Mẫu mã bao bì gạo ST25 Vilaconic có bị “ăn theo”?

Trước đó, Tạp chí Phụ nữ mới đã đăng tải bài viết “Bị tố nhái thương hiệu gạo ST25 tại Úc: ‘Ông lớn’ ngành gạo Trung An nói gì?”. Sau khi bài báo được phát hành, Công ty Vilaconic đã lên tiếng phản hồi, làm rõ những điểm chưa chính xác trong thông tin mà phía Công ty Cổ phần Nông nghiệp Công nghệ cao Trung An (TAR) cung cấp cho báo chí, đồng thời nhấn mạnh quan điểm về hành vi mạo danh thương hiệu tại thị trường Úc.

Theo thông tin từ Vilaconic, tại Úc xuất hiện sản phẩm gạo mang nhãn hiệu “ST25 – AUVI OCEAN” do Công ty Vilaconic Australia Pty Ltd nhập khẩu và phân phối. Bao bì sản phẩm này được thiết kế với màu sắc, bố cục, hình ảnh rất giống gạo ST25 chính hãng Vilaconic, khiến nhiều khách hàng nhầm tưởng là sản phẩm cùng hệ thống phân phối. Trong khi đó, Vilaconic khẳng định tại Úc chỉ có một chi nhánh hợp pháp: Vilaconic Pty Ltd, đặt trụ sở tại 75 Technology Dr, Sunshine West VIC 3020, Australia và hoàn toàn không liên quan đến pháp nhân mang tên “Vilaconic Australia Pty Ltd”.

Ông Nguyễn Quốc Hưng, Trợ lý Tổng giám đốc Công ty cổ phần Vilaconic cho biết, "Vilaconic Australia Pty Ltd thực chất từng có quan hệ hợp tác với Vilaconic nhưng đã bị chấm dứt do vi phạm hợp đồng. Sau khi mất quyền phân phối, doanh nghiệp này không chỉ tung sản phẩm “na ná” gạo ST25 mà còn tìm cách đăng ký nhãn hiệu VILACONIC tại Úc, đồng thời đăng ký thêm một số thương hiệu Việt khác".

Đại diện Vilaconic cho rằng đây là hành vi “xâm phạm sở hữu trí tuệ có chủ đích”, vừa gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng, vừa đe dọa trực tiếp đến uy tín của thương hiệu Việt Nam vốn mất nhiều năm xây dựng.

Điều khiến dư luận quan tâm chính là cách thiết kế bao bì của sản phẩm “AUVI OCEAN” có nhiều chi tiết giống hệt gạo ST25 Vilaconic. Cụ thể: cùng tông xanh – trắng chủ đạo, hình cây lúa ở trung tâm, chữ “ST25” màu vàng nổi bật, cùng lúc hiển thị tiếng Việt – Anh – Hoa, dễ khiến khách hàng tưởng rằng đây là sản phẩm chính hãng.

Sản phẩm gạo ST25 Vilaconic (bìa trái) và sản phẩm gạo ST25 của Vilaconic Australia (sản phẩm bị tố nhái thương hiệu) khi đặt cạnh nhau.

Đại diện Vilaconic cho rằng, đây không chỉ là sự trùng hợp mà là “sao chép có tính toán”, nhằm tận dụng uy tín của sản phẩm gạo ST25 vốn được thị trường quốc tế biết đến với danh hiệu “Gạo ngon nhất thế giới”. Việc lợi dụng thị giác để tạo nhầm lẫn là hành vi xâm phạm quyền thương hiệu phổ biến trong ngành hàng tiêu dùng, song đặc biệt nguy hiểm trong lĩnh vực nông sản – vốn đòi hỏi niềm tin cao về nguồn gốc và chất lượng.

