Bị tố nhái thương hiệu Trung An nói?

Gần đây, thông tin về vụ tranh chấp bản quyền mẫu mã bao bì gạo ST25 tại thị trường Úc đã thu hút sự quan tâm lớn từ dư luận, đặc biệt là trong bối cảnh các doanh nghiệp Việt Nam đang nỗ lực khẳng định thương hiệu nông sản trên trường quốc tế.

Mặc dù xuất phát từ cáo buộc của Công ty Cổ phần Vilaconic (thương hiệu gạo ST 25 Vilaconic), những phản hồi từ Công ty Cổ phần Nông nghiệp Công nghệ cao Trung An (Trung An JSC, mã CK: TAR) đã cung cấp cơ sở pháp lý và năng lực của một trong những "đại gia" ngành lúa gạo Việt trước cáo buộc trên. 

Vụ việc bắt đầu khi Công ty Cổ phần Vilaconic bày tỏ sự phản đối về việc một sản phẩm gạo ST25 khác xuất hiện tại Úc với bao bì "giống hệt" của họ. Tuy nhiên, qua thông báo chính thức từ ông Phạm Thái Bình, Chủ tịch Hội đồng quản trị Trung An cho biết  bị công ty Vilaconic vu khống.

Theo đó, Công ty Trung An khẳng định việc đóng gói gạo ST25 xuất khẩu cho các đối tác tại Úc là Công ty AUSVIET FOOD PTY LTD và Công ty TNHH Xuất nhập khẩu Ausviet food VN đều dựa trên nền tảng pháp lý vững chắc. Các đối tác này đã có giấy xác nhận đăng ký nhãn hiệu tại Cục Sở hữu trí tuệ Úc và Cục Sở hữu trí tuệ Chi nhánh tại Thành phố Hồ Chí Minh. Đặc biệt hơn, chính nhãn hiệu AUVI OCEAN – thương hiệu gạo được Trung An cung cấp – cũng đã được đăng ký tại cả hai cơ quan sở hữu trí tuệ của Việt Nam và Úc.

Hinh ảnh thương hiệu gạo Trung An.

Sự minh bạch này còn được thể hiện rõ ràng trên bao bì sản phẩm. Ông Bình chỉ rõ, mỗi bao bì gạo ST25 do Trung An đóng gói đều ghi chú đầy đủ và chi tiết "Nhà nhập khẩu là Công ty VILACONIC AUSTRALIA PTY LTD có địa chỉ tại Úc, với nhãn hiệu: AUVI OCEAN" và "Nhà xuất khẩu, nơi đóng gói gạo: TRUNG AN HI_TECH FARMING JSC".

Những thông tin này không chỉ giúp người tiêu dùng dễ dàng truy xuất nguồn gốc mà còn là bằng chứng cụ thể về sự phân định rõ ràng giữa các bên trong chuỗi cung ứng. Điều này trực tiếp phản biện lại luận điểm về sự "nhầm lẫn" có chủ đích, bởi lẽ thông tin doanh nghiệp xuất khẩu và nhãn hiệu đã được công bố một cách công khai, rõ ràng ngay trên bao bì sản phẩm.

Không chỉ dừng lại ở giấy tờ pháp lý, Trung An còn nhấn mạnh vào nguồn gốc gạo ST25 của mình. Ông Bình cho biết: “Đây là sản phẩm được chế biến từ lúa do chính công ty trực tiếp trồng tại dự án TRVC – một dự án có sự tài trợ và giám sát của Tổ chức SNV Hà Lan cùng Chính phủ Australia. Việc này đã mang lại chứng nhận "lúa giảm phát thải", một tiêu chuẩn chất lượng cao và bền vững được cấp bởi Tổ chức SNV và VIETRISA”.

Trung An quản lý quỹ đất lúa sạch lớn nhất cả nước, trực tiếp canh tác 1.747 ha tại Cần Thơ, Hậu Giang, Kiên Giang và An Giang.

