Thành phố Venice đang phải trải qua trận ngập lụt nghiêm trọng nhất trong vòng 50 năm qua. Theo Thị trưởng Venice, ông Venigi Luigi Brugnaro, trận ngập lụt đã nhấn chìm phân nửa thành phố này, thậm chí nước còn tràn vào các địa điểm có tuổi đời lâu như nhà thờ Thánh Marco.

Không chỉ riêng Venice, một số di sản trên thế giới cũng chịu sự ảnh hưởng sự biến đổi của kí hậu như khu phố cổ George Town ở bang Penang, Malaysia; vườn quốc gia Yellowstone ở Mỹ ở rạn san hô Great Barrier tại Úc; làng đồ đá Skara Brae ở Scotland….

Theo Time, các chuyên gia đã tính toán nhiều giải pháp để cứu lấy hàng loạt địa điểm là di sản văn hóa thế giới này tuy nhiên với tình hình tài chính hiện tại sẽ rất khó để thực hiện. Điều cần thiết nhất bây giờ sự liên kết của tất cả các quốc gia trên thế giới, cùng nhau tìm ra những chiến lược bảo vệ di sản một cách lâu dài. Trước đó, UNESCO từng tổ chức các buổi trao đổi giữa các quốc gia để rút kinh nghiệm và loại trừ những biện pháp không hữu dụng.

Tạp chí Time đã đưa ra danh sách cách di sản văn hóa thế giới có nguy cơ bị thiệt hại, cũng như kiến nghị các biện pháp bảo tồn.

Venice

Cuối ngày 12/11/2019, Venice đã hứng chịu đợt triều cường cao nhất trong hơn 50 năm qua, người dân phải lội qua từng con đường ngập lụt để tìm nơi trú ẩn. Theo AP, chỉ riêng tháng 11 năm nay, Venice đã trải qua 3 trận ngập lụt kỷ lục chỉ trong vòng 1 tuần.

Thành phố Venice ngập trong biển nước.

Thành phố Venice ra đời vào thế kỷ thứ 5, ban đầu việc định cư chỉ mang tính tạm thời, nhưng người Venice dần sinh sống cố định trên các hòn đảo. Sau đó, để kiên cố vững chắc cho những ngôi nhà, người Venice đóng những chiếc cọc gỗ xuống nền cát, sàn gỗ được dựng lên bên trên những cọc gỗ. Cuối cùng, họ xây nhà trên các tấm sàn gỗ này.

Cọc gỗ đỡ nền móng của Venice nằm ngập dưới nước nên không tiếp xúc với oxy, một yếu tố rất cần thiết để vi sinh vật tồn tại. Ngoài ra, nước muối thường xuyên chảy qua khiến gỗ hóa thạch sau thời gian dài, trở thành một kết cấu cứng như đá.

Rất hiếm nơi nào có thể bị đe dọa bởi khí hậu như Venice vì kết cấu xây dựng đã được tính toán rất kỹ lưỡng. Tuy nhiên để thành phố có thể duy trì hàng trăm năm qua đã phải có sự cân bằng với thiên nhiên và hiện tại chính sự biến đổi khí hậu đã đánh mất sự cân bằng đó.

Phó giáo sư Đại học Khoa học và công nghệ Na Uy, ông Chiara Bertolin cho biết với tình hình ngập nước kéo dài, nước mặn sẽ xâm nhập và làm nứt nền móng của các tòa nhà cũng như các tượng đài ở Venice khiến những công trình này phải đối diện với việc khả năng sẽ bị đổ vỡ. Vì được làm từ xây dựng từ những nguyên vật liệu lâu đời cho việc thay thế sẽ không thể dễ dàng, thậm chí còn phải tiến hành qua nhiều bước như tẩy rửa, dọn dẹp thật chậm rãi... tốn rất nhiều thời gian và công sức.

Trước đây, chính quyền thành phố đã từng lập ra hệ thống chắn lũ với mức đầu tư lên đến hàng tỉ đô nhưng vẫn chưa hoàn thành do gặp trở ngại từ kỹ thuật, quan liêu, tham nhũng. Hậu quả là hệ thống chưa được sử dụng, người dân đã phải sống trong cảnh ngập lụt chưa từng có trong lịch sử.

Phó Giám đốc Chương trình khí hậu và năng lượng của Liên minh Các nhà khoa học, ông Adam Markham cho biết, chính quyền và mọi người cần phải nhanh chóng hành động trước khi đánh mất đi những công trình kiến trúc vĩ đại của lịch sử. Nền móng và cấu trúc của toàn bộ các tòa nhà đang bị đe dọa nghiêm trọng và chắc chắn sẽ sụp đổ nếu không kịp thời cứu chữa.

Vườn quốc gia Yellowstone ở Mỹ

Được thành lập vào năm 1872, vườn quốc gia Yellowstone ở Mỹ là công viên quốc gia đầu tiên trên thế gới, đồng thời cũng trở thành biểu tượng về tài nguyên thiên nhiên của Bắc Mỹ. Năm 1978, vườn quốc gia Yellowstone đã được công nhận là di sản thế giới. Yellowstone là vườn quốc gia đầu tiên và xưa nhất thế giới, chuyên bảo vệ các loài động vật hoang dã.

