Ngày 12/7, Anna Mrazova - phát ngôn viên của thư viện Moravian ở Brno, Cộng hòa Czech, nơi lưu giữ nhiều tác phẩm của Kundera - xác nhận tin buồn với The Guardian.

Theo AFP, Tomas Kubicek - giám đốc của Thư viện Kundera, công trình được đặt theo tên nhà văn ở Czech - cho biết: "Không chỉ văn học Czech mà toàn thế giới đã mất đi một trong những tác giả đương đại nổi tiếng nhất, có sách được dịch nhiều nhất". 

Nhà văn Milan Kundera. (Ảnh: Getty Images)

Trên Reuters, Thủ tướng Cộng hòa Czech - Petr Fiala - cho biết: "Milan Kundera là nhà văn vươn tầm đến thế hệ độc giả ở mọi châu lục với danh tiếng toàn cầu. Ông không chỉ để lại các tiểu thuyết đáng chú ý mà còn những công trình luận văn quan trọng". 

Tổng thống Cộng hòa Séc Petr Pavel ca ngợi Nhà văn Kundera là một trong những tác giả Séc quan trọng nhất trong thế kỷ 20, người mang số phận tượng trưng cho lịch sử đầy biến cố của đất nước quê hương. Cùng với Nghị viện châu Âu (EP), Hạ viện Séc đã dành một phút mặc niệm để tưởng nhớ ông.

Là tác giả tiểu thuyết The Unbearable Lightness of Being (tựa tiếng Việt là Đời nhẹ khôn kham), Kundera được biết đến với những câu chuyện hài hước, dí dỏm, thường đan xen với các cuộc tranh luận triết học sâu sắc.

Milan Kundera, sinh năm 1929, là tác giả Pháp gốc Cộng hòa Czech. Ông định cư ở Pháp từ năm 1975 và trở thành công dân Pháp từ năm 1981. Các tác phẩm từng được xuất bản tại Việt Nam của ông gồm: Điệu Valse giã từ, Màn, Lễ hội của vô nghĩa, Những mối tình nực cười, Đời nhẹ khôn kham, Sự bất tử.

Kundera từng cho biết: "Các tiểu thuyết viết trước đây quá lệ thuộc vào quy tắc thống nhất về hành động. Ý tôi muốn nói rằng cơ sở của chúng là một chuỗi thống nhất các hành vi và sự kiện theo luật nhân quả. Các tiểu thuyết đó giống cái ngõ hẹp mà người ta dùng roi lùa các nhân vật đi theo".

Bìa sách "Đời nhẹ khôn kham" của Milan Kundera. Ảnh: Nhã Nam

Tiểu thuyết nổi tiếng của ông - Đời nhẹ khôn kham (The Unbearable Lightness of Being, 1984) từng tạo cơn sốt khi xuất bản lần đầu tại Mỹ năm 1984. Sách được điểm trên các tờ báo lớn của Mỹ với nhiều lời khen ngợi. HarperCollins - nhà xuất bản ở Mỹ chuyên in sách của Kundera - đánh giá sách là "tác phẩm kinh điển của văn học thế giới".

Đầu những năm 1970, sách của Kundera bị cấm và loại bỏ khỏi các thư viện. Ông cũng bị mất công việc giảng dạy và cấm xuất bản. Cuối cùng, Kundera buộc phải di cư và bị tước quốc tịch Tiệp Khắc.

Kundera sống lưu vong phần đời còn lại ở Paris, trở thành công dân Pháp năm 1981.

Chính tại Paris, sự nghiệp văn học của Kundera mới thực sự nở rộ, với việc xuất bản ba tác phẩm được hoan nghênh nhất. Đó là: The Book of Laughter and Forgetting (tạm dịch Sách cười và lãng quên), The Unbearable Lightness of Being (Đời nhẹ khôn kham) và Immortality (tạm dịch: Bất tử).

Là người tin tưởng vào sức mạnh của tiểu thuyết, một thể loại mà ông nói nên được công nhận là loại hình nghệ thuật của riêng nó, Kundera ngày càng ra sức bảo vệ tác phẩm của mình.

Immortality là cuốn tiểu thuyết cuối cùng ông viết bằng tiếng Séc mẹ đẻ trước khi chuyển sang tiếng Pháp - một động thái nhấn mạnh mối quan hệ phức tạp của Kundera với quê hương sau thời gian lưu vong.

Kundera hiếm khi trở lại quê nhà và khi quay lại, ông đi du lịch ẩn danh, đặt phòng khách sạn dưới tên khác. Mặc dù quốc tịch Séc của nhà văn đã được khôi phục vào năm 2019, nhưng lúc đó ông là một tác giả người Pháp, có nhà ở Pháp.

Tiểu thuyết gia Milan Kundera. Ảnh: Facebook/@Milan Kundera

Kundera luôn bác bỏ ý kiến cho rằng tác phẩm của ông lấy cảm hứng từ kinh nghiệm sống của chính mình. Đến nay, người ta vẫn tìm hiểu nguồn cảm hứng thực sự cho một số tiểu thuyết được hoan nghênh nhất của Kundera, phần nhiều trong số đó xoay quanh chủ đề vỡ mộng, trách nhiệm, tội lỗi và tố cáo.

Năm 1985, Milen Kundera nhận Giải thưởng Jerusalem. Ông giành được Giải thưởng Nhà nước Áo về Văn học Châu Âu năm 1987. Ngoài ra, ông cũng nhận được nhiều giải thưởng: Giải thưởng Herder quốc tế (năm 2000), Giải thưởng Văn học Nhà nước Séc (2007), Giải Prix mondial Cino Del Duca (2009), Giải thưởng Ovid (2011), Giải thưởng Franz Kafka - một giải thưởng văn học danh giá của Séc (2020).

Tiểu hành tinh 7390 Kundera, phát hiện năm 1983, được đặt tên để vinh danh ông.