Ông Bình khẳng định đây là một chuỗi cung ứng khép kín "từ đồng ruộng đến bàn ăn", nơi công ty kiểm soát toàn bộ quy trình từ giống lúa, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, đến thu hoạch, sấy, xay xát và đóng gói theo dây chuyền tự động. Sự kiểm soát chặt chẽ này không chỉ đảm bảo chất lượng vượt trội mà còn là nền tảng cho niềm tin của người tiêu dùng.

Trung An được biết đến là ông lớn ngành gạo có bề dày kinh nghiệm và có nhiều thành tựu trong nghiên cứu phát triển giống lúa. Theo ông Bình, Công ty Trung An đã hoạt động chuyên sâu trong lĩnh vực trồng lúa, chế biến, kinh doanh và xuất khẩu gạo xuyên suốt từ năm 1996. Suốt gần ba thập kỷ, Trung An đã đầu tư bài bản, xây dựng nhiều khu kho, nhà máy xay xát chế biến lúa gạo hiện đại và sở hữu hàng ngàn hecta đất để trực tiếp trồng lúa theo các quy trình, tiêu chuẩn chất lượng cao nhất.

Ông Binh cho biết, Công ty này là doanh nghiệp đầu tiên xuất khẩu lô gạo Carbon thấp 500 tấn vào thị trường Nhật Bản vào tháng 6 năm 2025. Đặc biệt, vào tháng 7 năm 2025, Trung An tiếp tục ghi dấu ấn khi là doanh nghiệp đầu tiên xuất khẩu lô gạo Thơm ST25 Carbon thấp vào Úc, được sản xuất từ lúa ST25 trồng trong dự án TRVC đã được cấp chứng nhận "lúa giảm phát thải".  

Trước đó, vào năm 2020, Trung An cũng là doanh nghiệp đầu tiên được Bộ Nông nghiệp tiến cử xuất khẩu lô gạo thơm đầu tiên hưởng thuế xuất 0% vào châu Âu khi Hiệp định EVFTA có hiệu lực. Công ty cũng là một trong số 20 doanh nghiệp Việt Nam được phép xuất khẩu gạo vào thị trường Trung Quốc.  

Ngoài ra, ông Bình cũng nhận định về mô hình hoạt động và thâm nhiên ngành lúa gạo của công ty Vilaconic, ông Bình cho rằng, công ty Vilaconic là công ty trung gian mua đi bán lại sản phẩm gạo.

Sản phẩm gạo của công ty Vilaconic là gạo đi đặt hàng của các nhà máy xay xát, các doanh nghiệp kinh doanh gạo khác, trước đây công ty Vilaconic có đặt mua gạo của công ty Trung An nhiều lần.

Gạo của công ty Vilaconic bán cho Úc hoặc một số nước khác 100% là đặt hàng mua gạo từ các nhà máy xay xát hoặc của doanh nghiệp khác, các nhà máy đó hầu hết là thu mua lúa gạo trôi nổi về xay xát bán cho các doanh nghiệp thương mại, trong đó có bán cho công ty Vilaconic.

Công ty Vilaconic đã từng mua gạo của công ty Trung An nhiều năm liền, nhưng gần đây do giá gạo có nguồn gốc Trung An có khả năng cao hơn giá gạo Vilaconic mua ở nơi khác nên Vilaconic không mua ở Trung An hoặc Trung An quá tải không nhận đơn hàng từ Vilaconic.

Theo đó, ông Bình cho rằng, gạo của công ty Trung An bán cho công ty VILACONIC AUSTRALIA PTY LTD được đóng gói theo thương hiệu AUVI OCEAN có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, thành phần được công bố tại Việt Nam và đủ tiêu chuẩn gạo xanh, sạch, chất lượng cao của công ty Trung An gieo trồng và chế biến đóng gói.

Thương hiệu gạo AUVI OCEAN do công ty Trung An cung cấp đã đăng ký thương hiệu tại 02 Cục Sở hữu trí tuệ Việt Nam và Úc.

Còn gạo ST25 của Vilaconic mua của các nhà máy xay xát không do nguồn gốc gieo trồng lúa, bảng thành phần công bố trên bao bì có đúng với thành phần đăng ký kiểm tra chất lượng tại Việt Nam cấp?

