Bộ Công Thương vừa có Tờ trình số 6046 gửi Chính phủ, đề nghị Chính phủ giao Bộ Tài chính chủ trì xây dựng cơ chế tài chính, huy động số tiền từ nay đến năm 2030 lên tới 134,7 tỷ USD đầu tư cho các dự án nguồn điện theo Quy hoạch điện VIII đã được Thủ tướng phê duyệt.

Trong tờ trình gửi tới Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà ngày 31/8/2023, Bộ Công Thương đề nghị Chính phủ giao nhiệm vụ cụ thể cho các bộ, ngành để triển khai có hiệu quả Quy hoạch điện VIII.

Theo tính toán của Bộ Công Thương, vốn đầu tư cho phát triển nguồn điện giai đoạn 2021-2025 lên tới 57,1 tỷ USD, trong đó nguồn điện 48,1 tỷ USD, lưới truyền tải 9,0 tỷ USD. Tổng vốn đầu tư giai đoạn 2026-2030 cần khoảng 77,6 tỷ USD trong đó nguồn điện 71,7 tỷ USD, lưới truyền tải 5,9 tỷ USD. Như vậy tổng nguồn vốn đầu tư cho nguồn điện đến năm 2030 là 134,7 tỷ USD.

"Toàn bộ vốn đầu tư cho các dự án đầu tư ngành điện sử dụng các nguồn vốn khác ngoài vốn đầu tư công", Tờ trình nêu rõ.

Tờ trình này Bộ Công Thương cũng nêu nhiều khó khăn trong việc thực hiện Quy hoạch điện VIII. Cụ thể, theo thống kê, hiện có 23 dự án/phần dự án có quy mô công suất 2.360,42 MW các dự án điện mặt trời đã được phê duyệt, đã được chấp thuận chủ trương đầu tư và giao chủ đầu tư. Tuy nhiên theo tính toán cơ cấu nguồn điện của Đề án Quy hoạch điện VIII, tổng công suất các dự án có khả năng đưa quy hoạch vào chỉ là 1.500 MW.

Nhiệm vụ của Bộ Công Thương là chủ trì phối hợp với các bộ, ngành tổ chức thực hiện kế hoạch hiệu quả, tuân thủ theo đúng quy định của Luật Quy hoạch và pháp luật có liên quan, đảm bảo cung cấp đủ điện cho phát triển kinh tế - xã hội. Bộ sẽ chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành, địa phương hoàn thiện xây dựng và trình Chính phủ Luật Điện lực sửa đổi và Luật về năng lượng tái tạo, sớm trình Quốc hội thông qua. Trình Chính phủ ban hành các chính sách về mua bán điện trực tiếp.

Bộ Công Thương chủ trì, tiếp tục làm việc với các chủ đầu tư các nhà máy điện than đang trong quá trình triển khai đầu tư, rà soát kỹ các quy định của pháp luật các cam kết, thỏa thuận giữa các bên để xử lý dứt điểm các dự án, theo Markettimes.

Trong Tờ trình 6046, Bộ Công Thương đề nghị Chính phủ giao nhiệm vụ cho Bộ KH&ĐT chủ trì xây dựng cơ chế đấu thầu công khai, minh bạch để lựa chọn các chủ đầu tư thực hiện các dự án điện, hướng dẫn các địa phương thực hiện.

Đồng thời xây dựng cơ chế chính sách để thu hút đầu tư nước ngoài, vốn ODA và các vốn đầu tư tư nhân cho phát triển ngành điện đồng bộ, cân đối, bền vững.

Với Bộ Tài chính, Bộ Công thương đề nghị Chính phủ giao chủ trì phối hợp với các Bộ, ngành liên quan xây dựng cơ chế tài chính và cơ chế huy động vốn cho đầu tư phát triển ngành điện theo kịp Quy hoạch và Kế hoạch thực hiện Quy hoạch điện được duyệt nhằm đáp ứng đồng bộ và đầy đủ nhu cầu điện của toàn xã hội.

Đồng thời, giao Bộ Tài chính phối hợp với Bộ Công Thương xây dựng các chính sách về giá điện theo cơ chế thị trường; cơ chế tài chính, cơ chế giá điện, cơ chế khuyến khích để thực hiện.

Bộ Tài chính được đề xuất chủ trì rà soát các văn bản pháp quy về thuế, tài chính, kế toán nhằm đảm bảo thi hành được các cơ chế tài chính, khuyến khích hỗ trợ thực hiện chương trình quản lý nhu cầu điện, chương trình điều chỉnh phụ tải, sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả.

Với Ngân hàng Nhà nước, Bộ Công thương đề nghị Chính phủ giao nhiệm vụ chỉ đạo các tổ chức tín dụng triển khai đồng bộ các giải pháp nhằm tạo điều kiện cho các khách hàng, doanh nghiệp đầu tư các dự án điện thuộc Quy hoạch điện VIII, Kế hoạch thực hiện Quy hoạch điện VIII tiếp cận nguồn vốn tín dụng ngân hàng một cách thuận lợi theo quy định của pháp luật.

Theo thống kê, hiện có 23 dự án/phần dự án có quy mô công suất 2.360,42 MW các dự án dự án điện mặt trời đã được phê duyệt, chấp thuận chủ trương và giao chủ đầu tư.

Tuy nhiên theo tính toán cơ cấu nguồn điện của Đề án Quy hoạch điện VIII, tổng công suất các dự án có khả năng đưa vào là 1.500 MW. Viện Năng lượng cho rằng, vì không có đủ thời gian, thông tin, số liệu, một số tiêu chí (quy định của pháp luật về quy hoạch, pháp luật về đầu tư và các quy định của pháp luật khác có liên quan; hiệu quả kinh tế, giá điện và chi phí truyền tải hợp lý như nêu tại Quyết định 500/QĐ-TTg) chưa thể xác định được nên không đủ cơ sở để xác định rõ tiến độ của các dự án điện mặt trời đã có chủ đầu tư cũng như các dự án điện mặt trời mới.

Do đó, tư vấn lập kế hoạch đề xuất UBND các tỉnh tổng hợp xếp hạng dự án, báo cáo Bộ Công thương và Chính phủ nhằm lựa chọn các dự án để phát triển, đáp ứng tiêu chí tại Quyết định 500/QĐ-TTg, đảm bảo tối ưu tổng thể theo Quy hoạch Điện VIII.

Ngoài ra, hiện Đề án Kế hoạch đã tính toán đến cấp độ dự án với khoảng 1.019 công trình nguồn và lưới điện quan trọng, ưu tiên đầu tư của ngành điện (67 công trình nguồn và 952 công trình lưới truyền tải), đã phân kỳ đầu tư tới năm 2025 và giai đoạn 2026-2030, theo Dân Việt.

Tuy nhiên hiện các nguồn năng lượng tái tạo như điện gió, điện mặt trời, điện sinh khối, điện rác, thủy điện nhỏ không phân cấp đến mức độ dự án.

Nguyên nhân được cho là cơ sở xếp hạng ưu tiên của các nguồn năng lượng, trong đó 2 tiêu chí quan trọng chưa xác định được là: tình trạng pháp lý của dự án, sự phù hợp với quy hoạch sử dụng đất và các quy hoạch khác cũng như giá điện và hiệu quả kinh tế xã hội của dự án.

(Tổng hợp)