Bốn năm trước, một xét nghiệm máu đơn giản đã làm thay đổi cuộc đời của John Gormly khi phát hiện ông mắc ung thư ruột kết giai đoạn đầu. Phát hiện này là kết quả của một xét nghiệm máu có tên là Shield, khi đó vẫn đang trong giai đoạn thử nghiệm, đã chứng minh khả năng phát hiện ung thư sớm một cách hiệu quả.

Công nghệ đột phá trong sàng lọc ung thư

Shield, được Guardant Health phát triển, đã chính thức được Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) phê duyệt vào tháng 7/2024. Xét nghiệm này hoạt động bằng cách phát hiện các đoạn DNA do tế bào ung thư hoặc tiền ung thư giải phóng vào máu. Đây được xem là bước tiến lớn trong lĩnh vực sàng lọc ung thư, mang lại một phương pháp ít xâm lấn hơn so với nội soi đại tràng truyền thống.

Dù có nhiều ưu điểm, Shield không thể thay thế hoàn toàn các phương pháp sàng lọc hiện có, đặc biệt là nội soi đại tràng với độ chính xác cao hơn. Tuy nhiên, xét nghiệm này có thể giúp mở rộng phạm vi sàng lọc, đặc biệt với những người e ngại các phương pháp xâm lấn. Hiện tại, Shield được khuyến nghị thực hiện 3 năm một lần, song các nghiên cứu đang tiếp tục đánh giá hiệu quả của việc sàng lọc với tần suất cao hơn.

Mở rộng sang sàng lọc ung thư tuyến tụy

Không chỉ hiệu quả trong chẩn đoán ung thư ruột kết, các xét nghiệm máu tiên tiến còn mang đến cơ hội phát hiện sớm ung thư tuyến tụy, một căn bệnh thường được chẩn đoán ở giai đoạn đã tiến triển làm giảm đáng kể cơ hội sống sót của bệnh nhân.

Với mục đích thay đổi điều này, nhóm nghiên cứu do Ajay Goel dẫn đầu đã phát triển một xét nghiệm nhằm phát hiện microRNA – phân tử đặc hiệu liên quan đến ung thư tuyến tụy. Kết hợp với xét nghiệm phát hiện protein CA-19, phương pháp này cho thấy khả năng phát hiện tới 97% các trường hợp ung thư tuyến tụy ở giai đoạn đầu, mở ra tiềm năng cải thiện đáng kể trong cuộc chiến chống lại căn bệnh có tỷ lệ tử vong cao này.

Các nhà khoa học kỳ vọng những xét nghiệm máu này có thể trở thành một phần trong các đợt kiểm tra sức khỏe định kỳ, giúp phát hiện ung thư sớm hơn và nâng cao hiệu quả điều trị. Với những người có nguy cơ cao, việc thực hiện các xét nghiệm thường xuyên hơn có thể được khuyến nghị để tăng cơ hội phát hiện bệnh kịp thời.

Tương lai của sàng lọc ung thư

Bên cạnh Shield, các xét nghiệm phát hiện đa ung thư (MCD) cũng đang được nghiên cứu với mục tiêu có thể phát hiện được đồng thời nhiều loại ung thư cùng lúc. Dù mang đến nhiều hứa hẹn, công nghệ này vẫn cần được chứng minh thêm về hiệu quả và giảm tỷ lệ dương tính giả trước khi có thể được áp dụng rộng rãi.

John Gormly, người từng nhận được chẩn đoán ung thư nhờ xét nghiệm Shield, hiện đã bước vào giai đoạn thuyên giảm. Trải nghiệm của ông đã cho thấy tầm quan trọng của việc sàng lọc sớm và mở ra hy vọng mà những xét nghiệm máu mới này mang lại trong cuộc chiến chống lại ung thư.