Đại diện Vilaconic cho biết từ giai đoạn 2020–2021, chính Vilaconic là doanh nghiệp tiên phong đưa ST25 vào thị trường Úc. Trước khi kinh doanh chính thức, công ty đã chi hàng chục tấn gạo miễn phí cho người tiêu dùng dùng thử. Đến nay, sản lượng xuất khẩu duy trì khoảng 500 tấn/năm, sản phẩm có mặt rộng rãi ở Úc, Mỹ, Nga và EU. Việc bị “nhái bao bì” không chỉ khiến Vilaconic chịu thiệt hại kinh tế mà còn đe dọa trực tiếp đến niềm tin của người tiêu dùng với gạo Việt nói chung.

Bị tố nhái bao bì thương hiệu gạo ST25 tại Úc những người trong cuộc nói gì?

Sau khi Vilaconic phát đi thông cáo báo chí bị Vilaconic Australia Pty Ltd “nhái bao bì”, bất ngờ “ông lớn” của ngành gạo – Công ty Cổ phần Nông nghiệp Công nghệ cao Trung An (TAR) – lên tiếng phản đối. Ông Phạm Thái Bình, Chủ tịch HĐQT Trung An, cho rằng Vilaconic đã “vu khống” và làm tổn hại uy tín Trung An.

Theo ông Bình, Trung An hiện là đơn vị cung cấp gạo ST25 cho Công ty AUSVIET FOOD PTY LTD và Công ty TNHH Xuất nhập khẩu Ausviet Food VN – đối tác tại Úc đã có giấy đăng ký nhãn hiệu tại cả Cục Sở hữu trí tuệ Úc và Việt Nam. Thương hiệu “AUVI OCEAN” mà Vilaconic nêu trong thông cáo chính là gạo Trung An cung cấp, đã được đăng ký sở hữu trí tuệ hợp pháp.

Hinh ảnh thương hiệu gạo ST25 thương hiệu “AUVI OCEAN” do Trung An cung cấp.

Ông Bình cho biết trên bao bì gạo AUVI OCEAN đều ghi rõ: “Nhà nhập khẩu: Vilaconic Australia Pty Ltd”, “Nhà xuất khẩu: Trung An Hi-Tech Farming JSC”. Do đó, sản phẩm có nguồn gốc minh bạch, đóng gói chuẩn chỉ, đáp ứng tiêu chuẩn gạo xanh – sạch.

Ông Bình khẳng định Vilaconic từng là khách hàng nhiều năm của Trung An, nhưng vì lý do thương mại (do giá gạo có nguồn gốc Trung An có khả năng cao hơn giá gạo Vilaconic mua ở nơi khác nên Vilaconic không mua ở Trung An hoặc Trung An quá tải không nhận đơn hàng từ Vilaconic). Trung An cho rằng công ty chỉ sản xuất và cung cấp sản phẩm cho đối tác có đăng ký hợp pháp.

Ngay sau phát ngôn của Trung An, Vilaconic đã có phản hồi chính thức đến cơ quan báo chí. Đại diện công ty khẳng định: Trong thông tin phát đi, Vilaconic chỉ nêu đích danh tên “Vilaconic Australia Pty Ltd” và Vilaconic chưa từng nhắc tới Trung An trong bất kỳ thông cáo nào, nhưng Trung An lại đưa ra phản hồi về sự việc. Thậm chí phát ngôn có những dấu hiệu vu khống Vilaconic. Vấn đề Vilaconic đặt ra là hành vi mạo danh thương hiệu “Vilaconic” tại Úc, thông qua việc đăng ký tên công ty, thiết kế bao bì và sử dụng uy tín thương hiệu để kinh doanh, gây nhầm lẫn với Vilaconic Việt Nam.

Đại diện Vilaconic cho biết: “Chúng tôi hoàn toàn không bàn đến nguồn gốc gạo hay đơn vị sản xuất. Điều chúng tôi phản đối là việc một công ty tự nhận tên gần giống Vilaconic, đăng ký nhãn hiệu, và tung sản phẩm với bao bì dễ gây nhầm lẫn. Đây là hành vi xâm phạm sở hữu trí tuệ.” 

Thương hiệu gạo ST25 Vilaconic tại nhà máy sản xuất: Ảnh Vilaconic cung cấp.