"Ông lớn" của ngành gạo làm ăn ra sao?

CTCP Nông nghiệp Công nghệ cao Trung An (TAR) – tiền thân là Công ty TNHH Trung An, thành lập năm 1996 tại Cần Thơ – hiện là một trong những doanh nghiệp xuất khẩu gạo lớn của Việt Nam. Trải qua gần ba thập kỷ phát triển, Trung An đã đưa gạo Việt Nam đến nhiều thị trường khó tính như Mỹ, Đức, Australia, Canada, Singapore, Trung Quốc…

Theo giới thiệu, Trung An quản lý quỹ đất lúa sạch lớn nhất cả nước, trực tiếp canh tác 1.747 ha tại Cần Thơ, Hậu Giang, Kiên Giang và An Giang. Doanh nghiệp cũng liên kết với hàng nghìn hộ nông dân, áp dụng mô hình hợp tác doanh nghiệp – nông dân, đạt năng suất bình quân khoảng 9 tấn/ha/vụ. Đây là lợi thế quan trọng giúp Trung An khẳng định thương hiệu gạo sạch, chất lượng cao, phục vụ cả xuất khẩu và thị trường trong nước.

Ông Phạm Thái Bình chủ tịch công ty và vợ bà Lê Thị Tuyết là những trụ cột của công ty.

Về kinh doanh, bức tranh tài chính của Trung An những năm gần đây khá nhiều biến động. Quý II/2023, doanh thu thuần đạt 1.615 tỷ đồng – gấp đôi cùng kỳ, song công ty lại lỗ gần 8 tỷ đồng do chi phí lãi vay tăng cao và phát sinh khoản thanh lý hàng hóa hư hỏng. Cả năm 2024, Trung An ghi nhận 4.235,6 tỷ đồng doanh thu nhưng lỗ sau thuế hơn 58 tỷ đồng.

Bước sang quý I/2025, tình hình tiếp tục khó khăn: doanh thu giảm 63% xuống 327 tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế âm 18 tỷ đồng. Dù đặt kế hoạch năm 2025 với 4.200 tỷ đồng doanh thu và lợi nhuận 8,8 tỷ đồng, khả năng đạt được vẫn là thách thức lớn.

Chủ tịch HĐQT Nguyễn Thái Bình thừa nhận, nguyên nhân chính khiến lợi nhuận không đạt kỳ vọng nhiều năm qua là chi phí tài chính quá lớn. Doanh nghiệp đang nỗ lực tái cơ cấu, giảm nợ vay, thu hẹp từ 7 ngân hàng còn 2 đối tác chính, nhằm giảm áp lực lãi vay và cải thiện hiệu quả hoạt động.

Không chỉ dừng ở xuất khẩu gạo, Trung An đang mở rộng chuỗi giá trị. Doanh nghiệp định hướng phát triển sản phẩm phụ từ gạo (bún, phở, bột khô), nông nghiệp kết hợp du lịch sinh thái và năng lượng sạch. Hiện Trung An sở hữu 800 ha đất canh tác hữu cơ và rừng tràm tự nhiên, dự kiến quy hoạch thành tổ hợp trồng cây ăn trái, dược liệu và sản xuất nông sản chế biến.

Đặc biệt, công ty đã được phê duyệt đầu tư vùng lúa chất lượng cao 15.000 ha tại Đắk Lắk (trước đây thuộc Phú Yên), và đang xúc tiến dự án 50.000 ha tại An Giang – nằm trong Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp mà Chính phủ vừa thông qua.

Từ vị thế “ông lớn” gạo xuất khẩu, Trung An đang đối mặt với bài toán lợi nhuận co hẹp do gánh nặng tài chính. Tuy vậy, với vùng nguyên liệu lớn, chiến lược đa dạng hóa sản phẩm và bám sát định hướng phát triển bền vững của Chính phủ, doanh nghiệp này vẫn được kỳ vọng sẽ sớm cải thiện kết quả kinh doanh và củng cố vai trò trong chuỗi giá trị gạo Việt Nam.