà phải đóng các cửa sổ, cửa ra vào, tắt các thiết bị điện không cần thiết. Khi ở ngoài trời phải tránh các vật dụng bằng kim loại.

"Tôi lấy một ví dụ cụ thể là chiếc điện thoại thông minh mà ai cũng có và đem theo trong người. Rất nhiều nạn nhân liên quan đến sét đánh có liên quan đến chiếc điện thoại này. Gần nhất là cuối tháng 5/2022 ở Cao Bằng, có một trường hợp sét đánh ngay trên giường ngủ của nạn nhân. Nguyên nhân vì nạn nhân sạc điện thoại và cắm sạc ngay ở đầu giường. Sét đánh vào đường dây điện, đi vào điện thoại gây phát nổ, nạn nhân tử vong ngay trên giường.

Đây không phải là trường hợp đầu tiên. Hay trước đây một công nhân ở Sóc Sơn (Hà Nội) vừa sạc điện thoại vừa sử dụng, dông sét xuất hiện và đánh trúng, nạn nhân tử vong. Năm 2019 cũng có 2 nạn nhân chết vì dông sét do sử dụng điện thoại khi đang sạc. Một vật dụng thân thiết như các điện thoại, nếu chúng ta lơ là, cũng có thể gây hại", dự báo viên Nguyễn Thị Thanh Bình nói.

Thực hiện các nguyên tắc an toàn khi có dông sét

Chị Nguyễn Thị Thanh Bình cho hay khác với mưa lớn, lượng mưa nhiều có thể gây  thiệt hại. Cảnh báo dông sét, lũ quét, sạt lở đất… được phát đi rất nhiều. Nhiều người  tặc lưỡi bảo cảnh báo mãi cũng chẳng làm sao cả, nên ít quan tâm. Nhưng mọi người không hiểu rằng những thông tin này có thể xảy ra với tỉ lệ không lớn nhưng khi xảy ra có thể lấy đi sinh mạng trong tích tắc.

"Nếu các bạn đứng ở vị trí dự báo viên, mỗi buổi chiều, trên màn hình dông sét xuất hiện đỏ lòe các điểm cảnh báo, các bạn sẽ thấy nguy cơ đối với mình nhiều như thế nào? - Dự báo viên Nguyễn Thị Thanh Bình.

Người dân hãy nâng cao ý thức đề phòng. Cho dù một vài lần không xảy ra, một vài chục lần cũng không xảy ra với mình thì đừng chủ quan. Chưa xảy ra với mình không có nghĩa là sẽ không xảy ra. 

Hiện đang là mùa mưa nhiều, sang tháng 8, 9, 10 là cao điểm của mùa bão, gió mạnh, mưa, lũ, lũ quét và sạt lở đất. Đây là giai đoạn tổ hợp của rất nhiều thiên tai. Chính vì vậy mà bà con hãy theo dõi sát các bản tin dự báo, cảnh báo để có ứng phó thích hợp, nâng cao tinh thần cảnh giác, không chủ quan, nghiêm túc thực hiện các nguyên tắc cơ bản khi trời có dông sét để đảm bảo an toàn tính mạng cho mình và người thân.

Các nguyên tắc đảm bảo an toàn khi có dông sét gồm:

Tránh sét trong nhà

Khi trời sắp xảy ra dông thì biện pháp tránh sét tốt nhất là nên về nhà. Chỗ an toàn để tránh sét là toà nhà, hay công sở có lắp đặt hệ thống chống sét. Khi ở trong nhà thì nên đứng xa cửa sổ, cửa ra vào, các đồ dùng điện, tránh các chỗ ẩm ướt như buồng tắm, bể nước, vòi nước, không nên dùng điện thoại trừ trường hợp rất cần thiết.

Nên rút phích cắm các thiết bị điện trước lúc có dông gần xảy ra. Với các đường dây điện thoại hay dây điện vì nối với lưới bên ngoài nên rất có thể bị ảnh hưởng sét đánh lan truyền. Nên tránh xa các dây này và các vật dùng điện với khoảng cách ít nhất là 1m. Vô tuyến nối với dây anten để ngoài trời cũng rất cần rút ra khi có dông sét.

Tránh sét đánh ngoài trời

Trong trường hợp không kịp chạy tìm nơi ẩn náu an toàn, tuyệt đối không dùng cây cối làm chỗ trú mưa, tránh các khu vực cao hơn xung quanh, tránh xa các vật dụng kim loại như xe đạp, máy, hàng rào sắt...

Tìm chỗ khô ráo, người ở vị trí càng thấp càng tốt, tay ôm cổ. Phần tiếp xúc của người với mặt đất là ít nhất. Nhón chân, không được nằm xuống đất.

Đứng xa các vật cao, ra ngay khỏi những nơi chứa nước như bãi biển, ao, hồ, mương. Các vùng đỉnh núi hay sườn núi nhô cao cũng rất nguy hiểm. Nếu ở trong rừng thì tìm những nơi cây thấp hơn và thưa để tránh.

Không đứng thành nhóm người gần nhau. Nếu như bạn cảm thấy tóc bị dựng lên (như cảm giác điện khi sờ tay trước mặt tivi) thì điều đó có nghĩa là có thể bị sét đánh bất cứ lúc nào. Lập tức cúi ngồi xuống và lấy tay che tai, không nằm xuống đất hay đặt tay lên đất.

Đối với các vật có bề mặt kim loại như xe buýt, tàu hoả, ô tô,... nếu không thò người ra ngoài và không chạm đến vỏ bọc thì ở những chỗ này là an toàn. Ngược lại đối với các ô tô, tàu thuỷ để hở hay không có vỏ bọc kim loại thì lại nguy hiểm. Sau khi nghe thấy tiếng sét 30 phút thì có thể trở lại làm việc bình thường.