Mặc dù không bị nước biển xâm chiếm hay ngập lụt nhưng theo cảnh báo, khu vực này cũng chịu sự tác động không nhỏ của biến đổi khí hậu. Trong tương lai không xa, các loài động vật, thực vật sẽ dần ít đi.

Sự thay đổi về mật độ tuyết rơi và tốc độ tan chảy cả tuyết sẽ khiến dòng sông cạn nước. Trong khi đó hầu hết các cộng đồng sinh sống nơi đây đang phụ thuộc vào nguồn nước này để sinh sống và trồng trọt. Ngoài ra, các loài cá cũng sẽ bị ảnh hưởng do nước cạn.

Rạn san hô Great Barrier ở Úc

Rạn san hô này nằm ở khu vực Biển San Hô, cách bờ Queensland về phía Đông Bắc, với khoảng 3.000 tảng đá ngầm riêng biệt cùng 900 hòn đảo, rạng san hô này trải dài gần 2.600km, giữa vùng biển gần 350.000km2. Một phần của khu vực đá ngầm này thuộc công viên hải dương rạn san hô cùng tên Great Barrie. Rất nhiều loài vật nơi đây có tên trong Sách Đỏ thế giới, ngoài ra  còn có khoảng 30 loài cá heo, cá voi được ghi nhận, đặc biệt với sự xuất hiện của cá héo Indo-Pacific Humpback, cá voi Humpback…

Thế nhưng kỳ quan kỳ vĩ dưới lòng đại dương này đang dần bị tẩy trắng, xuất phát từ việc san hô bị căng thẳng do nhiệt độ nước biển tăng. Hiện tại có lượng sinh sản của san hô đã giảm 89% và ngày càng trở nên nghiêm trọng hơn.

Theo Ủy Ban liên chính phủ về biến đổi khí hậu dự báo nếu Trái Đất tăng lên 1,5 độ C, loài san hô này sẽ tiếp tục bị ảnh hưởng và chắc chắn sẽ biến mất nếu tăng lên 2 độ C. Mặc dù nước Úc đã đưa ra các biện pháp bảo vệ rạn san hô như chặn loài sao biển ăn san hô và kiểm soát dòng chảy nước biển nhưng đều không có tác dụng.

Khu phố cổ Georgetown ở Penang, Malaysia

George Town là thủ phủ của Penang (Malaysia), vốn là pháo đài lập năm 1786 rồi trở thành cảng lớn của hải trình Trung – Ấn. Penang thu hút người Châu Âu, Trung Quốc, Ấn Độ, Bugis, Ả Rập, Armenia, Ba Tư, Thái Lan, Miến Điện và Sumatra…

Penang cũng là nơi các tín đồ Hồi giáo Nam Á lên tàu đến thánh địa Mecca. Năm 2008, George Town được UNESCO công di sản văn hóa bởi tính độc đáo của sự pha trộn của sự đa dạng tôn giáo, cảnh quan lịch sử và cuộc sống.

Thế nhưng theo các nhà khoa học, khi Trái Đất nóng lên, có nhiều cơn bão đi qua kèm theo đó là nước biển dâng cao dần, điều này có thể đe dọa đến các di tích lịch sử nơi đây vì kiến trúc được xây dựng khá thấp và sát biển. Không những vậy các tòa nhà còn được xây bằng gỗ, một loại vật liệu dễ bị mục. Nếu lượng mưa ngày càng tăng, cuộc sống của người dân nơi đây cũng bị đe dọa từng ngày.

Làng đồ đá Skara Brae ở quần đảo Orkney, Scotland

Đây là ngôi làng nhỏ nằm trên vịnh Skaill, thuộc quần đảo Orkney ở Scotland. Với kiến trúc vững chãi nhờ vào các khối đá lớn, ngôi làng này được đánh giá là một trong những di tích đáng chú ý nhất của châu Âu. Con người từng sống tại đây từ hơn 5.000 năm trước.

Người ta phát hiện ra 8 ngôi nhà được tạo dựng bằng các loại đá phẳng xếp chồng lên nhau sau khi ngôi làng được các nhà khảo cổ khai quật vào năm 1927. Trước đó, ngôi làng đã bị chôn vùi dưới những đụn cát trắng sau một cơn bão khủng khiếp đổ vào vùng vịnh Skaill năm 1850. Vào năm 1999, ngôi làng này đã được UNESCO công nhận là Di sản thế giới.

Các nhà khoa học cho rằng, làng đồ đá Skara có thể bị bão cuốn trôi trong tương lai. Bởi có lẽ có rất nhiều cơn bão đi qua nơi đây, cho dù đã có đập ngăn nước nhưng cũng khó lòng bảo vệ được khu vực này về lâu dài.

Các bức tường đang bị xói mòn dần do tác động của bão, đó là lý do vì sao các chuyên gia cảnh báo một ngày nào đó ngôi làng có thể biến mất không dấu vết.