 |
| Làng cốm Mễ Trì thuộc quận Nam Từ Liên, Hà Nội. Nơi đây nổi tiếng với nghề làm cốm truyền thống. Dù quá trình đô thị hoá ngày càng phát triển nhưng người dân Mễ Trì vẫn luôn cố gắng duy trì, phát triển nghề truyền thống này. |
 |
| Cốm Mễ trì được làm từ nhiều loại lúa nếp khác nhau, nhưng ngon nhất vẫn là lúa nếp cái hoa vàng thu hoạch lúc hạt lúa nếp non còn mọng sữa thì cốm mới thơm, dẻo và ngọt. Sau khi thu hoạch, lúa non được mang về tuốt ra ngâm. Sau đó tiến hành đãi thóc để loại bỏ những hạt lép, rồi vớt ra để ráo nước. Bước này có tác dụng làm sạch hạt thóc khỏi đất cát bụi bẩn, vừa đảm bảo chất lượng hạt thóc. |
 |
| Sau khi chọn lọc và làm sạch thóc sẽ được đưa vào chảo rang thóc cốm, chảo rang thóc phải được làm từ gang đúc. Trong quá trình rang, lúa phải được trông chừng từ lửa nhỏ đến vừa, nếu lửa to quá sẽ làm cốm chín không đều và cháy. Đến làng Mễ Trì vào mùa cốm này ta sẽ cảm nhận được ngay mùi thơm đặc biệt của hạt thóc đang rang trên chảo tại các lò cốm và âm thanh rộn ràng của tiếng chày giã. |
 |
| Bếp lò để rang cốm thường phải đắp xỉ than và được đốt bằng củi. Chảo rang cốm thường bằng gang đúc, như vậy từng hạt cốm khi rang xong không bị cháy, vẫn mềm dẻo và thơm. |
 |
| Rang cốm là một nghệ thuật, rang sao cho hạt thóc đạt độ dẻo, dai. Phải điều chỉnh lửa sao cho vừa để hạt thóc vừa đẹp lại vừa không bị sống, không bị vụn. |
 |
| Anh Nguyễn Tiến Hoà chủ cơ sở sản xuất cốm chia sẻ: Bây giờ làm cốm không còn vất vả như ngày xưa nữa, thay vì làm cốm hoàn toàn thủ công, thì nay các hộ trong làng đã áp dụng máy móc, cơ giới hóa vào các khâu làm cốm, giúp tiết kiệm thời gian, giảm chi phí sản xuất, nhưng vẫn đảm bảo chất lượng sản phẩm cốm. Tuy nhiên vào vụ mùa thì mọi người vẫn khá vất vả bởi có những công đoạn cần những đôi tay khéo léo của con người, phải điều khiển máy móc để cho ra mẻ cốm dẻo thơm mang hương vị của mùa thu Hà Nội. |
 |
| Quá trình rang phải xem kiểm tra liên tục, thường thợ làm cốm thường đặt vài hạt cốm lên một miếng gỗ, lấy ngón tay cái miết mạnh lên từng hạt thóc. |
 |
| Sau khi thóc đã rang chín vừa tầm sẽ được hút ra để chuẩn bị cho khâu tiếp theo. Công đoạn này khá vất vả vì hơi trong lò bốc ra rất nóng nực. |
 |
| Cốm được hút ra máy xay hạt, xay xong mới đưa ra giã |
 |
| Công đoạn giã đòi hỏi sao cho hạt cốm vừa mỏng vừa tơi, căng mẩy, không bị vụn. Tỷ lệ 10 kg thóc thì được 1,6 - 1,7 kg cốm. |
 |
| Sau khi giã cốm hoàn tất sẽ chuyển qua sàng sảy cho sạch vỏ trấu. |
 |
| Mỗi ngày cơ sở sản xuất của anh Hoà tại làng cốm Mễ Trì sản xuất khoảng 10 tạ thóc, khoảng 250kg cốm thành phẩm được đưa ra thị trường. |
 |
| Trung bình mỗi mẻ cốm rang thường kéo dài khoảng hơn 2 giờ đồng hồ. Cốm Mễ Trì nổi tiếng về chất lượng và cả hình thức qua nhiều thế hệ. Nên để đảm bảo chất lượng, luôn được kiểm tra kỹ lưỡng, tỷ mỷ về chất lượng trước khi đến tay khách hàng. |
 |
| Cốm tươi thường được người dân gói bằng lá sen, hương lá sen dịu mát quện với hương cốm tươi gợi sự thanh khiết nhẹ nhàng dễ chịu. Cốm được bọc kỹ càng qua 2 lớp, bên trong là lá rong, bọc bên ngoài là lớp lá sen. |
 |
| Cốm gói trong lá sen thoang thoảng mùi hương dịu dàng đặc trưng của mùa thu. |
 |
| Những hạt cốm đến tay người mua được gói cẩn thận bằng lá sen, rồi buộc lại bằng những cọng rơm còn xanh trông rất đẹp mắt. |
 |
| Cây lúa sau khi tuốt hạt sẽ được tận dụng để buộc các gói cốm. Còn lại phơi khô làm để làm chổi. Chổi từ cây lúa non khô rất được bà con ưa chuộng bởi hương cốm thơm. |
