Trong đời sống thường ngày, chúng ta không khó để bắt gặp những câu nói khiến người nghe cảm thấy… cạn năng lượng chỉ trong vài giây. Không phải vì nội dung phức tạp, mà bởi nó phản ánh một kiểu tư duy nghèo nàn và cảm xúc vụng về đến mức đáng lo ngại. IQ thấp chưa hẳn là vấn đề lớn nhất, bởi trí thông minh có thể được bồi đắp dần theo thời gian. Đáng sợ hơn là khi EQ cũng chạm đáy, tức là không nhận ra cảm xúc của người khác, không ý thức được tác động của lời nói, và không thấy mình đang làm tổn thương hay làm khó người xung quanh. Dưới đây là năm câu nói quen thuộc, thường xuyên xuất hiện ở những người như vậy.

Thứ nhất: “Tôi nói thẳng tính tôi vậy, ai chịu được thì chịu”

Nghe qua, câu nói này có vẻ như đang tự nhận mình là người chân thành, thẳng thắn. Nhưng thực chất, đây là một cách ngụy biện cho sự thô lỗ và thiếu tinh tế. Nói thẳng không đồng nghĩa với nói bất chấp. Một người có EQ cao hiểu rằng sự thật có nhiều cách để truyền đạt, và cách nói quan trọng không kém nội dung. Khi ai đó dùng “tính tôi vậy” để bao biện cho việc làm người khác tổn thương, họ đang từ chối trách nhiệm điều chỉnh hành vi của chính mình. Đó không phải cá tính, mà là sự lười biếng trong giao tiếp và thiếu ý thức xã hội.

Thứ hai: “Có vậy cũng buồn à?”

Đây là một trong những câu nói thể hiện rõ nhất EQ chạm đáy. Cảm xúc là trải nghiệm chủ quan, không có thước đo tuyệt đối. Điều nhỏ với người này có thể là nỗi đau lớn với người khác. Khi phủ nhận cảm xúc của đối phương bằng câu nói này, người nói không chỉ thiếu đồng cảm mà còn vô tình gửi đi thông điệp: “Cảm xúc của bạn không quan trọng.” Dần dần, kiểu giao tiếp này khiến các mối quan hệ trở nên lạnh lẽo, bởi không ai muốn chia sẻ với người luôn xem nhẹ cảm xúc của mình.

Thứ ba: “Ai cũng thế thôi, có gì đâu mà than”

Câu nói này thường xuất hiện khi người khác đang gặp khó khăn và cần được lắng nghe. Thay vì chia sẻ hay giúp đỡ, người nói chọn cách so sánh và “chuẩn hóa” nỗi khổ. Nhưng sự thật là không phải ai cũng có cùng sức chịu đựng, hoàn cảnh hay nguồn lực. Việc lấy số đông làm thước đo để bác bỏ nỗi đau cá nhân cho thấy tư duy đơn giản và thiếu khả năng đặt mình vào vị trí người khác. Người EQ cao hiểu rằng đôi khi, điều người ta cần không phải lời khuyên hay so sánh, mà chỉ là một sự công nhận: “Ừ, chuyện đó khó thật.”

Thứ tư: “Tôi nói vậy là tốt cho bạn thôi”

Đây là câu nói nguy hiểm bởi nó khoác lên sự phán xét một lớp áo “thiện ý”. Không phải mọi lời góp ý đều thực sự vì lợi ích của người khác, và không phải lúc nào “tốt cho bạn” cũng cho phép ta nói bất cứ điều gì theo cách mình muốn. Khi không quan tâm đến bối cảnh, thời điểm và cảm xúc của đối phương, câu nói này trở thành một dạng áp đặt. Người IQ và EQ thấp thường tin rằng quan điểm của mình là chân lý, và người khác “phải” biết ơn vì đã được nghe. Trong khi đó, người trưởng thành về cảm xúc luôn tự hỏi: “Liệu điều mình sắp nói có thực sự cần thiết và phù hợp không?”

Thứ năm: “Tại bạn nhạy cảm quá thôi”

Đổ lỗi cho sự “nhạy cảm” của người khác là cách dễ nhất để né tránh trách nhiệm. Câu nói này hàm ý rằng vấn đề không nằm ở lời nói hay hành vi của mình, mà nằm ở cách người kia phản ứng. Đây là biểu hiện rõ ràng của sự thiếu tự phản tỉnh. Thay vì xem xét lại bản thân, người nói chọn cách hạ thấp cảm xúc của đối phương. Lâu dần, điều này tạo ra một môi trường giao tiếp độc hại, nơi cảm xúc bị xem là yếu đuối và không đáng được tôn trọng.

Nhìn chung, năm câu nói trên không chỉ phản ánh IQ thấp theo nghĩa tư duy đơn giản, thiếu chiều sâu, mà còn cho thấy EQ chạm đáy khi người nói không hề nhận thức được tác động của lời mình nói ra. Điều đáng buồn là nhiều người sử dụng chúng một cách vô thức và coi đó là bình thường. Trong một xã hội ngày càng đề cao kết nối và thấu cảm, học cách im lặng đúng lúc, nói năng có cân nhắc và tôn trọng cảm xúc của người khác không phải là điều gì quá cao siêu. Đó chỉ đơn giản là dấu hiệu của một con người đủ trưởng thành cả về trí tuệ lẫn cảm xúc.