Coronavirus là một chủng mới phát hiện từ Trung Quốc, là "anh em họ" của virus SARS và MERS. Nhà khoa học Leo Poon, người đầu tiên giải mã virus cho rằng nó bắt nguồn từ một loài động vật và lây sang người.

"Những gì chúng ta biết là nó gây ra viêm phổi và không có phản ứng với điều trị kháng sinh, điều này không ngạc nhiên, song về phương diện tử vong, bệnh SARS cướp đi sinh mạng của 10% số người mắc bệnh", Poon, nhà virus học tại Trường Y tế Công cộng tại Đại học Hồng Kông, cho biết.

Tỷ lệ tử vong của Coronavirus hiện thấp hơn cả MERS và SARS. Các chuyên gia nhấn mạnh tỉ lệ này sẽ thay đổi khi dịch bệnh phát triển.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã phát chỉ dẫn tới các nước về cách chuẩn bị phòng ngừa, ứng phó dịch bệnh viêm phổi lạ, trong đó có cả phương án theo dõi người bệnh và điều trị bệnh nhân.

Dưới đây là những điều bạn cần biết về virus corona.

Một coronavirus là gì?

Theo Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ, Virus corona là một họ lớn các loại virus phổ biến ở động vật. Trong những trường hợp hiếm hoi, chúng là thứ mà các nhà khoa học gọi là zoonotic, nghĩa là chúng có thể được truyền từ động vật sang người.

Triệu chứng coronavirus

Các virus có thể làm cho người ta bị bệnh, thường là bị bệnh đường hô hấp trên nhẹ đến trung bình, tương tự như cảm lạnh thông thường. Các triệu chứng của coronavirus bao gồm sổ mũi, ho, đau họng, có thể là đau đầu và có thể là sốt, có thể kéo dài trong một vài ngày.

Đối với những người có hệ miễn dịch yếu, người già và trẻ nhỏ, có khả năng virus có thể gây ra bệnh đường hô hấp thấp hơn và nghiêm trọng hơn như viêm phổi hoặc viêm phế quản.

Có một số ít coronavirus ở người có thể gây tử vong.

Trước đó, đã có một số chủng virus corona lây sang người đáng sợ. Đó là hội chứng hô hấp Trung Đông, còn được gọi là virus MERS, lần đầu tiên phát hiện tại Trung Đông năm 2012 và cũng gây ra các vấn đề về hô hấp, nhưng những triệu chứng đó nghiêm trọng hơn nhiều. Ba đến bốn trong số 10 bệnh nhân bị nhiễm MERS đã chết, theo CDC.

Trong khi đó, virus gây hội chứng viêm đường hô hấp cấp (SARS) là một chủng virus corona khác có thể gây những triệu chứng nghiêm trọng hơn. Chủng virus này được phát hiện lần đầu tại tỉnh Quảng Đông, miền nam Trung Quốc.

Chủng virus gây bệnh SARS không chỉ gây ra những vấn đề về hô hấp mà còn có thể gây tiêu chảy, mệt mỏi, thở gấp, suy hô hấp, suy thận. Tùy theo tuổi người bệnh, tỉ lệ tử vong vì SARS rơi vào khoảng từ 0-50% số ca nhiễm, những người càng lớn tuổi thì nguy cơ càng cao.

Coronavirus lây lan như thế nào

Virus có thể lây lan qua tiếp xúc của con người với động vật. Các nhà khoa học chỉ ra rằng MERS bắt nguồn từ lạc đà, theo WHO. Với SARS thì nguyên nhân là từ cầy hương. Các nhà nghiên cứu hiện chưa biết chính xác động vật nào gây ra dịch bệnh hiện tại ở Vũ Hán.

Khi nói đến việc truyền virus từ người sang người, thường xảy ra khi ai đó tiếp xúc với dịch cơ thể của người bị bệnh. Tùy thuộc vào mức độ lây lan của chủng virus, việc ho, hắt hơi hay bắt tay có thể khiến người xung quanh bị phơi nhiễm. Virus cũng có thể lây truyền bằng cách chạm vào thứ mà người nhiễm bệnh đã chạm vào và sau đó chạm vào miệng, mũi hoặc mắt của bạn. Người chăm sóc đôi khi có thể bị phơi nhiễm bằng cách xử lý chất thải của bệnh nhân, theo CDC.

Sự lây truyền từ người sang người đã được xác nhận đối với coronavirus Vũ Hán, nhưng các chuyên gia hiện đang cố gắng nghiên cứu các đối tượng dễ lây nhiễm coronavirus nhiều nhất, ai có nguy cơ cao nhất và liệu việc lây truyền xảy ra chủ yếu ở bệnh viện hay trong cộng đồng. SARS và MERS chủ yếu được truyền trong bệnh viện, Horby nói. 

Ai bị ảnh hưởng?

