Trong bản báo cáo của Cơ quan Y tế Cộng đồng Anh (PHE) đêm ngày 2/2, các nhà khoa học đã phát hiện thêm ít nhất 11 trình tự gen biến thể của virus SARS-CoV-2, xuất hiện trong số các virus đã biến thể sẵn thành virus B.1.1.7 lưu hành tại thành phố Bristol của Anh.

Trong lần biến thể đầu tiên, virus SARS-CoV-2 ở Anh đã nhặt được một đột biến ký hiệu là N501Y để trở thành B.1.1.7, sau đó lần thứ 2 đã tích lũy được thêm đột biến ký hiệu là E484K. loại biến thể được tìm thấy ở Brazil và Nam Phi. Theo các nhà khoa học, E484K rất nguy hiểm bởi nó có thể làm giảm hiệu lực phòng bệnh của các loại vắc-xin COVID-19 hiện có.

Ngoài ra, cũng có lo ngại rằng biến thể của biến thể virus SARS-CoV-2 tại Anh có thể tái nhiễm hiệu quả hơn nếu nó thích nghi được với các phản ứng miễn dịch của con người, kể cả người mắc COVID-19 đã khỏi bệnh.

Đột biến vốn là một điều hiển nhiên trong quá trình tiến hóa, và nó xảy ra trong mỗi vòng đời của một con virus. Mỗi lần virus SARS-CoV-2 sao chép mã RNA dài 30.000 ký tự của nó, một số lỗi có thể xảy ra ở bất cứ đâu và bất cứ lúc nào, đa phần là vô hại, hoặc thậm chí gây hại cho chính bản thân virus. Nhưng với số lượng cực kỳ lớn, một tỷ lệ cực kỳ thấp các thay đổi trong đó khiến virus trở nên mạnh hơn. Theo thuyết tiến hóa và chọn lọc tự nhiên, chúng sẽ bắt đầu áp đảo chủng virus cũ và trở thành chủng virus phổ biến mới.

Trong lần biến thể đầu tiên của virus SARS-CoV-2 ở Anh, virus này đã có các đột biến N501Y trên phần RNA chịu trách nhiệm tạo ra protein gai của nó, là niêm mạc phổi và đường hô hấp của con người. Các protein gai này cũng chính là điểm trọng yếu mà vắc-xin phòng COVID-19 đang nhắm vào. Biến thể SARS-CoV-2 ở Brazil và Nam Phi có đột biến N501Y này cùng với một đột biến nữa ký hiệu là E484K, cũng trên gen sinh protein gai.

"Đột biến E484K hiện đã được xác định trong một phần nhỏ virus ở Anh đã biến thể một lần trước đó. Điều này cho thấy rằng biến thể của Anh hiện đang độc lập tiếp thu sự thay đổi trên E484K", Tiến sĩ Jonathan Stoye, Trưởng Phòng thí nghiệm Tương tác Vật chủ-Retrovirus tại Viện Francis Crick giải thích.

E484K được cho là đột biến chính ảnh hưởng đến hiệu quả của vắc-xin là điều đáng lo ngại nhất. 

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Julian Tang, một nhà virus học lâm sàng tại Đại học Leicester, Vương quốc Anh cho biết: "Báo cáo của PHE cập nhật bề B.1.1.7 đề cập đến việc virus này có thêm đột biến E484K – đây là một diễn biến đáng lo ngại, nhưng không hoàn toàn bất ngờ. Đột biến E484K này đã có trong các biến thể B.1.351/501Y.V2 của Nam Phi và B.1.1.28/P1/P2 của Brazil - và hiện được cho là đột biến chính ảnh hưởng đến hiệu quả của vắc-xin. Việc B.1.1.7 thu nhận nó có thể là do sự tái tổ hợp với một trong những loại virus biến thể Nam Phi hoặc Brazil khi chúng cùng nhiễm vào bên trong một tế bào - như chúng ta thấy với các loại virus cúm khác nhau - nhưng trường hợp này hiếm hơn với coronavirus. Vì vậy, điều này có nhiều khả năng đã phát sinh thông qua quá trình chọn lọc/tiến hóa hội tụ/song song và tự nhiên trong quần thể người, khi virus thích nghi với vật chủ mới - virus chỉ có thể tiến hóa thông qua quá trình sao chép liên tục".

Giáo sư Lawrence Young, một nhà virus học và là giáo sư về ung thư phân tử tại Đại học Warwick cảnh báo một nguy cơ nữa, đó là việc virus SARS-CoV-2 đang dần thích nghi với phản ứng miễn dịch của chúng ta, ngay cả những người đã nhiễm COVID-19 và khỏi bệnh.

Với rất nhiều mối đe dọa như vậy, chúng ta vẫn cần phải nghiêm chỉnh thực hiện các biện pháp phòng ngừa như đeo khẩu trang, rửa tay thường xuyên bằng xà phòng và giữ khoảng cách xã hội.