Đồng thời, đại diện Vilaconic cũng đặt dấu hỏi về đạo đức kinh doanh của Trung An, khi Vilaconic từng là đối tác thương mại lâu năm của công ty, Trung An hiểu rõ thương hiệu Vilaconic. Nhưng việc Trung An hợp tác với Ausviet Food – đơn vị đứng sau Vilaconic Australia Pty Ltd để tung ra sản phẩm gạo thương hiệu AUVI OCEAN với bao bì có thiết kế gây nhầm lẫn với mẫu chính hãng của Vilaconic, Trung An có đầy đủ cơ sở để nhận biết hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ. Theo ông Hưng trong tình huống này Trung An nên thông báo cho Vilaconic để kịp thời ngăn chặn.

Ông Hưng cũng cho biết thêm về ý nghĩa tên gọi “Vilaconic” được sáng tạo từ năm 2010, nhằm gắn kết thị trường Việt Nam – Lào, đồng thời logo thương hiệu được thiết kế lại vào năm 2017 để hoàn thiện nhận diện. Thế nhưng, ngày 1/5/2025, công ty Ausviet Food bất ngờ đăng ký sở hữu thương hiệu “Vilaconic” tại Úc mà không hề có sự đồng ý từ phía Vilaconic.

Hành động này bị Vilaconic tố là xâm phạm nghiêm trọng quyền sở hữu trí tuệ. Ngay sau đó, doanh nghiệp đã gửi đơn phản đối, được chính phủ Úc chấp thuận, và hiện các thủ tục pháp lý đang được triển khai theo quy định. Vilaconic cũng nhấn mạnh sẽ phối hợp chặt chẽ với cơ quan chức năng trong và ngoài nước để bảo vệ quyền lợi hợp pháp.

Vilaconic tung hình ảnh nhận diện gạo ST25 Vilaconic chính hãng.

Sự việc liên quan đến Vilaconic, Vilaconic Australia Pty Ltd cho thấy bức tranh nhiều tầng nấc của thị trường gạo quốc tế, nơi cạnh tranh không chỉ nằm ở chất lượng, mà còn kéo dài trong những cuộc chiến pháp lý về thương hiệu.

Tranh chấp thương hiệu gạo Vilaconic là lời cảnh tỉnh đối với doanh nghiệp Việt Nam: khi mở rộng ra thị trường nước ngoài, cần chuẩn bị đầy đủ và kỹ lưỡng về pháp lý, từ đăng ký nhãn hiệu, thiết kế bao bì, lưu giữ bằng chứng sử dụng cho đến việc duy trì sự minh bạch trong hợp tác. Doanh nghiệp nên chủ động đăng ký bảo hộ ngay tại quốc gia sở tại, hoặc thông qua các cơ chế quốc tế như WIPO, Thỏa ước Madrid, Công ước Paris… nhằm giảm thiểu tối đa nguy cơ bị chiếm dụng thương hiệu.

Trong bối cảnh thương mại toàn cầu, tình trạng “ăn theo” mẫu mã không phải hiếm. Nếu doanh nghiệp Việt chậm trễ trong khâu đăng ký và bảo hộ, rủi ro mất thương hiệu là điều khó tránh khỏi.

Câu chuyện gạo ST25 tại Úc chỉ là một ví dụ. Trước đó, nước mắm Phú Quốc từng bị đăng ký nhãn hiệu ở châu Âu, cà phê Trung Nguyên gặp rắc rối thương hiệu tại Mỹ, hay chính ST25 cũng từng đối diện tranh chấp tại Hoa Kỳ.

Những bài học này cho thấy, bên cạnh việc nâng cao chất lượng sản phẩm, doanh nghiệp Việt phải song hành trong việc bảo vệ thương hiệu quốc tế, nhất là tại những thị trường trọng điểm. Đồng thời, cần đẩy mạnh truyền thông nhận diện, áp dụng công nghệ như tem chống giả, mã QR, truy xuất nguồn gốc… để minh bạch sản phẩm và củng cố niềm tin người tiêu dùng.