MERS, SARS và coronavirus Vũ Hán dường như gây ra bệnh nặng hơn ở người lớn tuổi, tuy nhiên điều này vẫn chưa được chắc chắn. Trong số các trường hợp của coronavirus Vũ Hán được báo cáo cho đến nay, không có trường hợp nào được xác nhận là ở trẻ em, Horby nói. Độ tuổi trung bình là những người từ 40 tuổi trở lên, ông nói.

Điều trị bằng coronavirus

Không có điều trị cụ thể, nhưng nghiên cứu đang được tiến hành. Theo thời gian, các triệu chứng sẽ tự hết và các chuyên gia khuyên bạn nên được khám và chăm sóc sớm. Nếu các triệu chứng cảm tồi tệ hơn cảm lạnh thông thường, hãy đi tới bệnh viện.

Các bác sĩ có thể làm giảm các triệu chứng bằng cách kê toa thuốc giảm đau hoặc hạ sốt. CDC cho biết nên ở trong phòng có đủ độ ẩm, hoặc tắm nước nóng có thể giúp giảm đau họng hoặc ho.

Uống nhiều nước, nghỉ ngơi và ngủ càng nhiều càng tốt.

Bạn có nên lo lắng về coronavirus Vũ Hán?

Tỷ lệ tử vong do coronavirus ở Vũ Hán thấp hơn so với SARS và MERS, nhưng vẫn tương đương với đại dịch cúm Tây Ban Nha năm 1918, Neil Ferguson, giáo sư sinh học toán học tại Đại học Hoàng gia London giải thích.

"Đó là một mối quan tâm đáng kể, trên toàn cầu," ông nói, lưu ý rằng cho đến hiện tại các nhà khoa học vẫn chưa thực sự có kết quả nghiên cứu đầy đủ về mức độ nghiêm trọng của virus này".

Ông Ferguson cho rằng tỷ lệ tử vong có khả năng thấp hơn do những trường hợp nhẹ hơn mà chúng ta chưa tìm thấy, nhưng ông nhấn mạnh rằng các virus mới lan truyền nhanh hơn nhiều trong cộng đồng.

Làm thế nào bạn có thể ngăn chặn nó?

Không có vắc-xin để bảo vệ chống lại họ virus này, ít nhất là chưa. Các thử nghiệm cho vắc-xin MERS đang được tiến hành. Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ đang nghiên cứu một loại vắc-xin chống lại virus mới, nhưng sẽ mất nhiều tháng cho đến khi các thử nghiệm lâm sàng được tiến hành và hơn một năm cho đến khi nó có thể đưa vào sử dụng.

Bạn có thể giảm nguy cơ nhiễm trùng bằng cách tránh những người bị bệnh. Cố gắng tránh chạm vào mắt, mũi và miệng. Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng và nước và trong ít nhất 20 giây.

Nhận thức là chìa khóa. Nếu bạn bị bệnh và nghi ngờ mình nhiễm coronavirus Vũ Hán do đi đến khu vực hoặc tiếp xúc với người đã ở đó, bạn nên đến các cơ sở y tế và tìm cách điều trị sớm.

Che miệng và mũi khi bạn ho hoặc hắt hơi, và khử trùng các vật và bề mặt bạn chạm vào.

Nếu đi du lịch đến Trung Quốc, hãy chú ý đến các triệu chứng và tránh các chợ động vật sống, đó là nơi dịch bệnh mới nhất bắt đầu ở Vũ Hán.

Vi rút coronavirus và mang thai

Với phụ nữ mang thai, các chủng virus corona có thể gây hậu quả nguy hiểm hơn. Có những trường hợp thai phụ bị MERS đã bị chết lưu thai như trong kết quả một nghiên cứu năm 2014.

Một nghiên cứu năm 2004 cho thấy các bệnh liên quan đến SARS liên quan đến các trường hợp sảy thai tự nhiên, tử vong mẹ và bệnh nghiêm trọng của mẹ .

Coronavirus và mèo, chó và các động vật khác

Các loài thú cưng có thể nhiễm coronavirus và nhiễm trùng có thể trở nên nghiêm trọng. Đôi khi các virus có thể dẫn đến các bệnh chết người. Theo một nghiên cứu năm 2011, người ta có thể gây viêm phúc mạc do nhiễm trùng ở mèo và coronavirus có thể lây nhiễm cho chó và mèo .

Theo nghiên cứu, mèo có thể mắc SARS, tuy nhiên các coronavirus ở mèo thường không có triệu chứng, nhưng có thể gây tiêu chảy nhẹ. Viêm phúc mạc do mèo truyền nhiễm, hay FIP, có thể gây ra các triệu chứng giống như cúm cho mèo, nhưng cũng có thể nghiêm trọng hơn đối với mèo như gây ra suy nội tạng, nhưng nó không truyền nhiễm và sẽ không lây từ động vật sang người.

Các nghiên cứu cho thấy, coronavirus có thể tác động đến mèo, chó và có thể gây tử vong.